Wat de vierde wijze ons leert

Deze week las ik het prachtige boekje ‘De vierde Wijze’, een fictief verhaal van Henry van Dyke uit 1895. Het vertelt over Artaban, een wijze die, net als Melchior, Balthasar en Caspar, hoorde over de voorspelling van de geboorte van een koning en zich voorbereidde om Hem te ontmoeten. Ik wil het verhaal kort met u delen om er daarna samen even met u op door te mijmeren.

Het verhaal vertelt over Artaban, een vierde wijze uit het oosten, die samen met de drie bekende wijzen – Melchior, Balthasar en Caspar – op weg wil gaan om de pasgeboren Koning te aanbidden. Hij draagt drie parels bij zich als geschenken voor de Messias.

Artaban heeft afgesproken de andere wijzen te ontmoeten op een vooraf afgesproken plek. Maar onderweg wordt hij opgehouden door zijn goedheid. Hij stopt om een stervende man te helpen. Om de man te redden en zijn reis te kunnen voortzetten, verkoopt hij een parel. Hierdoor komt hij te laat op de ontmoetingsplek en mist hij de karavaan van de andere wijzen, die inmiddels naar Bethlehem zijn vertrokken.

Vastberaden om Jezus alsnog te vinden, reist Artaban alleen verder en bereikt uiteindelijk Bethlehem. Daar ontdekt hij dat Jozef en Maria met hun kind naar Egypte zijn gevlucht om aan de soldaten van Herodes te ontsnappen. Hij besluit hen achterna te reizen.

Maar ook in Egypte komt hij te laat. Jozef en Maria zijn inmiddels teruggekeerd naar Nazareth. Ondanks deze tegenslag zet Artaban zijn zoektocht voort, vastberaden om ooit zijn geschenken aan Jezus te kunnen overhandigen.

Tijdens zijn reis komt hij in een stad waar een moeder en haar kind dreigen te worden verkocht als slaven. Om hen te redden, verkoopt hij zijn tweede parel en koopt hij hun vrijheid.

Jaren later komt Artaban aan in Jeruzalem, nog steeds hoopvol dat hij Jezus ooit toch nog zal kunnen ontmoeten. In de drukte van de stad ziet hij hoe een jonge vrouw wordt meegenomen om tot slaaf te worden gemaakt. Geconfronteerd met haar wanhoop, besluit hij zijn derde en laatste parel te verkopen om haar vrijheid te kopen. Terwijl hij dit doet, hoort hij dat er die dag een man genaamd Jezus wordt gekruisigd; de Messias die Hij al zo lang zocht.

Artaban voelt zich diep teleurgesteld omdat hij niets meer heeft om aan zijn Heer te geven, en ook omdat hij te laat is. Maar op dat moment hoort hij diep vanbinnen de stem van de Heer, die tegen hem zegt: ‘Alles wat je gedaan hebt voor een van de geringsten van mijn broeders of zusters, dat heb je voor Mij gedaan.’ (vgl. Mt 25, 40)

Die woorden geven Artaban diepe vrede. Hij beseft nu dat zijn leven niet tevergeefs was, maar juist vervuld met liefdevolle betekenis. Uitgeput van zijn lange reis sluit hij uiteindelijk zijn ogen. In die laatste momenten voelt hij de aanwezigheid van God die hem warm omarmt.

Prachtig verhaal, toch?
Wat kan dit verhaal voor ons betekenen bij de start van het nieuwe jaar?

Allemaal zijn we – op welke manier dan ook – op zoek naar God. We verlangen Hem te ontmoeten, te beminnen, te dienen. Dit verhaal leert ons dat het zoeken naar God en het vinden van Hem vaak samen vallen, ook al beseffen we dat niet altijd. In ons verlangen en onze zoektocht naar zijn aanwezigheid ontmoeten we Hem in de kwetsbaarheid van anderen: in de bedelaar, de zieke, de eenzame, de gevangene, de vluchteling, het kind zonder ouders, mensen die lijden aan depressie, …

Artaban laat ons zien dat ware aanbidding niet alleen bestaat uit vrome gebaren of perfect uitgevoerde plannen, maar juist uit oog en hart hebben voor de mensen die we onderweg tegenkomen.

Zijn zoektocht roept ons op om uit onze comfortzone te stappen, uit de veilige zetel van ons bestaan, en oog en hart te hebben voor wat kwetsbaar is om ons heen. Roger Burggraeve spreekt zelfs over het je ‘laten choqueren’ door wat je ziet, om vervolgens je hart te laten spreken en je te engageren voor de ander (‘Geen toekomst zonder kleine goedheid’, Roger Burggraeve, uitgegeven bij Otheo-books – 2020).

Elke keer dat Artaban werd opgehouden door een oproep tot mededogen, vond hij eigenlijk al wat hij zocht. In zijn daden van liefde gaf hij vorm aan wat Jezus hem aan het einde duidelijk maakte: ‘Alles wat je gedaan hebt voor een van de geringsten van mijn broeders of zusters, dat heb je voor Mij gedaan.’

Door liefdevolle aandacht te geven aan de kwetsbaren in onze samenleving, door onze handen uit te steken en onze tijd, middelen en energie voor hen in te zetten, ontmoeten we de Heer.

Geliefde mensen, laten we dit nieuwe jaar beginnen met een open hart en een bereidheid om in liefde en mededogen op weg te gaan. Waar kunnen wij, net als Artaban, een ‘parel’ schenken aan iemand die dat het meest nodig heeft? Misschien is het een vriendelijk woord, een luisterend oor, een daad van barmhartigheid of simpelweg aanwezig zijn.

Blijven zoeken, blijven verlangen, en onderweg ontdekken dat Hij er altijd al is – in de ander en in onszelf.

Dat wens ik u van harte toe in dit nieuwe jaar.

Een gezegend 2025 !

kris