“Ware vrede is ongewapend”

“Hoe kunnen we vrede nastreven als we voortdurend dreigen met een kernoorlog als legitieme oplossing voor conflicten?” (paus Franciscus)

Door Andrea Tornielli

Oorlogsdreiging, enorme investeringen in herbewapening en plannen om kernwapens nieuw leven in te blazen… Het valt op hoe wereldwijd de wapenwedloop steeds vaker als onvermijdelijk wordt voorgesteld, alsof het de enige mogelijke weg is.

Na jaren van diplomatieke stilte en gebrek aan effectieve onderhandelingen lijkt herbewapening nu de enige optie.

Grondleggers zoals Alcide De Gasperi, die ooit pleitten voor een gemeenschappelijk Europees leger, worden tegenwoordig aangehaald om initiatieven te rechtvaardigen die ver verwijderd zijn van hun oorspronkelijke bedoelingen. De nadruk ligt nu niet meer op Europese samenwerking, maar vooral op nationale belangen. Termen zoals ‘nucleaire paraplu’ en ‘afschrikking’ duiken opnieuw op, waardoor herinneringen aan de donkerste dagen van de Koude Oorlog herleven. Dit gebeurt bovendien in een klimaat van grotere instabiliteit en onzekerheid, waardoor de dreiging van een Derde Wereldoorlog dichterbij lijkt dan ooit.

Met profetische helderheid voorzag paus Franciscus de afgelopen jaren dit naderende gevaar. Zijn woorden werpen een helder licht op het huidige moment. Vandaag versterken we zijn stem, nu hij vanuit het Gemelli-ziekenhuis in Rome met zijn lijden en gebeden vraagt om vrede voor de wereld.

“De wapenwedloop gaat inderdaad onverminderd door,” zei paus Franciscus in november 2017. “De enorme kosten voor het moderniseren en ontwikkelen van wapens, inclusief nucleaire wapens, leggen een zware last op landen. Hierdoor worden echte prioriteiten zoals armoedebestrijding, vredesbevordering, educatie, ecologie, gezondheidszorg en mensenrechten naar de achtergrond verdrongen… Wapens die het menselijk ras kunnen vernietigen, zijn zelfs tactisch zinloos.”

In november 2019 zei de paus in Nagasaki, de stad die ooit verwoest werd door een atoombom: “Een van de diepste verlangens van de mens is veiligheid, vrede en stabiliteit. Maar nucleaire en andere massavernietigingswapens bieden geen antwoord op dat verlangen; integendeel, ze werken het juist tegen. Onze wereld lijdt onder een perverse tweedeling waarin veiligheid wordt nagestreefd door angst en wantrouwen, wat relaties tussen volkeren vergiftigt en dialoog onmogelijk maakt.”

Hij vervolgde: “Vrede en internationale stabiliteit zijn onverenigbaar met een strategie gebaseerd op wederzijdse vernietiging of dreiging met totale vernietiging. Alleen solidariteit en samenwerking op wereldschaal kunnen ons echte stabiliteit en vrede brengen.”

Ook in Hiroshima benadrukte paus Franciscus, daarbij verwijzend naar paus Paulus VI, dat echte vrede alleen ongewapend kan zijn:

“Als we werkelijk een rechtvaardige en veilige samenleving willen creëren, moeten we onze wapens neerleggen. ‘Niemand kan liefhebben met offensieve wapens in de hand'” (Paulus VI, VN-toespraak, 4 oktober 1965). “Als we ons laten leiden door wapens en dialoog opgeven, vergeten we hoe wapens, zelfs voordat ze slachtoffers maken, al enorme schade veroorzaken: ze eisen gigantische uitgaven, verhinderen solidariteitsprojecten en nuttig werk, en vertekenen onze visie. Hoe kunnen we vrede nastreven als we kernoorlog blijven presenteren als legitieme oplossing voor conflicten? Laat de pijnlijke herinnering hier ons waarschuwen voor grenzen die we nooit mogen overschrijden. Ware vrede is ongewapend.”

De paus benadrukte dat hij als opvolger van Petrus de stem wil zijn van degenen die niet gehoord worden; van hen die bezorgd en angstig getuige zijn van de toenemende spanningen in de wereld. Hij sprak over “de onaanvaardbare ongelijkheid en het onrecht die onze samenlevingen bedreigen, het onvermogen om goed voor onze gemeenschappelijke aarde te zorgen en het steeds terugkerende geweld, alsof conflicten ooit vrede zouden kunnen brengen.”

Hij veroordeelde vervolgens nadrukkelijk niet alleen het gebruik, maar ook het bezit van kernwapens, waarvan er nog altijd enorme hoeveelheden bestaan:

“Met diepe overtuiging verklaar ik opnieuw dat het gebruik van kernenergie voor oorlogvoering vandaag meer dan ooit een misdaad is, niet alleen tegen de menselijke waardigheid, maar tegen de toekomst van onze gemeenschappelijke aarde. Het gebruik én het bezit van kernwapens is immoreel. Hierop zullen wij worden beoordeeld.”

Volgens de Federation of American Scientists, geciteerd door de Italiaanse krant Domani, bezit Frankrijk 290 en het Verenigd Koninkrijk 225 kernkoppen. De meerderheid (88%) bevindt zich echter in handen van de Verenigde Staten en Rusland, met elk meer dan 5000 kernkoppen. In totaal hebben negen landen kernwapens, waaronder ook China, India, Noord-Korea, Pakistan en Israël. De vraag dringt zich op: Hebben we echt nog meer wapens nodig? Is dit de enige manier om onze veiligheid te garanderen?

“De katholieke kerk,” aldus paus Franciscus zes jaar geleden in Nagasaki, “is vastberaden om vrede tussen volkeren en naties te bevorderen. Dit zien wij als onze plicht tegenover God en tegenover iedere mens op aarde. Ik ben ervan overtuigd dat een wereld zonder kernwapens mogelijk én noodzakelijk is. Ik vraag politieke leiders daarom te beseffen dat kernwapens ons niet beschermen tegen de werkelijke dreigingen voor nationale en internationale veiligheid.”

Bron: Vatican-news