woensdag in week 26 door het jaar
Uit het boek Nehemia 2, 1-8
Nehemia, een vooraanstaand man aan het hof van de koning van Perziê en een Jood, is bekommerd om zijn volk. Hij vraagt en krijgt toelating van de koning om zijn volk ter hulp te komen. Hij helpt het bij het herbouwen van de muren van Jeruzalem en zal later maatregelen treffen voor de handhaving van de Wet van God.
Het was in de maand nisan, in het twintigste regeringsjaar van Artaxerxes. De wijn stond op tafel. Ik nam de wijn en bood die de koning aan. Nooit eerder had ik me in zijn bijzijn somber getoond, maar nu zei hij: ‘Waarom kijk je zo somber, je bent toch niet ziek? Er is vast iets dat je dwarszit.’
Ik schrok hevig en zei: ‘Majesteit, leef in eeuwigheid! Hoe zou ik niet somber zijn als de stad waar mijn voorouders begraven zijn, is verwoest en haar poorten in vlammen zijn opgegaan?’
‘Wat is dan je wens?’ vroeg de koning.
Ik bad tot de God van de hemel, en antwoordde de koning: ‘Als het de koning goeddunkt, en als u het mij, uw dienaar, toestaat, zend mij dan naar Juda, om de stad te herbouwen waar mijn voorouders begraven liggen.’
De koning – met zijn lievelingsvrouw aan zijn zijde – wilde weten hoe lang mijn reis zou duren en wanneer ik terug zou keren. Nadat ik de koning een tijdstip had genoemd, willigde hij mijn verzoek om te vertrekken in.
‘En als het de koning goeddunkt,’ zo zei ik, ‘laat men mij dan brieven meegeven voor de gouverneurs van de provincie Trans-Eufraat, opdat zij mij doorgang verlenen tot aan Juda.’
Ook verzocht ik om een brief voor Asaf, het hoofd van de koninklijke houtvesterijen, om mij hout te leveren voor de balken van de poorten van de tempelburcht, voor de stadsmuur en voor de woning waarin ik mijn intrek zou nemen.
Omdat mijn God mij bescherming bood, gaf de koning mij de verlangde brieven.
Psalm 137, 1-6
Refr.: Laat mijn tong aan mijn gehemelte kleven als ik niet meer denk aan jou.
Aan de rivieren van Babel,
daar zaten wij treurend
en dachten aan Sion.
Aan de wilgen op de oever
hingen wij onze lieren.
Daar durfden onze bewakers
te vragen om een lied,
daar vroegen onze beulen:
‘Zing voor ons
een vrolijk lied uit Sion.’
Hoe zouden wij zingen
een lied van de Heer
op vreemde grond?
Als ik jou vergeet, Jeruzalem,
laat dan mijn hand de snaren vergeten.
Laat mijn tong aan mijn gehemelte kleven
als ik niet meer denk aan jou,
als ik Jeruzalem niet stel
boven alles wat mij verheugt.
Vers voor het evangelie (Kol 3, 16a + 17c)
Alleluia.
Laat Christus’ woorden
in al hun rijkdom in u wonen.
Dank de Vader door Hem.
Alleluia.
Uit het evangelie volgens Lucas 9, 57-62
Aan drie mensen, die bereid zijn Hem te volgen, openbaart Jezus wat vereist is om zijn leerling te worden: alle veiligheid opgeven, de doden (hier bedoelt als hen die het Leven van de Heer niet willen ontvangen) het hunne laten doen, en radicaal voorwaarts gaan zonder om te zien naar het verleden.
Terwijl ze hun weg vervolgden, zei iemand tegen Jezus: ‘Ik zal U volgen waarheen U ook gaat.’
Jezus zei tegen hem: ‘De vossen hebben holen en de vogels hebben nesten, maar de Mensenzoon heeft geen plaats waar Hij zijn hoofd te ruste kan leggen.’
Tegen een ander zei Hij: ‘Volg Mij!’
Maar deze zei: ‘Heer, sta me toe eerst terug te gaan om mijn vader te begraven.’
Jezus zei tegen hem: ‘Laat de doden hun doden begraven, maar ga jij op weg om het koninkrijk van God te verkondigen.’
Weer een ander zei: ‘Ik zal U volgen, Heer, maar sta me toe dat ik eerst afscheid neem van mijn huisgenoten.’
