zaterdag in week 21 door het jaar
Uit de eerste brief van Paulus aan de Korintiërs 1, 26-31
Paulus benadrukt dat God bewust de nederigen en zwakken heeft gekozen om de machtigen en wijzen te beschamen, zodat niemand zich op eigen verdiensten kan beroemen, maar alleen op de Heer.
Denk eens aan het moment van uw roeping, broeders en zusters. Onder u waren er niet veel die naar menselijke maatstaven wijs waren, niet veel die machtig waren, niet veel die van voorname afkomst waren. Maar wat in de ogen van de wereld dwaas is, heeft God uitgekozen om de wijzen te beschamen; wat in de ogen van de wereld zwak is, heeft God uitgekozen om de sterken te beschamen; wat in de ogen van de wereld onbeduidend is en wordt veracht, wat niets is, heeft God uitgekozen om wat wél iets is teniet te doen. Zo kan geen mens zich tegenover God op iets beroemen.
Maar u bent door Hem één met Christus Jezus, die dankzij God onze wijsheid is geworden. In Christus zijn wij rechtvaardig en heilig, en in Hem zijn wij verlost, opdat het zal zijn zoals geschreven staat: ‘Wil iemand zich op iets beroemen, laat hij zich op de Heer beroemen.’
Tussenzang: Psalm 33, 12-13 + 18-21
Refr.: Gelukkig het volk dat de Heer als zijn God heeft.
Gelukkig het volk dat de Heer als zijn God heeft,
de natie die Hij verkoos als de zijne.
Uit de hemel ziet de Heer omlaag
en slaat Hij de sterveling gade.
Het oog van de Heer rust op wie Hem vrezen
en hopen op zijn trouw:
Hij zal hen redden in doodsgevaar,
bij hongersnood zal Hij hun leven sparen.
Wij wachten vol verlangen op de Heer,
Hij is onze hulp en ons schild.
Ja, om Hem is ons hart verblijd,
op zijn heilige naam vertrouwen wij.
Vers voor het evangelie (Joh. 8, 12)
Alleluia.
Ik ben het licht voor de wereld.
Wie Mij volgt loopt nooit meer in de duisternis,
maar heeft licht dat leven geeft.
Alleluia.
Uit het evangelie volgens Matteüs 25, 14-30
In deze gelijkenis benadrukt Jezus het belang van het trouw en actief gebruiken van de gaven die God ons toevertrouwt. Degenen die hun talenten goed beheren en vermeerderen, worden beloond, terwijl degenen die hun gaven verwaarlozen, niet passen in zijn Rijk. De kernboodschap is dat we verantwoordelijkheid moeten nemen voor wat ons is gegeven en dit ten volle moeten benutten in dienst van God en anderen.
Jezus hield volgende gelijkenis voor:
‘Het zal met het rijk der hemelel zijn als met een man die op reis ging, zijn dienaren bij zich riep en het geld dat hij bezat aan hen in beheer gaf. Aan de een gaf hij vijf talent, aan een ander twee, en aan nog een ander één, ieder naar wat hij aankon. Toen vertrok hij.
Meteen ging de man die vijf talent ontvangen had op weg om er handel mee te drijven, en zo verdiende hij er vijf talent bij. Op dezelfde wijze verdiende de man die er twee had gekregen er twee bij. Degene die één talent ontvangen had, besloot het geld van zijn heer te verstoppen: hij begroef het.
Na lange tijd keerde de heer van die dienaren terug en vroeg hun rekenschap. Degene die vijf talent ontvangen had, kwam naar hem toe en overhandigde hem nog vijf talent erbij met de woorden: “Heer, u hebt mij vijf talent in beheer gegeven, alstublieft, ik heb er vijf bij verdiend.” Zijn heer zei tegen hem: “Voortreffelijk, je bent een goede en betrouwbare dienaar. Omdat je betrouwbaar was in het beheer van een klein bedrag, zal ik je over veel meer aanstellen. Wees welkom bij het feestmaal van je heer.”
