Kerkwijding van de Romeinse basilieken van Petrus en Paulus

Gedachtenis

Wijding van de basilieken van Sint Petrus en Sint Paulus, Rome, Italië; resp. 1626 en 1854

Op 18 november 1626 werd de geheel vernieuwde Sint-Petruskerk ( ‘Sint-Pieter’) ingewijd. Zij gaat terug op een stichting van keizer Constantijn († 337; feest 21 mei). Op de plek waar Sint Petrus was begraven, liet hij ter ere van de prins der apostelen een basilica bouwen, en voegde er voor de ingang een zuilenportiek (of atrium) aan toe.
Waar de ronding van de apsis begon, liet hij een dwarsschip bouwen, zodat de kerk het grondpatroon vertoonde van een Latijns kruis. Op de kruising (‘viering’) van schip en dwarsarm bevond zich het zogeheten ‘martyrium’, de plek waar zich de sarcofaag van de martelaar Sint Petrus bevond. Zo kon ze van alle kanten door pelgrims worden gezien en vereerd.

In de afgelopen eeuwen hebben wetenschappers herhaaldelijk onderzoek gedaan naar de historische betrouwbaarheid van Petrus’ graf. Telkens kwamen ze weer tot de conclusie dat het graf met de grootste waarschijnlijkheid inderdaad de resten bevat van Sint Petrus. Of minstens het stoffelijk overschot van iemand uit de eerste eeuw, waarvan de resten met de grootste eerbied en zorgvuldigheid waren behandeld en voorzien van de aantekening dat het om de heilige apostel Petrus ging. Bovendien waren die resten zeer wel in overeenstemming te brengen met de gegevens die men van elders Petrus kende…

Toen de kerk in de 15e eeuw tot een ruïne was vervallen gaf paus Nicolaas V († 1455) de opdracht tot restauratie. Vervolgens gebeurde er niet veel. Het was paus Julius II († 1513) die de herbouw energiek ter hand nam en de grootste kunstenaars uit geheel Italië inschakelde, zoals Bramante († 1514), Rafaëllo († 1520) en Michelangelo († 1564). Het resulteerde in het imposante gebouw zoals we dat kennen tot op de dag van vandaag. De inwijding vond pas plaats op 18 november 1626 onder paus Urbanus VIII († 1644).
De inwijding van de kerk van Sint-Paulus-buiten-de-Muren (San Paolo fuori le Mura) gebeurde op 10 december 1854 door paus Pius IX († 1878; feest 7 februari). Zij was uit haar as herrezen sinds een bouwvakker in 1823 bij herstelwerkzaamheden op het dak een vuurpan had laten branden. De kerk uit de 4e eeuw was met kerkschatten en al volkomen door het vuur verwoest; er restte niet meer dan een rokende puinhoop waaruit wat verkoolde zuilstompen omhoog staken.
De oorspronkelijke basiliek was in 324 of 326 gesticht door keizer Constantijn en stond op de plek waar vrouwe Lucina († 1e eeuw; feest 30 juni) de Apostel der Heidenen had begraven. Er had al sinds paus Anacletus († 88; feest 26 april) een gebedskapelletje gestaan. De pausenkroniek (‘Liber Pontificalis’) zegt dat Constantijn ‘er een basiliek bouwde voor de apostel Paulus, wiens stoffelijke resten hij in een schrijn legde en afsloot, precies zoals hij met die van Sint Petrus had gedaan’. Nog in diezelfde eeuw moest de kerk worden uitgebreid omdat ze te klein was geworden voor de toeloop van de vele toeristen.

Bron: Heiligen.net

Jezus ging naar de tempel, waar Hij de handelaars begon weg te jagen, met de woorden: ‘Er staat geschreven: “Mijn huis moet een huis van gebed zijn,” maar jullie hebben er een rovershol van gemaakt!’ , zo lezen we vandaag.

