zondag 26 door het jaar B
Uit het boek Numeri 11, 25-29
De Heer liet zijn geest op de zeventig oudsten en twee mannen in het kamp rusten, waarna zij begonnen te profeteren. Toen Jozua hen wilde stoppen, sprak Mozes zijn wens uit dat heel het volk Gods geest zou ontvangen en profeteren.
In die dagen daalde de Heer af, in de wolk. Hij sprak tot Mozes en droeg een deel van de geest die op hem rustte, op de zeventig oudsten over. Zodra de geest op hen rustte begonnen ze te profeteren. Dat is daarna niet opnieuw gebeurd. Twee mannen, van wie de een Eldad heette en de ander Medad, waren in het kamp gebleven; ze stonden wel op de lijst van zeventig maar waren niet naar de tent gegaan. Zodra de geest op hen rustte begonnen ook zij te profeteren, in het kamp.
Een jongeman rende naar Mozes toe en zei: ‘Eldad en Medad zijn in het kamp aan het profeteren!’
‘Zeg dat ze daarmee ophouden, heer!’ zei Jozua, de zoon van Nun, die van jongs af aan Mozes’ rechterhand was geweest.
Maar Mozes zei: ‘Denk je soms dat jij voor mijn belangen moet opkomen? Legde de Heer zijn geest maar op heel het volk! Profeteerde iedereen maar!’
Tussenzang: Uit ps 19
(tekst onder geluidsfragment)
Refr.: Rechtmatig zijn al zijn bevelen.
De wet van de Heer is volkomen,
zij sterkt de onzekere geest.
Zijn voorschriften zijn betrouwbaar,
onwetenden maken zij wijs.
Het woord van de Heer is eerlijk,
het blijft in eeuwigheid waar.
Zijn uitspraken zijn waarachtig,
rechtvaardig in iedere zaak.
Uw dienaar neemt ze ter harte,
hij wordt er rijk voor beloond.
Maar wie beseft al zijn feilen?
Vergeef mij ook wat ik niet weet.
Bescherm uw knecht tegen hoogmoed,
geef die geen macht over mij.
Dan zal ik rechtschapen en rein zijn,
door geen gemeenheid bevlekt.
Uit de brief van Jakobus 5, 1-6
Jakobus waarschuwt de rijken voor de vergankelijkheid van hun bezit en het mogelijk onrecht dat ze de arbeiders hebben aangedaan.
Broeder en zusters,
Nu iets voor u, rijken! Weeklaag en jammer om de rampspoed die over u zal komen. Uw rijkdom is verrot en uw kleding is door de mot aangevreten. Uw goud en zilver is verroest, en die roest zal tegen u getuigen en als een vuur uw lichaam verteren. U hebt uw schatkamers gevuld, hoewel het einde van de tijd nadert. Hoor de klacht van het loon dat u de arbeiders die uw velden maaiden hebt onthouden. Het geroep van de maaiers is tot de Heer van de hemelse machten doorgedrongen. U hebt op aarde in weelde gebaad en losbandig geleefd, u hebt uzelf vetgemest voor de slachttijd. U hebt de rechtvaardige veroordeeld en vermoord, en hij heeft zich niet tegen u verzet.
Vers voor het evangelie (Joh 14, 5)
Alleluia.
Ik ben de weg, de waarheid en het leven,
zegt de Heer.
Niemand kan bij de Vader komen dan door Mij.
Alleluia.
Uit het evangelie volgens Marcus 9, 38-43 + 45 + 47-48
Johannes wil iemand stoppen die demonen uitdreef in Jezus’ naam, omdat die persoon zich niet bij de groep had aangesloten, maar Jezus zegt dat wie niet tegen Hem is, voor Hem is. Hij benadrukt dat elke daad van goedheid, hoe klein ook, waardevol is in Gods ogen. Daarnaast roept Jezus ons op om alles wat ons van God kan wegleiden radicaal uit ons leven te verwijderen.