Ook degene die twee talent ontvangen had, kwam naar hem toe en zei: “Heer, u hebt mij twee talent in beheer gegeven, alstublieft, ik heb er twee bij verdiend.” Zijn heer zei tegen hem: “Voortreffelijk, je bent een goede en betrouwbare dienaar. Omdat je betrouwbaar was in het beheer van een klein bedrag, zal ik je over veel meer aanstellen. Wees welkom bij het feestmaal van je heer.”
Nu kwam ook degene die één talent ontvangen had naar hem toe. Hij zei: “Heer, ik wist van u dat u streng bent, dat u maait waar u niet hebt gezaaid en oogst waar u niet hebt geplant, en uit angst besloot ik uw talent te begraven. Alstublieft, hier hebt u het terug.” Zijn heer antwoordde hem: “Je bent een slechte, luie dienaar. Je wist dat ik maai waar ik niet heb gezaaid en oogst waar ik niet heb geplant? Dan had je mijn geld dus bij de bank in bewaring moeten geven, zodat ik het bij mijn terugkomst met rente zou hebben teruggekregen. Neem hem dat talent af en geef het aan degene die er tien heeft. Want wie heeft zal nog meer krijgen, en wel in overvloed, maar wie niets heeft, hem zal zelfs het laatste worden ontnomen. En die nutteloze dienaar, gooi hem eruit, in de uiterste duisternis, waar men jammert en knarsetandt.”’
Van Woord naar leven
KRACHT IN KWETSBAARHEID
(Bij 1 Kor 1, 27-29)
Bij Paulus lezen we vandaag: Wat in de ogen van de wereld dwaas is, heeft God uitgekozen om de wijzen te beschamen; wat in de ogen van de wereld zwak is, heeft God uitgekozen om de sterken te beschamen; wat in de ogen van de wereld onbeduidend is en wordt veracht, wat niets is, heeft God uitgekozen om wat wél iets is teniet te doen.
Paulus wijst ons op een waarheid die vaak over het hoofd wordt gezien in een wereld waar kracht, succes en wijsheid worden beoordeeld op basis van uiterlijke prestaties. In de ogen van de wereld worden degenen die gezond, daadkrachtig en vol initiatief zijn, beschouwd als wijzen en sterken. Maar God hanteert een andere logica. Wat zwak en kwetsbaar lijkt, wordt door Hem uitgekozen om een diepere wijsheid te onthullen en om datgene wat als sterk en wijs wordt gezien, op een nieuwe manier te benaderen.
We leven in een samenleving waar de zwakken – zij die lijden onder een beperking, ouderen die hun kracht verliezen, of degenen die door pech zijn getroffen – vaak worden gezien als hulpbehoevend, als degenen die afhankelijk zijn van de goedheid van anderen. En ja, het is een deugd om de ander te helpen, om liefdadig te zijn. Maar het is belangrijk om te zien dat deze ‘zwakken’ ons meer leren dan wij hen ooit zouden kunnen geven.
Het zijn juist deze mensen, die door hun broosheid en kwetsbaarheid, het beste in ons naar boven halen. Zij roepen in ons de diepste menselijke waarden wakker: nederigheid, dienstbaarheid en liefde. Ze stellen ons voor de vraag: wat betekent het echt om sterk te zijn? Is het niet eerder de kracht om lief te hebben, om te dienen, om te buigen voor de ander in zijn kwetsbaarheid? De zogenaamde zwakken worden zo onze gidsen, die ons uitdagen om onze eigen zwakheden onder ogen te zien, voorbij de façade van kracht en zelfredzaamheid te kijken, en te groeien in ware wijsheid.
Wanneer we in contact komen met iemand die, door wat de wereld als zwak beschouwt, ons uitdaagt om lief te hebben en te dienen, worden we gevormd. De vraag is dan niet langer wie de sterke of de zwakke is, maar wie werkelijk in staat is om de ander naar grotere hoogten van liefde en menselijkheid te brengen. De kwetsbaren in onze samenleving, die ons leren wat het betekent om waarlijk mens te zijn, worden dan onze leermeesters in het leven.