Jezus zei tegen hem: ‘Wie de hand aan de ploeg slaat en achterom blijft kijken, is niet geschikt voor het koninkrijk van God.’
Van Woord naar leven
GERICHT OP CHRISTUS
‘Wie de hand aan de ploeg slaat en achterom blijft kijken, is niet geschikt voor het koninkrijk van God’
De man achter de ploeg mag niet achterom kijken. Wanneer hij dit wel doet is de kans groot dat hij zijn os niet onder controle heeft en de ploeg afwijkt van de rechte lijn. Hij moet vooruit kijken, gericht naar wat voor hem ligt. Met dit krachtig beeld maakt Jezus een levenshouding duidelijk die zo nodig is om volgeling van Hem te zijn.
Lieve mensen, laten we eens naar, of in, onszelf kijken. Hoeveel zaken dragen wij in onze rugzak mee die ons ‘zijn’ vandaag bepalen? Dat kan gaan over foute keuzes die we hebben gemaakt, dingen die ons zijn aangedaan, opgelopen trauma’s, zaken die gebeurd zijn en die heel onze persoon van nu tekenen, … Allemaal dragen we, willens nillens, onze levensrugzak mee. De ene heeft er al meer last van dan de andere. Het is des mensen.
Jezus vraagt vandaag om niet achterom te kijken, niet stil te staan, maar vooruit te kijken, en te gaan. Hij vraagt niet om onze rugzak af te werpen. Geloof vooral niet hen die beweren dat dit zomaar kan. Het gaat er veeleer om een manier te vinden dat het dragen van onze rugzak draaglijk blijft, en vooral geen beletsel vormt vooruit te gaan.
Zoals de boer zijn oog gericht moet houden op de os voor hem, zo is het goed dat wij ons oog gericht houden op God, op Christus die ons wenkt, die met ons meegaat. Onze rugzak verdwijnt niet zomaar, maar langzaam maar zeker zullen we hem leren dragen in Hem. Hij zal onze lasten uit het verleden mee dragen. En wel zo dat ze getransformeerd worden in zijn liefde.
In het zondagochtendprogramma ‘De Verwondering’ op de Nederlands televisie zag ik vorig jaar een interview met de gekende Belgische arts Réginald Moreels. Hij vertelde onder andere dat de lastigheden die we in ons leven hebben meegemaakt, en die ons mogelijk nu tekenen, een spingplank kunnen zijn naar meer menswording. Ze kunnen ons tot groei zijn, en hoeven ons niet neer te halen; integendeel.
Het verleden zou geen blok aan ons been mogen zijn. Het zou ons onvrij maken te leven. Het zou ons christen-zijn beknotten.
Maar het is zo menselijk dat ons verleden ons wél voor een stuk inperkt, en ons zijn van nu bepaalt. Lieve mensen, ik zou zeggen, laat ons dan Kerk zijn voor elkaar; een warme gemeenschap die, in naam van Christus, elkaars lasten draagt. Je rugzak alléén dragen is niet goed. Een mens is daar niet voor gemaakt. We zijn geroepen om gemeenschap te vormen, oog te hebben voor elkaar, dus ook wat de rugzak betreft die ieder van ons draagt.
Laten we elkaar nabij zijn binnen onze eigen gemeenschap, binnen ons gezin, onze kring van kennissen, de bredere kerkgemeenschap. Maar aub ook daarbuiten. Een christen is geroepen ieder ander nabij te zijn. Ja, ieder ander, zonder onderscheid.
Laten we erover waken dat we, als individu én als gemeenschap, vooruit kunnen kijken, onze ogen en ons hart gericht op Christus, die ons wenkt en vraagt Hem te volgen.
Laten we bidden
Heer Jezus, goede Broer,
meer dan wijzelf weten weet U dat voor velen van ons het verleden een lastige rem betekent om vooruit te gaan, om U te volgen. Als een zware ballast wegen de jaren soms door op onze schouders. Soms zijn we gewoon op.
Help ons, Heer, ons hele zijn, heel ons verleden, al onze kwetsuren, ons niet kunnen vergeven, onze opgehoopte haat, te dragen in U. U, en enkel U, kunt dit ombuigen naar Gods licht, en ons bekwaam maken volgeling te zijn, of te worden, van U; door U geleid, als vernieuwde mensen, door uw genade.