Johannes sprak tot Jezus: ‘Meester, we hebben iemand gezien die in uw naam demonen uitdreef en we hebben geprobeerd hem dat te beletten omdat hij zich niet bij ons wilde aansluiten.’
Jezus zei: ‘Belet het hem niet. Want iemand die een wonder verricht in mijn naam kan onmogelijk het volgende moment kwaad van Mij spreken. Wie niet tegen ons is, is voor ons. Ik verzeker je: wie jullie een beker water te drinken geeft omdat jullie bij Christus horen, die zal zeker beloond worden. Wie een van de geringe mensen die in Mij geloven ten val brengt, zou beter af zijn als hij met een molensteen om zijn nek in zee gegooid werd.
Als je hand je ten val brengt, hak hem dan af: je kunt beter verminkt het leven binnengaan dan in het bezit van twee handen naar de Gehenna gaan, naar het onblusbare vuur. Als je voet je ten val brengt, hak hem dan af: je kunt beter kreupel het leven binnengaan dan in het bezit van twee voeten in de Gehenna geworpen worden. En als je oog je ten val brengt, ruk het dan uit: je kunt beter met één oog het koninkrijk van God binnengaan dan in het bezit van twee ogen in de Gehenna geworpen worden, waar de wormen blijven knagen en het vuur niet dooft.’
Van Woord naar leven
OP WEG NAAR HERSTEL
(Bij het evangelie van deze zondag)
In het licht van de recente onthullingen rond seksueel misbruik binnen de Kerk komen de woorden van Jezus krachtig naar voren: “Wie een van de geringe mensen die in Mij geloven ten val brengt, zou beter af zijn als hij met een molensteen om zijn nek in zee gegooid werd.” Deze uitspraak onderstreept de ernst van de schade die wordt aangericht wanneer onschuldige levens worden beschadigd.
Net zoals de reeks ‘Godvergeten’ heeft ook het bezoek van paus Franciscus aan ons land deze wonden opnieuw blootgelegd. Paus Franciscus’ moedige en empathische ontmoeting op vrijdagdavond met de slachtoffers heeft velen diep geraakt. Hij huilde mee met hen die hun pijn jarenlang in stilte hebben gedragen. Voor het eerst voelde het alsof iemand binnen de Kerk niet alleen luisterde, maar ook écht begreep. Het feit dat de paus de Kerk opriep om zich te schamen en nederig vergiffenis te vragen, biedt hoop op iets nieuws. Paus Franciscus stond niet boven het leed, maar daalde af in de pijn van de gekwetsten. Een leiderschap dat niet alleen woorden spreekt, maar ook het hart laat spreken!
Tegelijkertijd zijn er de daders, die in hun begeerte, hun zwakte en hun afstand van God vreselijke keuzes hebben gemaakt. Jezus waarschuwt hen, maar ook ons streng: ‘Als je hand je ten val brengt, hak hem dan af: je kunt beter verminkt het leven binnengaan dan in het bezit van twee handen naar de Gehenna gaan, naar het onblusbare vuur.’ Anders gezegd: Als iets in ons leven ons afleidt van het goede, moeten we dat zonder aarzelen verwijderen. Want hoe laag kan een mens vallen wanneer hij zich laat leiden door het kwaad! Seksueel misbruik is een diep verraad aan onschuldigen. En het is absoluut gerechtvaardigd dat de samenleving, en zeker ook de Kerk, hier een streng oordeel over uitspreekt. Jezus deed het ook in geen mis te verstane woorden. Als Kerk zouden we Hem hierin, in zijn naam, moeten volgen.
Toch zijn wij als christenen ook geroepen om niet te vergeten dat ook daders, net als slachtoffers, mensen zijn die God nodig hebben. Hoe moeilijk het ook lijkt, we kunnen enkel hopen en bidden dat zij op een dag tot eerlijk berouw komen. Berouw dat niet slechts de lippen raakt, maar doordringt tot de kern van hun ziel. Dat zij hun weg naar God hervinden en zich bekeren van hun daden, in nederigheid en waarheid.
