Pinksteren – A
Hoogfeest
‘De Geest des Heren heeft een nieuw begin gemaakt’, zo kunnen wij vandaag jubelen en zingen. De Paasvreugde bereikt een afsluitend hoogtepunt. ‘Ik ga heen’, zei Jezus tot zijn leerlingen, ‘maar Ik laat u niet eenzaam achter’. Die heilige Geest is de ziel van de Kerk, de bron van liefde en leven. Daarom kan ons gebed vandaag zijn: ‘Kom heilige Geest, vervul het hart van uw gelovigen en ontsteek in ons het vuur van uw liefde’.
Uit de Handelingen van de Apostelen 2, 1-11
De vijftigste dag na Pasen – wat Pinksteren betekent – herdachten de Joden de overhandiging van de Wet op de berg Sinaï. In deze context plaatst Lucas de gave van de Geest, de geboorte van de Kerk en het heil voor gans het heelal in Christus. Zo ziet de schrijver het christelijke Pinksteren als de afkondiging van de nieuwe Wet en het begin van de universele zending.
Toen de dag van het Pinksterfeest aanbrak waren ze allen bij elkaar. Plotseling klonk er uit de hemel een geluid als van een hevige windvlaag, dat het huis waar ze zich bevonden geheel vulde. Er verschenen aan hen een soort vlammen, die zich als vuurtongen verspreidden en zich op ieder van hen neerzetten, en allen werden vervuld van de heilige Geest en begonnen op luide toon te spreken in vreemde talen, zoals hun door de Geest werd ingegeven.
In Jeruzalem woonden destijds vrome Joden, die afkomstig waren uit ieder volk op aarde. Toen het geluid weerklonk, dromden ze samen en ze raakten geheel in verwarring doordat iedereen hen in zijn eigen taal hoorde spreken. Ze waren buiten zichzelf van verbazing en zeiden: ‘Het zijn toch allemaal Galileeërs die daar spreken? Hoe kan het dan dat wij hen allemaal in onze eigen moedertaal horen? Parten, Meden en Elamieten, inwoners van Mesopotamië, Judea en Kappadocië, mensen uit Pontus en Asia, Frygië en Pamfylië, Egypte en de omgeving van Cyrene in Libië, inwoners van Rome die zich hier gevestigd hebben, en ook mensen uit Kreta en Arabië, zowel Joden als proselieten – wij allen horen hen in onze eigen taal spreken over Gods grote daden.’
Gezongen antwoordpsalm 104
(tekst onder geluidsfragment)
Refr.: Zend uw Geest, Heer, dan komt er weer leven, dan maakt Gij uw schepping nieuw.
Verheerlijk, mijn ziel, de Heer,
wat zijt Gij groot, Heer, mijn God!
Hoeveel is het wat Gij gedaan hebt, Heer,
de aarde is vol van uw schepsels.
Neemt Gij hun geest weg, dan komen zij om,
en keren terug tot de aarde.
Maar zendt Gij uw Geest, dan komt er weer leven,
dan maakt Gij uw schepping weer nieuw.
De roem van de Heer blijve eeuwig bestaan,
Hij vinde zijn vreugde in al zijn schepsels;
mogen mijn woorden Hem aangenaam zijn,
dan zal ik mij in de Heer verheugen.
Uit de eerste brief van Paulus aan de Korintiërs 12, 3b-7 + 12-13
De Vader is de bron van elke geestelijke kracht. Hieruit komt alle dienstverlening in de Kerk tot stand. Door zijn innerlijke gaven verzekert de Geest de onderlinge eenheid van alle gedoopten.
Broeders en zusters,
niemand kan door toedoen van de Geest van God zeggen: ‘Vervloekt is Jezus,’ en niemand kan zeggen: ‘Jezus is de Heer,’ behalve door toedoen van de heilige Geest.
Er zijn verschillende gaven, maar er is één Geest; er zijn verschillende dienende taken, maar er is één Heer; er zijn verschillende uitingen van bijzondere kracht, maar het is één God die ze allemaal en bij iedereen teweegbrengt. In iedereen is de Geest zichtbaar aan het werk, ten bate van de gemeente.
Een lichaam is een eenheid die uit vele delen bestaat; ondanks hun veelheid vormen al die delen samen één lichaam. Zo is het ook met het lichaam van Christus.
Wij zijn allen gedoopt in één Geest en zijn daardoor één lichaam geworden; of we nu Joden of Grieken zijn, slaven of vrije mensen, we zijn allen van één Geest doordrenkt.
Vers voor het evangelie
Alleluia.
