Naar een rijker begrip van het ‘Rijk der Vrijheid’
Het valt deken van Genk Luc Herbots op hoe vaak het tegenwoordig over onze beknotte vrijheid gaat in de media. Lees zijn inspirerende reflectie.
Valt het jou ook op hoe vaak beleidsmakers deze dagen het woord vrijheid laten vallen? Ze spreken over ‘het jaar van de vrijheid’, ‘herwonnen vrijheid’, ‘het rijk der vrijheid’. Maar treft het jou ook hoe arm en pover het begrip vrijheid in deze uitspraken wordt ingevuld? Het gaat dan over: vrij zijn van regels, gewoon doen wat je graag doet, reizen en terrasjes.
Begrijp me niet verkeerd: iedereen hoopt dat de vaccinatie vlot verloopt en dat de coronapandemie spoedig wordt overwonnen. Maar vrijheid is zo’n fundamentele en rijke menselijke waarde, dat ze niet verarmd en verengd mag worden tot enkele slogans!
De christelijke inspiratie spreekt over vrijheid op drie niveaus: vrij zijn van, vrij zijn voor, en vrij zijn vanuit.
Het begint met vrij zijn van. Anders dan dieren zijn mensen bewuste wezens en wordt ons gedrag niet bepaald door instincten en automatische reacties op prikkels. We kunnen bewust kiezen hoe we op een situatie reageren. Deze keuzevrijheid kunnen we gebruiken om op café of op reis te gaan. Maar ook om een zieke te bezoeken, om geweld niet met geweld te beantwoorden, om het milieu te respecteren.
Zo schuiven we al in de richting van het tweede niveau: vrij zijn voor. Vrijheid is altijd gekoppeld aan verantwoordelijkheid. Vrijheid is niet ‘zomaar je eigen zin kunnen doen’. Omdat wij vrij kunnen kiezen, zijn we ook verantwoordelijk voor onze daden.
Zo wordt vrijheid – in christelijk perspectief – een roeping. Wat doe jij met je vrijheid? Gebruik je ze om een bijdrage te leveren aan een betere wereld? En wat de al-dan-niet noodzaak van regels betreft:
Hoe verantwoordelijker mensen met hun vrijheid omgaan, des te minder regels zijn er nodig!
Verantwoordelijkheidszin hangt samen met een waardeschaal, dus ook altijd met één of andere vorm van geloof. Want waarden hangen niet in de lucht; ze komen voort uit een bepaalde visie op het leven. En dan komen we terecht op het derde niveau: vrij zijn vanuit.
Als christenen geloven we dat God ons in het leven roept en ons zijn wereld toevertrouwt. Wij mogen er ‘in eer en geweten’ het beste van maken. Dat geweten is geen beklemmende waakhond, maar een innerlijk kompas.
Een mens is pas voluit mens als hij groeit in innerlijke vrijheid.
Dan wordt ons gedrag en ons leven niet bepaald door onze primaire behoeften, ook niet door wat anderen over ons zeggen of denken, maar door datgene wat we ten diepste willen, waar we echt voor willen gaan.
Het Rijk der Vrijheid is er al
In deze coronatijd is ons ‘vrij zijn van’ voor een stuk beperkt: we mogen een aantal leuke dingen niet doen (en ook een aantal belangrijke dingen, zoals mensen bezoeken). Maar in de kern is onze vrijheid totaal niet aangetast, integendeel.
Een crisissituatie is net een oproep aan onze vrijheid!
En dat zien we ook gebeuren: met verantwoordelijkheidszin en een grote innerlijke vrijheid doen mensen schitterende dingen en vinden ze creatieve wegen om er écht voor elkaar te zijn. Het Rijk der Vrijheid is er al! Als mensen zijn we allen geroepen om het dag na dag vorm te geven en te laten groeien.
Auteur: Pastoor-deken Luc Herbots
Bron: Kerknet.be
