Elisabeth van Portugal (+ 1336)

Elisabeth (ook Isabella) van Portugal, Estremoz (bij Lissabon), Portugal; koningin & stichteres; † 1336.Zij werd in 1271 geboren in paleis Aljafería als dochter van koning Pedros III van Aragón en de heilige Constantia van Aragón († 1302; feest 8 april). Haar ouders vernoemden hun kind naar haar oudtante, de heilige Elisabeth van Thüringen († 1231; feest 17 november). Van jongs af aan was ze veel bezig met gelovige praktijken, zoals gebed en versterving. Op haar twaalfde huwde ze met koning Dionysius (Dinis) I van Portugal. Ze schonk hem twee kinderen: Constantia - zij zou later koningin van Castilië worden, en Alfonso, die zijn vader zou opvolgen. Haar man bleek vaak ontrouw, maar zij behandelde zijn onwettige kinderen met evenveel liefde als die van henzelf. Nooit kwam er een klacht over haar lippen jegens de talrijke maîtresses van haar man, die aan het hof gedurig voor een sfeer van stiekemdoenerij en jaloezie zorgden.Zo was er eens een hoveling die jaloers was op de page van Elisabeth; hij genoot haar vertrouwen; ze liet hem dagelijks zonder dat anderen daar iets van hoefden te weten aalmoezen naar de mensen brengen. De jaloerse hoveling ging naar zijn heer, de koning, met de boodschap dat die page hem bedroog door intieme betrekkingen te onderhouden met zijn vrouw, hare majesteit Elisabeth. Hoe ongelooflijk het ook klinkt, maar de koning was zelf zo verdorven dat hij geloof hechtte aan deze praatjes. Hij besloot hem uit de weg te ruimen. Toen hij die dag op zijn paard uitgereden was, kwam hij langs een bakker die bij een grote over aan het werk was. Onmiddellijk steeg hij af en gebood de man: "De eerste de beste die morgenochtend namens mij naar je toekomt met de vraag of de opdracht van de koning is uitgevoerd, grijp je onmiddellijk bij de kladden en smijt je inde oven. Ik heb een appeltje met hem te schillen. Het gaat dus om de woorden: 'Is de opdracht van de koning uitgevoerd. Begrepen?' De volgende morgen stuuurde de koning de bewuste page naar die bakker. Maar toen de man langs een kerk kwam en bemerkte dat er een mis aan de gang was, ging hij naar binnen en woonde ook nog de volgende mis bij. Hij was nu eenmaal een vroom man en de koningin had niet voor niets juist hem tot haar vertrouweling gemaakt. Intussen wachtte de koning in het paleis vol ongeduld tot het moment dat het vonnis voltrokken moest zijn. Nu stuurde hij de verklikker erachteraan om te zien of zijn opdracht inderdaad was uitgevoerd. Zo kwam hij als eerste bij die bakker aan. En deze deed aan hem wat de koning hem had opgedragen. De booswicht kwam om in de vlammen.Elisabeth was een voorbeeldig koningin. Ze ijverde veel voor de verbreiding van de christelijke geest en cultuur. Zo stichtte ze een gasthuis en een opvangcentrum voor vondelingen. In het politieke leven trad ze nooit uit de schaduw van haar man, tenzij hij daar uitdrukkelijk om vroeg. Onophoudelijk probeerde ze in zijn omgeving op zijn goede kanten te wijzen, zodat de mensen hem zouden beminnen. Ze bemiddelde tijdens de gewapende strijd tussen hem en hun zoon Alfons, die al bezig was een leger tegen zijn vader te verzamelen. Maar achterbakse vertrouwelingen van de koning deden hem geloven, dat zij onder één hoedje speelde met haar zoon en in het conflict tegen hem, de koning, had gekozen. Om van alle gezeur en twijfel af te zijn, liet hij haar verbannen naar Alanquer, een ver afgelegen burcht. Dat maakte, dat zij zich nog meer toelegde op boete en gebed. Uiteindelijk werden haar gebeden verhoord: vader en zoon verzoenden zich met elkaar. Daardoor kon zij weer op het paleis terugkeren. Zelf had zij de hand in de verzoening tussen koning Ferdinand IV van Castilië en diens mededinger naar de kroon, Alfonso de la Cerda. Op dezelfde manier bracht zij weer eenheid tot stand tussen haar broer Jakob van Aragon en haar schoonzoon de koning van Castilië.Toen zij op 6 januari 1325 weduwe was geworden, besteedde ze de erfenis aan nog meer nieuwe vestigingen van christelijke deugd en naastenliefde, en tenslotte trok ze zich terug in het clarissenklooster te Coimbra dat ze zelf had gesticht.Ze stierf uiteindelijk in Estremoz tijdens de zoveelste verzoeningspoging, nu tussen haar zoon, Alfonso IX van Castilië, en diens zoon, koning Alfonso IV van Portugal. Ze slaagde, maar de inspanningen waren teveel geweest. Ze werd ernstig ziek. Op een goed moment zei Elisabeth tegen haar schoondochter, die bij haar was blijven waken: "Wees zo vriendelijk om even een zetel te halen voor de edele vrouwe die ons komt bezoeken." Dat was Moeder Maria die haar kwam halen. Ze werd begraven te Coimbra. Haar relieken rusten er in de Santa-Clara-kerk.Ze werd in 1625 door paus Urbanus VIII († 1644) heilig verklaard.Haar feest wordt in Coimbra uitbundig gevierd als 'Festas da Rainha Santa' (feest van de heilige koningin).Ze is patrones van Portugal, Coimbra, Estremoz en Zaragoza; daarnaast van bruiden en echtgenotes, vooral van ontrouwe mannen; ze wordt aangeroepen bij jaloezie en huwelijksproblemen, in oorlogstijd en bij oorlogsleed (omdat ze een veldslag tussen haar man en haar zoon verhinderde).Ze wordt afgebeeld als claris met beide handen een kruisbeeld; onder haar linkerarm houdt ze een boek geklemd; haar kroon afgelegd en rozen bij zich, vaak in haar schoot; aalmoezen uitdelend.

Vandaag zegt Jezus: 'Men giet geen jonge wijn in oude leren zakken. Anders scheuren de zakken, dan wordt de wijn verspild en gaan de zakken verloren. Maar gaat de nieuwe wijn in nieuwe zakken, dan blijven beide behouden.'Elders zegt Jezus dat Hij de oude wet niet is komen opheffen maar dat Hij er de vervulling van is. Hij is de vervulling van de aloude wet van de liefde, Hij is de genade. En deze genade, Christus zelf, mogen wij in ons dragen opdat wij, verenigd met Hem, beeld zouden worden van de goedheid van God.De Kerk, de gemeenschap van alle christenen, is geroepen deze vervulling - Jezus dus - te belichamen. Christen-zijn is geen privé-zaak, het is een gemeenschapsgebeuren waarin gedeeld en ontvangen wordt, waarin we van elkaar leren en elkaar verrijken, waarin we elkaar aanvullen en elkaar tot gist zijn.Laten we - individueel én als gemeenschap, van harte in dit 'nieuwe' staan. Blij, dankbaar om Jezus' aanwezigheid, biddend dat Hij het levend centrum mag zijn van ons christelijk leven.krisReageren, je eigen woordje plaatsen, of uitwisselen over de overweging, kan via de blog Van Woord naar leven.

Heer, de Kerk, waarvan Gij het levend hart zijt, is de nieuwe wijn-zak waarin wij ons mogen nestelen, om als gemeenschap van U de genade te ontvangen te leven vanuit uw leven. Heer, neem ons op in uw Drie-ene Liefde. Amen.