Schenk ons de gave van gemeenschap om, vanuit U, elkaar zo nabij te zijn, dat wij de diepe ervaring mogen hebben dat U onze lasten meedraagt, niet omkijkend, maar vooruit, ons schenkend aan U en aan elkaar.
In uw naam. Amen.
Een genadevolle woensdag,
kris
Reageren of uitwisselen betreffende de overweging kan via de blog Van Woord naar leven.
De Bijbelteksten zijn ontleend aan de NBV21, © Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap.
De korte inleidingen op de lezingen zijn van de hand van Kris.
Franciscus van Assisi († 1226)
Afkomst en jonge jaren
Franciscus werd in 1182 in Assisi geboren als zoon van de lakenkoopman Pietro Bernardone. Zijn moeder Pica liet hem met de naam Giovanni dopen, maar zijn vader, net terug van een handelsreis naar Frankrijk, veranderde deze naam in Franciscus (lett. Fransman). Hoewel de jonge Franciscus wel wat onderwijs genoot, werd hij al spoedig opgenomen in de lakenhandel van zijn vader. Zo rond zijn 20e levensjaar manifesteerde hij zich als een echte levensgenieter, die ruim voorzien was van geld en vele vrienden. Hij leek voorbestemd om ooit het familiebedrijf van zijn vader voort te zetten. Net als veel andere plaatsgenoten nam Franciscus vol enthousiasme deel aan een oorlog tussen Assisi en de buurstad Perugia (1202), maar raakte gevangen. Pas na een jaar kwam hij ernstig verzwakt door de koorts en na het betalen van een losgeld door zijn vader eindelijk vrij.
Een visioen
Na zijn terugkeer kon hij zijn draai niet vinden. Plotseling kreeg hij in het kerkje van San Damiano een visioen. Het houten kruisbeeld met daarop een geschilderde afbeelding van Jezus sprak: ‘Franciscus, ga en herstel mijn huis.’ Franciscus vatte dit letterlijk op: vol energie zette hij zich in voor het herstel en de schoonmaak van het kerkje. De bredere betekenis van die woorden ontging hem op dat moment nog. Om aan allerlei middelen voor het uitvoeren van zijn taak te komen schrok hij er zelfs niet voor terug stoffen en gereedschap van zijn vader in het geheim te verkopen. Zijn vader werd deze levenswijze van zijn zoon zat en besloot hem in het openbaar tot de orde te roepen. In het bijzijn van bisschop Guido van Assisi deed Franciscus echter afstand van zijn erfdeel door zich, tot ontsteltenis van zijn vader en alle aanwezigen, publiekelijk van al zijn kleding te ontdoen. De bisschop bedekte de naakte Franciscus daarop snel met zijn mantel.
Ontmoeting met melaatse
In boerenkleding verliet Franciscus de stad Assisi om in de omgeving als kluizenaar te gaan leven. In een van die dalen kwam hij een melaatse tegen. Melaatsen werden in die tijd vanwege hun onafzichtlijk uiterlijk en de besmettelijke aard van hun ziekte uit de samenleving verstoten. Franciscus omhelsde de melaatse tot diens stomme verbazing. Hij ging de boodschap van Jezus nu radicaal navolgen door melaatsen en andere zieken te verplegen. Door bedelen voorzag hij zich in zijn dagelijks onderhoud.
Ontmoeting met de paus
Na een tijdje merkte hij dat zijn programma van eenvoud en armoede en het verlangen naar een dieper, persoonlijker geloof ook bij anderen aansloeg. Om te kunnen preken had Franciscus toestemming van de paus nodig. Daarom begaf hij zich in 1209 met elf aanhangers naar Rome, waar het tot een ontmoeting kwam tussen de eenvoudige ‘poverello’ (= arme, kleine man) en de machtige paus Innocentius III. Er bestaat een verhaal dat de paus na het bezoek een droom kreeg. De kerk waar hij gewoonlijk de missen opdroeg, de basiliek van Lateranen, stond op het punt ineen te storten. Opeens verscheen daar Franciscus die verder verval voorkwam door zijn schouders onder het bouwwerk te zetten. Hoewel Franciscus geen priester of theoloog was en ook niet in een klooster woonde, gaf de paus gaf nu toestemming om te gaan preken; de kruinen van de twaalf mannen werden als teken van opname in de geestelijke stand geschoren.