In hen schuilt een wijsheid die de wereld vaak niet begrijpt, maar die alles wat we menen te weten op zijn kop zet. Wat zwak lijkt, blijkt een bron van kracht; wat onbelangrijk lijkt, wordt een bron van diepe betekenis. Zij tonen ons een weg die niet gericht is op eigen eer of kracht, maar op liefde en dienstbaarheid.
Dat is de wijsheid die Paulus ons vandaag voorhoudt.
Laten we bidden
Goede God,
wij danken U voor de wijsheid die U ons toont in de eenvoud en de kwetsbaarheid. U hebt gekozen wat de wereld als zwak beschouwt om ons te onderwijzen en te inspireren. Help ons te zien dat ware kracht schuilt in liefde en nederigheid. Geef ons het inzicht om voorbij uiterlijkheden te kijken en de diepere betekenis te vinden in onze ontmoetingen met anderen. Laat ons alzo door uw leiding de weg vinden naar een leven van oprechte liefde.
In Jezus’ naam.
Amen.
Geliefde mensen, ik wens je een weekend toe vol inspirerende ontmoetingen.
Met een genegen groet,
kris
Om mee op weg te gaan
Sta ik toe dat mensen die kwetsbaar zijn het beste in mij naar boven halen?
Hoe kan ik de wijsheid van hun kwetsbaarheid in mijn dagelijks leven integreren?
Blog ‘Van Woord naar leven’
Reageren of uitwisselen betreffende de lezingen of de overweging, kan via de blog ‘Van Woord naar leven’.
Om de kwaliteit van het gesprek te waarborgen worden de reacties geplaatst na moderatie.
De Bijbelteksten zijn ontleend aan de NBV21, © Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap.
De korte inleidingen op de lezingen zijn van de hand van Kris.
Maria, Moeder en Middelares van genade
De laatste dag van augustus vieren we Maria met een bijzondere titel: ‘Moeder en Middelares van genade’. Op verzoek van kardinaal Mercier ontvingen de Belgische bisdommen van paus Benedictus XV in 1921 de toelating in de liturgie de gedachtenis te eren van de heilige Maagd Maria als ‘Middelares van alle genaden’, de titel waaronder zij in onze streken door talrijke gelovigen werd aanroepen. Bij de hervorming van de liturgische kalender in 1974 werd de titel op verzoek van de Romeinse Congregatie voor de Goddelijke Eredienst gewijzigd in ‘Middelares en Moeder van genade’.
Lumen Gentium
Volgend jaar gedenken we dat het zestig jaar geleden is dat het tweede Vaticaanse concilie zijn eerste grote document publiceerde: de dogmatische constitutie over de Kerk, Lumen Gentium. Het achtste hoofdstuk is aan Maria gewijd, met als thema: De Moeder van God, de heilige maagd Maria in het mysterie van Christus en de Kerk. De tekst gaat over de medewerking van Maria aan de verlossing en over de heilsbemiddeling door Maria, dus over hoe Maria voor ons tussenbeide komt en de genade van Jezus Christus bemiddelt. Het concilie heeft dus de taak en de zending van Maria onderstreept: haar zending zo’n tweeduizend jaar geleden als Moeder en medewerkster van de Verlosser, en haar zending nu en tot aan het einde der tijden, als onze Moeder, onze voorspreekster en middelares.
Paus Johannes Paulus II
Paus Johannes Paulus heeft de grote lijn van het conciliedocument uitgewerkt in zijn Encycliek Redemptoris Mater (1987), die helemaal gewijd is aan de zending van Maria in het leven van de Kerk. Het derde deel van dit pauselijk document gaat over de ‘Moederlijke bemiddeling’, over Maria als onze Moeder en Middelares.