Moge dit gebeuren door Gods genade, zodat gerechtigheid en barmhartigheid hun werk kunnen doen. Dat wij als gemeenschap niet alleen de wonden van de slachtoffers erkennen, maar ook blijven bidden voor de innerlijke genezing van allen die in duisternis hebben geleefd. In Christus is geen daad te groot om vergeving te ontvangen, mits het hart zich werkelijk tot Hem keert.
Laten we bidden
Goede God,
wij bidden voor al degenen
die de wonden van seksueel misbruik dragen.
U kent hun pijn, hun verdriet en hun angst.
Heer, omring hen met uw liefdevolle aanwezigheid
en moge ze diep vanbinnen heling vinden.
Moge uw genade hen vervullen,
zodat ze zich veilig voelen in U.
Geef hen de moed om hun verhaal te delen,
en laat hen weten dat ze niet alleen zijn.
Herstel hun waardigheid en geef hun hoop
op een toekomst vol licht en liefde.
Laat ons, als gemeenschap, opstaan
om hen te ondersteunen en te beschermen.
Dit bidden wij in naam van Jezus,
uw Zoon en onze Broer.
Amen.
Geliefde mensen, benieuwd wat paus Franciscus zelf nog gaat zeggen in zijn homilie vandaag in het Koning-Boudewijnstadion.
Ik wens ieder van jullie alvast een mooie zondag toe.
Alle Goeds, kris
Om mee op weg te gaan
Denk voor jezelf eens na over waar jij de duisternis meer hebt omarmd dan het licht. Hoe kun je radicaal afstand nemen van de dingen die je wegtrekken van God en zijn liefde?
Ben je een slachtoffer van seksueel misbruik? Overweeg dan om een brief aan God te schrijven. In deze brief kun je je pijn, je worstelingen en je verlangen naar herstel verwoorden. Koester deze brief als een diep gebed.
Blog ‘Van Woord naar leven’
Reageren of uitwisselen betreffende de lezingen of de overweging, kan via de blog ‘Van Woord naar leven’.
Om de kwaliteit van het gesprek te waarborgen worden de reacties geplaatst na moderatie.
De Bijbelteksten zijn ontleend aan de NBV21, © Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap.
De korte inleidingen op de lezingen zijn van de hand van Kris.
HH. Michaël, Gabriël en Rafaël, aartsengelen
Volgens joods-christelijke overleveringen zijn er zeven aartsengelen. Drie van hen worden in de katholieke Kerk vereerd: Michaël, Gabriël en Rafaël. Aartsengelen zijn geestelijke wezens die in Gods nabijheid leven. Zij zijn op bijzondere wijze betrokken bij de verlossing van de mensheid.
Gezanten
Het woord ‘aartsengel’ is via het Latijnse archangelus afkomstig van het Griekse archaggelos, een samentrekking van archè (‘leidend beginsel’, ‘heerschappij’) en aggelos (‘gezant’, ‘verkondiger’, ‘bode’). ‘Aartsengel’ duidt dus op de hoogste rang van gezanten, in dit geval gezanten van God.
Negen engelenkoren
Engelen zijn volgens de katholieke leer zuiver geestelijke en onsterfelijke schepselen. Volgens een middeleeuwse opvatting zijn deze wezens ingedeeld in negen koren: Serafijnen, Cherubijnen, Tronen, Heerschappijen, Vorstendommen, Machten, Krachten, Aartsengelen en Engelen.