Minderbroeders
Franciscus en zijn volgelingen gingen zich ‘minderbroeders’ noemen: wie het evangelie in praktijk wilde brengen moest ook de minste zijn. Dit betekende niet alleen afstand van persoonlijk maar ook van gezamenlijk bezit in een nieuw type klooster. Dat betekende voor Franciscus en volgelingen een keuze om in de wereld werkzaam te zijn en niet in afzondering. Dat betekende lang niet altijd dat het publiek begripvol op een groep armoedzaaiers zat te wachten. Dat bleek toen Franciscus een preek hield voor een groep mensen die zich verveeld en ongeïnteresseerd gedroeg. Franciscus werd daar zeer boos over: hij kon net zo goed tegen de vogels spreken. En toen hij dat vervolgens deed, hielden de vogels zich tot stomme verbazing van iedereen stil. Mede door dit voorbeeld is het beeld van Franciscus als heilige van de natuur ontstaan.
Clara
In 1212 sloot Clara, een dochter van een rijke edelman, onder de indruk van de preken door Franciscus zich aan bij de prille franciscaanse levenswijze. Ook zij ontdeed zich van haar rijke kleding en liet zich de lange blonde haren afknippen. Zij en haar volgelingen werden ondergebracht in het kerkje van San Damiano, waar zij een leven van radicale armoede zouden leiden. Tegen de oorspronkelijke bedoeling van Franciscus in groeide deze beweging uit tot een louter contemplatieve orde, waarvan de leden het klooster niet verlaten en het koorgebed centraal staat.
Op kruistocht
Franciscus besloot in 1219 om ondanks zijn zwakke gezondheid met kruisvaders mee te trekken naar Egypte. De verschrikkelijke strijd tussen christenridders en moslims maakte op hem zo’n diepe indruk, dat hij besloot op eigen houtje op vredesmissie naar de sultan van Egypte te gaan. Franciscus merkte tot zijn verrassing dat de sultan totaal niet voldeed aan het beeld van een wrede heerser, maar integendeel een man van beschaving en een gelovige moslim bleek te zijn, die Franciscus met respect tegemoet trad. De vredesmissie werd niettemin geen succes; Franciscus keerde terug naar Italië. Op de terugreis liep hij een oogziekte op, waardoor zijn gezichtsvermogen in de jaren daarna sterk achteruit zou gaan.
Zijn late jaren
In de daaropvolgende jaren bleek het aantal minderbroeders zo toegenomen dat er steeds mee behoefte werd gevoeld aan een meer uitgewerkte regel en organisatievorm. Sommige broeders begonnen kloosters te bouwen, zeer tegen de zin van Franciscus die vasthield aan zijn armoede-ideaal. Hij moest steeds meer genoegen nemen met een rol op het tweede plan binnen zijn eigen beweging.
Vanaf 1220 ging de gezondheid van Franciscus steeds meer achteruit. Hij trok zich terug en leidde een leven van gebed en boete. Zijn religieuze ontwikkeling vond een hoogtepunt in een visioen op de berg Alverna: daar ontving hij de tekens van Christus’ wonden aan zijn lichaam (de ‘stigmata’). Uit die tijd stamt ook zijn beroemde Zonnelied (of Loflied der Schepselen), waarin hij Gods schepping prees. Hij uitte niettemin steeds meer het verlangen te worden door omhelsd door ‘Zuster Dood’. Op 3 oktober 1226 stierf hij in het Portiunculakerkje. Twee jaar later werd Franciscus door de paus heilig verklaard. Zijn feestdag werd vastgesteld op 4 oktober. Zijn lichaam werd later overgebracht naar de crypte van de nieuw gebouwde Sint-Franciscusbasiliek in Assisi. In fresco’s in de onder- en bovenkerk hebben de schilders Cimabue en Giotto zijn leven uitgebeeld. Franciscus wordt afgebeeld met het kleed van zijn orde: een bruine of grijze pij met kap, een koord om zijn middel en wondentekenen in handen, voeten en zij.