Paus Johannes Paulus II heeft altijd een grote devotie gehad voor Maria, in de lijn van de heilige Louis-Marie Grignion de Montfort. Maar een ervaring die de devotie van deze paus voor de Moeder van God heeft versterkt, was de aanslag die op 13 mei 1981 – gedenkdag van de eerste verschijning van Maria in Fatima – door Ali Agça werd gepleegd. Tijdens de algemene audiëntie van 7 oktober van dat jaar, gedachtenis van Onze-Lieve-Vrouw van de rozenkrans, getuigde hij over de dag van de aanslag: “In alles wat mij juist op die dag is overkomen, heb ik Maria’s buitengewone moederlijke bescherming en zorg ervaren, die sterker bleek dan het dodelijk projectiel”. Die persoonlijke ervaring van Maria’s bescherming en zijn eigen beleving van de Mariale devotie uit zijn jeugd heeft zeker het verlangen in Johannes-Paulus gesterkt een Encycliek uit te brengen over de rol van ‘de heilige Maagd Maria in het leven van de pelgrimerende kerk’, zoals de ondertitel van die Encycliek luidt.
Wat voor bemiddeling?
De bemiddeling door Maria is méér dan voorspraak: het is een moederlijke bemiddeling gericht op het steeds weer geboren laten worden van Christus in de wereld; door Maria is de vrouwelijke dimensie van het heilsgebeuren blijvend tegenwoordig, heeft Jozef Ratzinger (paus Benedictus XVI) ooit eens gezegd.
De titel ‘middelares’ wordt slechts één keer kort vermeld in het conciliedocument Lumen Gentium (LG 62). Daar wordt beklemtoond dat die bemiddeling door Maria niets afdoet aan het enige middelaarschap van Jezus Christus. Jezus is dé Middelaar en de bemiddeling door Maria staat in dienst van en is ondergeschikt aan het middelaarschap van Jezus Christus.
Het gehele derde deel van de Encycliek Redemptoris Mater van paus Johannes Paulus II gaat over de moederlijke bemiddeling door Maria. Paus Johannes Paulus gebruikt in de Encycliek woorden van de H. Bernardus van Clairvaux over Maria als ‘mediatrix ad Mediatorem’, middelares naar de Middelaar toe. In de Encycliek wordt onderstreept dat het gaat om een medewerking aan het middelaarschap van de Heer.
Bernardus van Clairvaux
Een heilige en kerkleraar die bijzonder over de bemiddeling door Maria heeft nagedacht en geschreven is de heilige Bernardus van Clairvaux (1090-1153), patroon van de parochie Lisp in Lier. Hij was ervan overtuigd dat God er wel voor zou hebben kunnen kiezen om Zijn genade te geven zonder de bemiddeling van Maria, maar dat Hij ervoor gekozen heeft om ons Zijn gaven te schenken door Maria, want het feit dat wij zijn aangenomen tot kinderen van God hebben we te danken aan de Menswording van Gods Zoon waarin Maria een actief aandeel had. Zo stelde Bernardus Maria voor als ‘aquaduct van de genade’.
En in de Bijbel?
We hebben nu wel over het concilie geschreven, over de Encycliek van paus Johannes Paulus II, maar vinden we dit middelaarschap van Maria ook wel terug in de Bijbel?
In het Nieuwe Testament is het de evangelist Johannes die in zijn evangelie ingaat op de betekenis van de taak en de zending die Maria heeft in het verlossingswerk. Maria komt bij Johannes voor in twee belangrijke perikopen: zij is actief aanwezig bij de bruiloft van Kana en zij is prominent aanwezig als haar Zoon aan het kruis hangt en sterft.