Pseudo-Dionysius
De indeling in negen ordes is afkomstig van Pseudo-Dionysius, een onbekende christelijke en neoplatoonse theoloog uit de 5e/6e eeuw, die zich voordoet als Dionysius de Areopagiet, een tijdgenoot en bekende van de apostel Paulus. Eeuwenlang verkeerden theologen in de waan dat ze met een authentiek geschrift uit de apostolische tijd van doen hadden. Vandaar dat hij veel invloed heeft gehad op de christelijke theologie en daarmee ook op de engelenleer.
Drie maal drie
Volgens Pseudo-Dionysius bekleden de Serafijnen, Cherubijnen en Tronen de eerste rang; de Heerschappijen, Vorstendommen, Machten de tweede; De Krachten, de Aartsengelen en de Engelen behoren tot de derde rang. Thomas van Aquino (1225-1274) nam deze rangorde over.
Kolossenzenbrief
In de Bijbel vinden we nagenoeg geen informatie over de engelenrangen. De bijbelse bron van Pseudo-Dionysius’ hemelse hiërarchie is onder meer de Kolossenzenbrief, waarin sprake is van ’tronen, heerschappijen, vorstendommen, machten’. De auteur van de de Kolossenzenbrief heeft deze groepen ontleend aan de joodse engelenleer van zijn tijd.
‘Aartsengel’ in Bijbel
Het Griekse woord archangelos wordt in de Bijbel alleen in de Eerste Tessalonicenzenbrief en de Judasbrief gebruikt. In de eerste brief is er sprake van ‘de aartsengel’, die in verband wordt gebracht met de Wederkomst van Christus: “Wanneer het signaal gegeven wordt, de aartsengel zijn stem verheft en de bazuin van God weerklinkt, zal de Heer zelf uit de hemel neerdalen” (1 Tess. 4:16).
Engel Gabriël
De Judasbrief koppelt als enige Bijbelse bron het woord ‘aartsengel’ aan een naam: Michaël. Het is opmerkelijk dat Gabriël en Rafaël, de twee andere door de RK-Kerk vereerde aartsengelen, in de Bijbel niet als aartsengel worden aangemerkt. In het verhaal over de Annunciatie in het Lucasevangelie is er sprake van ‘de engel Gabriël’ en niet ‘de aartsengel Gabriël’. Hetzelfde geldt voor Rafaël in het oudtestamentische boek Tobit.
Rafaël in Tobit
In het twaalfde hoofdstuk van Tobit maakt Rafaël, de reisgezel en beschermer van Tobias zijn ware identiteit bekend: ‘Ik ben Rafaël, een van de zeven engelen die in de nabijheid van de troon van de Heer verkeren.’ Toen Tobit en Tobias dit hoorden, wierpen ze zich ontzet en vol angst ter aarde (12: 15.16). Ook hier is geen sprake van aartsengelen, maar van engelen. Opmerkelijk is hier het getal zeven. Vooral in de oosters-christelijke traditie hebben theologen daaruit de conclusie getrokken dat er zeven aartsengelen zijn.
Zeven aartsengelen
De christelijke engelenleer is niet alleen schatplichtig aan de bijbelse geschriften maar ook aan joodse apocriefe boeken. Zo vormt het Boek van Henoch een belangrijke bron. Daarin wordt duidelijk gesteld dat er zeven aartsengelen zijn. Alle zeven worden zij zelfs met naam genoemd.
Geen overeenstemming over namenlijst
In de Ethiopische versie van Henoch heten zij Michaël, Gabriël, Rafaël, Uriël, Raguël, Zerachiël en Remiël; in de Hebreeuwse versie heten ze echter Mikaël, Gabriël, Shatqiël, Baradiël, Shachaquiël, Barqiël (Bardiël) en Sidrië (of Pazriël). Ook bij de katholieke Pseudo-Dionysius is sprake van zeven aartsengelen, maar hij komt tot de volgende namenlijst: Michaël, Gabriël, Rafaël, Uriël, Chamuël, Jofiël en Zadkiël. Op welke bronnen hij zich baseert is niet duidelijk.