Kom, heilige Geest,
vervul het hart van uw gelovigen
en ontsteek in hen het vuur van uw liefde.
Alleluia.
Uit het evangelie volgens Johannes 20, 19-23
Zoals de Schepper de levensadem blies in de eerste mens, zo deelt de verrezen Christus aan zijn leerlingen zijn levensgeest mee. De Geest maakt alles nieuw en geeft aan zondaars, die vergeving kregen, de oorspronkelijke gaafheid terug.
Op de avond van die eerste dag van de week waren de leerlingen bij elkaar; uit angst voor de Joden hadden ze de deuren op slot gedaan. Jezus kwam in hun midden staan en zei: ‘Vrede zij met jullie!’
Na deze woorden toonde Hij hun zijn handen en zijn zij.
De leerlingen waren blij omdat ze de Heer zagen.
Nog eens zei Jezus: ‘Vrede zij met jullie! Zoals de Vader Mij heeft uitgezonden, zo zend Ik jullie uit.’
Na deze woorden blies Hij over hen heen en zei: ‘Ontvang de heilige Geest. Als jullie iemands zonden vergeven, dan zijn ze vergeven; vergeven jullie ze niet, dan zijn ze niet vergeven.’
Van Woord naar leven
GODS TAAL
… wij allen horen hen in onze eigen taal spreken over Gods grote daden.
Pinksteren is de opheffing van de spraakverwarring ten tijde van de toren van Babel. Door hoogmoed en eigenwaan kon men elkaar, en vooral ook God, niet meer verstaan. Ieder was bezig met zichzelf. God, en dus de liefde, kreeg geen plaats meer. Dat was ten tijde van Babel.
Met Pinksteren werd en wordt het ware luisteren weer ten volle hersteld. En wel als gave geschonken in de heilige Geest. In het ontvangen van die gave komt ook een eenheid tot stand die leidt tot nog maar één taal: de taal van God, de taal van de liefde, de taal van de vrede.
Deze gemeenschappelijke taal is een teken en een gevolg van een diepe verbondenheid die God in zijn Geest schenkt aan álle christenen, en in de diepte aan álle mensen van ‘goede wil’. Het is het vuur van gemeenschap waardoor God zichzelf wil belichamen doorheen onze levens die zich maar al te graag – al dan niet bewust – geven aan het leven van Christus in en onder ons.
Pinksteren is het feest van de stuwing, en wel van binnenuit. Laten we alle Babelse hoogmoed afleggen en als gemeenschap gaan staan in Gods gloed; zijn stuwing die ons zal binnenvoeren in het ja-woord van de Heer.
Verinnigd in Christus zullen we Gods liefde belichamen; biddend, en biddend handelend.
Wat een vreugde !
Laten we bidden
Heilige Geest,
diep in ons aanwezig,
verbind u met heel ons wezen
opdat wij naar lichaam en ziel
ons mogen schenken aan de Heer,
en wel als één gemeenschap.
Moge op deze wijze
de liefde van God
toegang vinden in deze wereld
die zo snakt naar heling en vrede.
In diepe dankbaarheid
om uw gloed.
Amen.
Zalige hoogdag !
kris
Reageren of uitwisselen betreffende de overweging kan via de blog Van Woord naar leven.
De Bijbelteksten zijn ontleend aan de NBV21, © Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap.
De korte inleidingen op de lezingen zijn van de hand van Kris.
Pinksteren
hoogfeest
Pinksteren komt van het Griekse pèntèkostè, dat ‘vijftigste’ betekent of de 50ste dag na Pasen (en dus 10 dagen na Hemelvaart). Het staat voor de 50 dagen durende ‘vreugdetijd’ van de paaskring, die met de viering van het Pinksterfeest plechtig wordt voltooid. Pinksteren is één van de oudste grote feesten van de Kerk, de gedachtenis van de ‘uitstorting van de Geest’, de Helper en Trooster. Dit vond als vanouds plaats tijdens het Wekenfeest (sjawoeoth) in Jeruzalem. Het stond niet alleen voor het eeuwenoude oogst- en pelgrimsfeest, maar vooral ook voor de gedachtenis aan de gave van de Thora, het overhandigen van de Tien Geboden aan Mozes op de Sinaï zeven weken na de uittocht uit Egypte en het begin van Israëls bestaan als nationale en religieuze gemeenschap.