Het evangelie van de bruiloft van Kana is bekend: als de wijn op raakt, wijst Maria haar Zoon op dat gemis en zij geeft de dienaren opdracht alles te doen wat Jezus zal zeggen: ‘Doe maar wat Hij u zeggen zal’. Jezus laat dan zes stenen kruiken met water vullen, dat in uitstekende wijn verandert. De evangelist noemt Maria in deze perikoop niet bij haar naam. Hij noemt haar ‘Moeder van Jezus’ (Joh. 2, 1.3.5) en ‘Vrouw’ (Joh. 2, 4). Dat woord vrouw zinspeelt erop dat Maria de nieuwe Eva is, die goed maakt wat bij de oude Eva is fout gegaan. Maria handelt, bemiddelt, maar vertrouwt zich ook toe aan de wil van haar Zoon.
Zoals gewoonlijk wijst de evangelist ons op een diepere betekenis van wat hij verhaalt door kleine verwijzingen in de tekst die ons op het spoor moeten brengen van een diepere laag: het verhaal begint met de woorden ‘Op de derde dag’. Die derde dag doet ons natuurlijk denken aan het paasmysterie, aan Christus’ verrijzenis, zeker wanneer Jezus even verderop spreekt over ‘Zijn uur’ (‘Nog is mijn uur niet gekomen’). Het uur van Jezus is het uur van Zijn lijden, sterven en verrijzen, van Zijn overgang naar de Vader (vgl. bijv. Joh. 13, 1). Het verhaal eindigt met de woorden ‘Zo maakte Jezus een begin met de tekenen en openbaarde Zijn heerlijkheid’. Het gaat in Kana om de openbaring van Jezus als de Messias, de Redder. De voorsprekende en bemiddelende rol die Maria hier vervult, gaat dus niet zomaar over een sympathiek wonder van water dat in wijn verandert. Het gaat over Maria’s rol in het werk van de verlossing.
Sub tuum praesidium …
Christenen hebben vanaf de eerste eeuwen Maria gezien als ‘nieuwe Eva’, dat wil zeggen: als medewerkster aan de verlossing op een wijze als van niemand anders gezegd kan worden, en zij hebben haar hulp en bemiddeling ingeroepen. Reeds uit de derde eeuw stamt het gebed dat velen wel zullen kennen, het ‘Sub tuum praesidium’ dat we elke laatste donderdag in de Heilig Kruiskerk bidden bij de noveen van pater Pio: ‘Onder Uw bescherming nemen wij onze toevlucht, o heilige Moeder van God, wijs onze gebeden niet af als wij in nood zijn, maar verlos ons uit alle gevaren’. Dit gebed gaat verder dan het aanroepen van Maria als voorspreekster, het gaat over een actieve rol van Maria in de bemiddeling van Gods gaven. De tekst werd rond het jaar 250 al meegegeven in een graf op een stukje papyrus in Alexandrië in Egypte.
Niet zozeer de titel maar wel de dienst
Het tweede Vaticaans concilie heeft de betrokkenheid en de medewerking van Maria aan het werk van de verlossing door haar Zoon centraal gesteld, maar het woord ‘Middelares’ maar één keer genoemd. Dat had te maken met een terughoudendheid van het concilie om steeds meer eretitels aan Maria te geven, die haar los lijken te maken van Jezus Christus, haar Zoon. Ook paus Johannes Paulus II noemt het begrip ‘Maria middelares’ maar een enkele keer, maar heeft het veel meer over de inhoud, over wát Maria doet en bewerkt. Het gaat niet om titels, het gaat om dienst, zo lijkt de paus te willen beklemtonen: Maria staat bij haar bemiddeling van het heil helemaal in dienst van de verlossing door haar Zoon Jezus Christus.
Jan Verheyen
Bron: Pastorale Eenheid H. Gummarus & Z. Beatrijs Lier
Sub tuum praesidium, Banier Santa Casa da Misericórdia, Lissabon, Bernardo Pereira Pegado, 1784
Van Woord naar leven
KRACHT IN KWETSBAARHEID
(Bij 1 Kor 1, 27-29)
Bij Paulus lezen we vandaag: Wat in de ogen van de wereld dwaas is, heeft God uitgekozen om de wijzen te beschamen; wat in de ogen van de wereld zwak is, heeft God uitgekozen om de sterken te beschamen; wat in de ogen van de wereld onbeduidend is en wordt veracht, wat niets is, heeft God uitgekozen om wat wél iets is teniet te doen.