Byzantijnse traditie
De christelijke verering van de zeven aartsengelen is praktijk in de Byzantijnse, de Koptische en de Ethiopische traditie. In de Latijnse traditie worden enkel Michaël, Gabriël en Rafaël liturgisch vereerd. Tijdens de Synode van Rome in 754 werd onder leiding van de heilige paus Zacharias bepaald dat de andere vier aartsengelen niet in een gebed mochten worden aangeroepen. De reden was dat daar onvoldoende bijbelse basis voor was.
Feestdag
Volgens de huidige liturgische kalender van de Rooms-Katholieke Kerk is 29 september de feestdag van de drie aartsengelen Michaël, Gabriël en Rafaël. Volgens de oude Romeinse kalender was 29 september alleen aan Michaël gewijd. Deze datum verwijst naar de dag van de kerkwijding van de antieke Sint-Michaëlbasiliek aan de Via Salaria, enkele kilometers ten noorden van Rome.
Michaël, Gabriël en Rafaël
Michaël (Hebreeuws voor ‘Wie is als God?’) wordt beschouwd als de aanvoerder van de hemelse legers in de strijd tegen Satan. Ook is hij belast met het beschermen van de rechtvaardige zielen op de Dag van het Laatste Oordeel. Verder is hij beschermer van het Volk van God. Gabriël is de engel bij uitstek. ‘Engel’ komt namelijk van het Griekse aggelos, dat ‘boodschapper’ betekent. Gabriël is in de Heilige Schrift de verkondiger van goddelijke boodschappen. Zo bracht hij Maria het eu angelon, de Blijde Boodschap: de komst van Christus, de Verlosser. Gabriël betekent letterlijk: ‘sterke man Gods’. Rafaël wordt in de katholieke leer vereerd als de engel die genezing en bescherming biedt aan alle mensen die onderweg zijn naar het hemels paradijs. Rafaëlbetekent: ‘God heeft genezen’.
Iconografie
Michaël, Gabriël en Rafaël worden meestal afgebeeld als gevleugelde, baardloze jongemannen, vaak gekleed in Romeins gevechtstenue of priesterlijk gewaad. De attributen van Michaël zijn divers. Soms houdt hij als aanvoerder van de hemelse legerscharen een banier op, dan weer draagt hij een zwaard of een lans waarmee hij de duivel en zijn engelen te lijf gaat. Gabriël wordt vaak afgebeeld met een lelie of een olijftak in zijn hand. Als hemelse boodschapper bij uitstek draagt hij soms ook een stoffen tekstband met daarop de eerste woorden van zijn boodschap aan Maria: Ave Maria gratia plena (‘Wees gegroet Maria vol van genade’). Rafaël wordt vooral voorgesteld als een pelgrim met wandelstok. Dit omdat hij voorkomt in Tobit, waarin hij Tobias op zijn verre reis naar Medië vergezelt en beschermt.
Bron: KRO-NCRV
Michaël, Gabriël en Rafaël, aartsengelen
Van Woord naar leven
OP WEG NAAR HERSTEL
(Bij het evangelie van deze zondag)
In het licht van de recente onthullingen rond seksueel misbruik binnen de Kerk komen de woorden van Jezus krachtig naar voren: “Wie een van de geringe mensen die in Mij geloven ten val brengt, zou beter af zijn als hij met een molensteen om zijn nek in zee gegooid werd.” Deze uitspraak onderstreept de ernst van de schade die wordt aangericht wanneer onschuldige levens worden beschadigd.
Net zoals de reeks ‘Godvergeten’ heeft ook het bezoek van paus Franciscus aan ons land deze wonden opnieuw blootgelegd. Paus Franciscus’ moedige en empathische ontmoeting op vrijdagdavond met de slachtoffers heeft velen diep geraakt. Hij huilde mee met hen die hun pijn jarenlang in stilte hebben gedragen. Voor het eerst voelde het alsof iemand binnen de Kerk niet alleen luisterde, maar ook écht begreep. Het feit dat de paus de Kerk opriep om zich te schamen en nederig vergiffenis te vragen, biedt hoop op iets nieuws. Paus Franciscus stond niet boven het leed, maar daalde af in de pijn van de gekwetsten. Een leiderschap dat niet alleen woorden spreekt, maar ook het hart laat spreken!