Tegen die achtergronden wordt het Pinksterfeest door de Kerk gevierd als feest van de (eerstelingen van de) Geest. Net als bij de Joden vormt Pinksteren de bekroning van Pasen: de uittocht van Christus uit het dodenrijk wordt bekrachtigd door het godsgeschenk van heilige Geest. Vandaar dat op die dag ook vaak een doopsel, vormsel, belijdenis of ambtsbevestiging gevierd wordt. Maar het kan ook gezien worden als het geboortefeest van de universele Kerk. Niet toevallig gaat dan extra veel aandacht naar de zending en missie van de Kerk. De liturgische kleur is rood. Het verwijst naar de vurige tongen waaronder de Geest neerdaalde. Gevierd wordt de komst van de heilige Geest en de eerste verkondiging.
Aanvankelijk werd met Pinksteren zowel de neerdaling van de Geest als de Hemelvaart van Jezus gevierd. Het Concilie van Elvira (310) besliste dat Hemelvaart voortaan als een zelfstandig feest gevierd moest worden en wel op de veertigste dag van Pasen. Sindsdien wordt de afsluiting van de Paastijd, de 50ste dag, een zelfstandige feestdag. Tussen Hemelvaart en Pinksteren ligt dan het pinksternoveen, waarin voor de komst en de werking van de heilige Geest wordt gebeden.
Vroeger werden met Pinksteren vanuit de nok van de kerk duiven losgelaten en bloemblaadjes naar beneden gegooid, als symbool van de neerdaling van de vurige tongen. In Italië vliegt er nog steeds een speelgoedduif met een vlam over een rail van achter naar voren door de kerk, waar vuurwerk is opgehangen, dat dan ontploft.
In de middeleeuwen werd Pinksteren uitbundig gevierd. Een uitverkoren meisje werd tot pinksterbruid gekroond en op het dorpsplein zetten mannen een pinksterboom neer. Stoere jongens klommen naar de top. Iedereen danste eromheen en het lekkere pinksterbier vloeide rijkelijk.
Pinksteren, de vijftigste dag (7 x 7 + 1), als dag van de voltooiing, wordt uiteraard ook in de Oosterse Kerken gevierd. Voor de gelegenheid wordt de grond in de kerkgebouwen dan vaak bedekt met gras en bloemen. Daarmee wordt verwezen naar de nieuwe paradijstuin, die er ooit zal komen en onverwoestbaar is sinds Gods geest in deze wereld aan het werk is. Sinds Pinksteren dus.
De joodse traditie leest op Pinksteren het boek Ruth, de grootmoeder van de latere koning David: het genieten van de oogst van zijn land geeft ook verplichtingen tegenover armen en vreemdelingen. Misschien iets om eens over na te denken op deze pinksterdagen…
Met dank aan dominicanen.be
Van Woord naar leven
GODS TAAL
… wij allen horen hen in onze eigen taal spreken over Gods grote daden.
Pinksteren is de opheffing van de spraakverwarring ten tijde van de toren van Babel. Door hoogmoed en eigenwaan kon men elkaar, en vooral ook God, niet meer verstaan. Ieder was bezig met zichzelf. God, en dus de liefde, kreeg geen plaats meer. Dat was ten tijde van Babel.
Met Pinksteren werd en wordt het ware luisteren weer ten volle hersteld. En wel als gave geschonken in de heilige Geest. In het ontvangen van die gave komt ook een eenheid tot stand die leidt tot nog maar één taal: de taal van God, de taal van de liefde, de taal van de vrede.
Deze gemeenschappelijke taal is een teken en een gevolg van een diepe verbondenheid die God in zijn Geest schenkt aan álle christenen, en in de diepte aan álle mensen van ‘goede wil’. Het is het vuur van gemeenschap waardoor God zichzelf wil belichamen doorheen onze levens die zich maar al te graag – al dan niet bewust – geven aan het leven van Christus in en onder ons.
Pinksteren is het feest van de stuwing, en wel van binnenuit. Laten we alle Babelse hoogmoed afleggen en als gemeenschap gaan staan in Gods gloed; zijn stuwing die ons zal binnenvoeren in het ja-woord van de Heer.
Verinnigd in Christus zullen we Gods liefde belichamen; biddend, en biddend handelend.
Wat een vreugde !
Laten we bidden
Heilige Geest,
diep in ons aanwezig,
verbind u met heel ons wezen
opdat wij naar lichaam en ziel
ons mogen schenken aan de Heer,
en wel als één gemeenschap.
Moge op deze wijze
de liefde van God
toegang vinden in deze wereld
die zo snakt naar heling en vrede.
In diepe dankbaarheid
om uw gloed.
Amen.
Zalige hoogdag !
kris
Reageren of uitwisselen betreffende de overweging kan via de blog Van Woord naar leven.