Paulus wijst ons op een waarheid die vaak over het hoofd wordt gezien in een wereld waar kracht, succes en wijsheid worden beoordeeld op basis van uiterlijke prestaties. In de ogen van de wereld worden degenen die gezond, daadkrachtig en vol initiatief zijn, beschouwd als wijzen en sterken. Maar God hanteert een andere logica. Wat zwak en kwetsbaar lijkt, wordt door Hem uitgekozen om een diepere wijsheid te onthullen en om datgene wat als sterk en wijs wordt gezien, op een nieuwe manier te benaderen.
We leven in een samenleving waar de zwakken – zij die lijden onder een beperking, ouderen die hun kracht verliezen, of degenen die door pech zijn getroffen – vaak worden gezien als hulpbehoevend, als degenen die afhankelijk zijn van de goedheid van anderen. En ja, het is een deugd om de ander te helpen, om liefdadig te zijn. Maar het is belangrijk om te zien dat deze ‘zwakken’ ons meer leren dan wij hen ooit zouden kunnen geven.
Het zijn juist deze mensen, die door hun broosheid en kwetsbaarheid, het beste in ons naar boven halen. Zij roepen in ons de diepste menselijke waarden wakker: nederigheid, dienstbaarheid en liefde. Ze stellen ons voor de vraag: wat betekent het echt om sterk te zijn? Is het niet eerder de kracht om lief te hebben, om te dienen, om te buigen voor de ander in zijn kwetsbaarheid? De zogenaamde zwakken worden zo onze gidsen, die ons uitdagen om onze eigen zwakheden onder ogen te zien, voorbij de façade van kracht en zelfredzaamheid te kijken, en te groeien in ware wijsheid.
Wanneer we in contact komen met iemand die, door wat de wereld als zwak beschouwt, ons uitdaagt om lief te hebben en te dienen, worden we gevormd. De vraag is dan niet langer wie de sterke of de zwakke is, maar wie werkelijk in staat is om de ander naar grotere hoogten van liefde en menselijkheid te brengen. De kwetsbaren in onze samenleving, die ons leren wat het betekent om waarlijk mens te zijn, worden dan onze leermeesters in het leven.
In hen schuilt een wijsheid die de wereld vaak niet begrijpt, maar die alles wat we menen te weten op zijn kop zet. Wat zwak lijkt, blijkt een bron van kracht; wat onbelangrijk lijkt, wordt een bron van diepe betekenis. Zij tonen ons een weg die niet gericht is op eigen eer of kracht, maar op liefde en dienstbaarheid.
Dat is de wijsheid die Paulus ons vandaag voorhoudt.
Laten we bidden
Goede God,
wij danken U voor de wijsheid die U ons toont in de eenvoud en de kwetsbaarheid. U hebt gekozen wat de wereld als zwak beschouwt om ons te onderwijzen en te inspireren. Help ons te zien dat ware kracht schuilt in liefde en nederigheid. Geef ons het inzicht om voorbij uiterlijkheden te kijken en de diepere betekenis te vinden in onze ontmoetingen met anderen. Laat ons alzo door uw leiding de weg vinden naar een leven van oprechte liefde.
In Jezus’ naam.
Amen.
Geliefde mensen, ik wens je een weekend toe vol inspirerende ontmoetingen.
Met een genegen groet,
kris
Om mee op weg te gaan
Sta ik toe dat mensen die kwetsbaar zijn het beste in mij naar boven halen?
Hoe kan ik de wijsheid van hun kwetsbaarheid in mijn dagelijks leven integreren?
Blog ‘Van Woord naar leven’
Reageren of uitwisselen betreffende de lezingen of de overweging, kan via de blog ‘Van Woord naar leven’.
Om de kwaliteit van het gesprek te waarborgen worden de reacties geplaatst na moderatie.