Tegelijkertijd zijn er de daders, die in hun begeerte, hun zwakte en hun afstand van God vreselijke keuzes hebben gemaakt. Jezus waarschuwt hen, maar ook ons streng: ‘Als je hand je ten val brengt, hak hem dan af: je kunt beter verminkt het leven binnengaan dan in het bezit van twee handen naar de Gehenna gaan, naar het onblusbare vuur.’ Anders gezegd: Als iets in ons leven ons afleidt van het goede, moeten we dat zonder aarzelen verwijderen. Want hoe laag kan een mens vallen wanneer hij zich laat leiden door het kwaad! Seksueel misbruik is een diep verraad aan onschuldigen. En het is absoluut gerechtvaardigd dat de samenleving, en zeker ook de Kerk, hier een streng oordeel over uitspreekt. Jezus deed het ook in geen mis te verstane woorden. Als Kerk zouden we Hem hierin, in zijn naam, moeten volgen.
Toch zijn wij als christenen ook geroepen om niet te vergeten dat ook daders, net als slachtoffers, mensen zijn die God nodig hebben. Hoe moeilijk het ook lijkt, we kunnen enkel hopen en bidden dat zij op een dag tot eerlijk berouw komen. Berouw dat niet slechts de lippen raakt, maar doordringt tot de kern van hun ziel. Dat zij hun weg naar God hervinden en zich bekeren van hun daden, in nederigheid en waarheid.
Moge dit gebeuren door Gods genade, zodat gerechtigheid en barmhartigheid hun werk kunnen doen. Dat wij als gemeenschap niet alleen de wonden van de slachtoffers erkennen, maar ook blijven bidden voor de innerlijke genezing van allen die in duisternis hebben geleefd. In Christus is geen daad te groot om vergeving te ontvangen, mits het hart zich werkelijk tot Hem keert.
Laten we bidden
Goede God,
wij bidden voor al degenen
die de wonden van seksueel misbruik dragen.
U kent hun pijn, hun verdriet en hun angst.
Heer, omring hen met uw liefdevolle aanwezigheid
en moge ze diep vanbinnen heling vinden.
Moge uw genade hen vervullen,
zodat ze zich veilig voelen in U.
Geef hen de moed om hun verhaal te delen,
en laat hen weten dat ze niet alleen zijn.
Herstel hun waardigheid en geef hun hoop
op een toekomst vol licht en liefde.
Laat ons, als gemeenschap, opstaan
om hen te ondersteunen en te beschermen.
Dit bidden wij in naam van Jezus,
uw Zoon en onze Broer.
Amen.
Geliefde mensen, benieuwd wat paus Franciscus zelf nog gaat zeggen in zijn homilie vandaag in het Koning-Boudewijnstadion.
Ik wens ieder van jullie alvast een mooie zondag toe.
Alle Goeds, kris
Om mee op weg te gaan
Denk voor jezelf eens na over waar jij de duisternis meer hebt omarmd dan het licht. Hoe kun je radicaal afstand nemen van de dingen die je wegtrekken van God en zijn liefde?
Ben je een slachtoffer van seksueel misbruik? Overweeg dan om een brief aan God te schrijven. In deze brief kun je je pijn, je worstelingen en je verlangen naar herstel verwoorden. Koester deze brief als een diep gebed.
Blog ‘Van Woord naar leven’
Reageren of uitwisselen betreffende de lezingen of de overweging, kan via de blog ‘Van Woord naar leven’.
Om de kwaliteit van het gesprek te waarborgen worden de reacties geplaatst na moderatie.