Bron: Beeldfiguren van het christendom
Van Woord naar leven
GERICHT OP CHRISTUS
‘Wie de hand aan de ploeg slaat en achterom blijft kijken, is niet geschikt voor het koninkrijk van God’
De man achter de ploeg mag niet achterom kijken. Wanneer hij dit wel doet is de kans groot dat hij zijn os niet onder controle heeft en de ploeg afwijkt van de rechte lijn. Hij moet vooruit kijken, gericht naar wat voor hem ligt. Met dit krachtig beeld maakt Jezus een levenshouding duidelijk die zo nodig is om volgeling van Hem te zijn.
Lieve mensen, laten we eens naar, of in, onszelf kijken. Hoeveel zaken dragen wij in onze rugzak mee die ons ‘zijn’ vandaag bepalen? Dat kan gaan over foute keuzes die we hebben gemaakt, dingen die ons zijn aangedaan, opgelopen trauma’s, zaken die gebeurd zijn en die heel onze persoon van nu tekenen, … Allemaal dragen we, willens nillens, onze levensrugzak mee. De ene heeft er al meer last van dan de andere. Het is des mensen.
Jezus vraagt vandaag om niet achterom te kijken, niet stil te staan, maar vooruit te kijken, en te gaan. Hij vraagt niet om onze rugzak af te werpen. Geloof vooral niet hen die beweren dat dit zomaar kan. Het gaat er veeleer om een manier te vinden dat het dragen van onze rugzak draaglijk blijft, en vooral geen beletsel vormt vooruit te gaan.
Zoals de boer zijn oog gericht moet houden op de os voor hem, zo is het goed dat wij ons oog gericht houden op God, op Christus die ons wenkt, die met ons meegaat. Onze rugzak verdwijnt niet zomaar, maar langzaam maar zeker zullen we hem leren dragen in Hem. Hij zal onze lasten uit het verleden mee dragen. En wel zo dat ze getransformeerd worden in zijn liefde.
In het zondagochtendprogramma ‘De Verwondering’ op de Nederlands televisie zag ik vorig jaar een interview met de gekende Belgische arts Réginald Moreels. Hij vertelde onder andere dat de lastigheden die we in ons leven hebben meegemaakt, en die ons mogelijk nu tekenen, een spingplank kunnen zijn naar meer menswording. Ze kunnen ons tot groei zijn, en hoeven ons niet neer te halen; integendeel.
Het verleden zou geen blok aan ons been mogen zijn. Het zou ons onvrij maken te leven. Het zou ons christen-zijn beknotten.
Maar het is zo menselijk dat ons verleden ons wél voor een stuk inperkt, en ons zijn van nu bepaalt. Lieve mensen, ik zou zeggen, laat ons dan Kerk zijn voor elkaar; een warme gemeenschap die, in naam van Christus, elkaars lasten draagt. Je rugzak alléén dragen is niet goed. Een mens is daar niet voor gemaakt. We zijn geroepen om gemeenschap te vormen, oog te hebben voor elkaar, dus ook wat de rugzak betreft die ieder van ons draagt.
Laten we elkaar nabij zijn binnen onze eigen gemeenschap, binnen ons gezin, onze kring van kennissen, de bredere kerkgemeenschap. Maar aub ook daarbuiten. Een christen is geroepen ieder ander nabij te zijn. Ja, ieder ander, zonder onderscheid.
Laten we erover waken dat we, als individu én als gemeenschap, vooruit kunnen kijken, onze ogen en ons hart gericht op Christus, die ons wenkt en vraagt Hem te volgen.
Laten we bidden
Heer Jezus, goede Broer,
meer dan wijzelf weten weet U dat voor velen van ons het verleden een lastige rem betekent om vooruit te gaan, om U te volgen. Als een zware ballast wegen de jaren soms door op onze schouders. Soms zijn we gewoon op.
Help ons, Heer, ons hele zijn, heel ons verleden, al onze kwetsuren, ons niet kunnen vergeven, onze opgehoopte haat, te dragen in U. U, en enkel U, kunt dit ombuigen naar Gods licht, en ons bekwaam maken volgeling te zijn, of te worden, van U; door U geleid, als vernieuwde mensen, door uw genade.
Schenk ons de gave van gemeenschap om, vanuit U, elkaar zo nabij te zijn, dat wij de diepe ervaring mogen hebben dat U onze lasten meedraagt, niet omkijkend, maar vooruit, ons schenkend aan U en aan elkaar.
In uw naam. Amen.
Een genadevolle woensdag,
kris
Reageren of uitwisselen betreffende de overweging kan via de blog Van Woord naar leven.