Enkele jaren geleden was ik op doorreis in Bosnië-Herzegovina. In een klein dorpje zaten we een 50-tal meter van de kerk wat brood te eten. Vanuit de velden kwam er een oude tractor aangereden. Toen deze een bocht maakte langs de kerk, vertraagde hij tot bijna stilstand. De boer op de tractor deed zijn pet af, maakt een lichte buiging richting kerk, en versnelde weer en draaide achter de kerk het de velden in. Prachtig hoe deze boer vanuit zijn dagelijkse arbeid op het veld Jezus een groet bracht.

Wanneer Franciscus van Assisi (13e eeuw) met zijn broeders door bossen en velden trok, en ze zagen in de verte een kerk of kapel, knielden ze allen neer en baden: ‘Wij aanbidden U, Heer Jezus Christus, hier en in al uw kerken die over heel de wereld zijn, en wij loven U, omdat Gij door uw heilige kruis de wereld verlost hebt’.

Een kerk is op de eerste plaats dé verblijfplaats bij uitstek van Christus zelf.
De gods-lamp wijst ons dag en nacht op het feit dat Jezus aanwezig is in de Eucharistie, zorgvuldig bewaard in het tabernakel.
De Bijbel op het altaar wijst ons erop dat Hij tegenwoordig is in het Woord, dagelijks aan ons gegeven.
Het kruisbeeld getuigt van de weg die Hij ons is voorgegaan, de weg waar Hij verlossing gebracht heeft voor ieder van ons.
Een Mariabeeld of -icoon wijst ons op het feit dat Maria als Moeder ons voorgaat in het gebed.
Kerken en kapellen zijn plaatsen van aanbidding.
En net zoals de boer en Franciscus is het goed deze plaatsen van gebed met liefde en eerbied te benaderen. Hoe weinig de stenen ook van belang zijn, het zijn plaatsen waar Jezus woont, en ons uitnodigt om individueel en als gemeenschap daar bij Hem te komen vertoeven, met Hem te zingen, naar Hem te luisteren.

Jammer dat op zoveel plaatsen deze gelegenheden tot godsontmoeting gesloten zijn.

Tegelijk verwijst het evangelie van vandaag ook naar ons eigen hart, dé plek van godsrelatie bij uitstek. Want ook daar kunnen we een rovershol van maken, een plek waar zowat alles wordt aanbeden behalve God. Moge ons lichaam een levend tabernakel zijn bewoond door de Heer, een tempel ons gegeven waar Gods Geest kan waaien, waar de Heer zijn lied van liefde kan zingen.

Maar ook de ander – de medemens – is een ‘plaats’ van godsontmoeting, in zekere in zelfs een plek van godsaanbidding. De naaste liefhebben is immers God ontmoeten, en in de diepte Hem aanbidden. Zoals de eucharistische Heer aanbidden in een kerkgebouw, zo kunnen we Hem ook aanbidden in iedere medemens door deze in de liefde van de Heer te beminnen en daadwerkelijk te dienen. In wezen heeft eucharistische aanbidding dan ook te maken met feitelijke liefde naar de naaste toe. Het tweede zou een logisch gevolg moeten van het eerste.

Laat ons mensen zijn die leven van aanbidding, die met open handen voortdurend staan voor Gods aanschijn; van Hem ontvangend, de mensheid dienend.

Een gelukzalige vrijdag voor ieder van u,

kris

Reageren of uitwisselen betreffende de overweging kan via de blog Van Woord naar leven.

Heer,
geef ons liefde en eerbied voor kerken en kapellen waar wij alleen of met anderen in de stilte van uw eeuwigheid een kaars mogen branden als een gebed zonder woorden, in de vlam U beminnend.
Mogen wij vanuit dit gebeuren ook U beminnen in ieder medemens, door hem dagdagelijks de voeten te wassen, hem in alle opzichten diep erend als kind van U.
Om deze genade bidden wij U, in uw naam.
Amen.