Dominicus Guzmàn († 1221)

Bologna, Italië; stichterDominicus' wieg stond in Caraluega, gelegen in de Spaanse provincie Burgos. Hoewel geschiedkundig gesproken zijn geboortedatum niet vaststaat, beweren sommige documenten dat hij op 24 juni 1170 het levenslicht zag. Daarmee is hij een tijdgenoot van Franciscus van Assisi (1180-1226; feest 4 oktober), de stichter van de franciscaner orde, die gekenmerkt wordt door armoede. Zijn vader heette Felix de Guzmán; zijn moeder was de zalige Juana van Aza († 1190; feest 8 augustus).Hij studeerde in de Spaanse plaats Palencia en werd in 1199 kannunik te Osma; in 1201 was hij er subprior. In 1205 vertrok hij met de bisschop van Osma, Diego van Azevedo († 1207; feest 30 december), naar Denemarken om er de prinses op te gaan halen die bestemd was de echtgenote te worden van koning Alfonso VIII van Castilië. Maar onderweg hoorden ze, dat het meisje intussen was overleden. Nu zetten ze koers naar Rome in de hoop dat de paus, op dat moment Innocentius III († 1216), hun toestemming zou geven om de Cumanen in de Oekraïne tot het christendom te bekeren. Maar de paus stuurde ze terug met de uitdrukkelijke opdracht om de cisterciënzermonniken te gaan helpen die in de Zuid-Franse landstreek Languedoc bezig waren de ketterse Albigenzen weer op het rechte pad te krijgen. Ondanks hun goed bedoelde pogingen hadden de cisterciënzers tot dan toe nauwelijks succes gehad met hun bekeringswerk.In 1206 richtte bisschop Diego te Prouille bij Toulouse een missiecentrum in om van daaruit onder de katharen te kunnen werken. In datzelfde jaar opende Dominicus er een klooster voor ketterse vrouwen die tot de Moederkerk waren teruggekeerd. Deze stichting zou later uitgroeien tot de orde der dominicanessen.Toen in 1207 bisschop Diego overleed, lag het voor de hand dat hij, Dominicus, de leiding van deze onderneming op zich nam. Het was hem intussen zonneklaar geworden, dat hij geschoolde helpers nodig had: goed opgeleide priesters, die in discussies hun mannetje zouden staan en tegelijk met hart en ziel toegewijd waren aan de zaak van Christus: kortom een orde van uitstekend opgeleide priester-religieuzen, die net als de katharen aan versterving, boete en gebed zouden doen, maar dan binnen het kader van een meer gezonde theologie en geloofsopvatting. Immers in een tijd dat de meeste geestelijken meer aandacht hadden voor uiterlijke rijkdom dan voor de rijkdom van hart, hechtten de gewone mensen meer geloof aan predikanten die hun woorden kracht bijzetten met een indrukwekkende levenswijze, zoals de katharen met hun overdreven vasten- en boetepraktijken, dan aan ijdele verkondigers in protserige gewaden en fantastische luxe. En de weinigen die wel in armoede leefden, zoals de cistersiënzers, hadden te weinig scholing om het in de soms dagenlang durende discussies op te kunnen nemen tegen de goed onderlegde ketters. Zo stichtte Dominicus in 1215 de orde der predikheren, die reeds een jaar later door paus Honorius III († 1227) officieel werd goedgekeurd. De leden ervan worden ook wel naar hun stichter 'dominicanen' genoemd.In 1217 stichtte hij in Segovia het eerste Spaanse klooster van zijn orde. Eén jaar vóór Dominicus' dood waren er in geheel Europa niet meer dan vijfentwintig afgestudeerde doctores in de theologie. Zo'n vijftig jaar later telde zijn orde er alleen al ongeveer zevenhonderd, verspreid over Italië, Frankrijk, Spanje, Engeland, Hongarije en tal van andere landen. In de loop van de geschiedenis zijn de dominicanen over de hele wereld uitgegroeid tot een van de meest verspreide en invloedrijke kloosterorden. Een jaar na zijn dood werd hij opgevolgd door Jordanus van Saksen († 1237; feest 13 februari).Hij werd begraven in de kerk van Bologna. In 1233 werd zijn stoffelijk overschot op bevel van paus Gregorius IX († 1242) opgegraven en plechtig tot de eer der altaren verheven. Tot op de dag van vandaag trekken er jaarlijks vele bedevaartgangers naar zijn graf in de San-Domenicokerk.Hij is patroon van Bologna, de Dominicaanse Republiek, van Santo Domingo (voluit: Santo Domingo de Guzmán; Dominicaanse Republiek) alsmede van de Spaanse stad Segovia; daarnaast is hij beschermheilige van astronomen, papierfabrikanten en sigarenmakers; hij wordt aangeroepen tegen koorts en tegen hagel.Hij wordt afgebeeld als dominicaan; met een boek en een lelie; krans van haar om het kaalgeschoren hoofd; ster voor de borst of boven het hoofd (deze verscheen op het voorhoofd van Dominicus); gevlekte hond met een fakkel in de bek waarmee hij de aardbol in brand steekt (naar de legende van zijn moeders droom); toorts; met een monstrans; met zijn moeder Juana van Aza; met Sint Franciscus. Bekend is ook de afbeelding dat hij - tezamen met de dominicanes Catharina van Siena († 1380; feest 29 april) uit handen van de Moeder Gods een rozenkrans ontvangt.Bron: Heiligen.net

‘Wie zeggen de mensen dat de Mensenzoon is? En wie ben Ik volgens jullie?’Een vraag die ons allemaal raakt: ‘Hoe wordt er over mij gedacht, hoe wordt er over mij gepraat?’Jezus stelt die vraag voor zichzelf aan de orde. Daarbij lijkt het Hem minder te deren wat de mensen zeggen, dan wat de kleine kring van leerlingen - die Hem van nabij kennen - ervan vindt! Petrus antwoordt: ‘Gij zijt de Christus – d.i. gezalfde - de Zoon van de levende God’ (Willibrordvertaling).In Handelingen 11 wordt verteld, dat in Antiochië - waar Paulus meer dan een jaar onderricht gaf - de leerlingen voor het eerst ‘christenen’ werden genoemd. Die naam wordt hun door medeburgers gegeven die vinden dat ze op Christus lijken. Waarom? Wat hadden ze van Paulus geleerd? Dat zij als leerlingen van Christus hun diepste identiteit alleen kunnen ontlenen aan zijn navolging en zo uitgroeien tot gezalfden, christussen zeg maar in het klein.Als ook ik zo mijn identiteit wil vinden wat houdt dat dan voor mij in? Dat ik net als Jezus, Paulus en vele anderen het lijden niet uit de weg ga, mijn kruis opneem en, als het moet, mijzelf verloochen, en zo uitgroei tot een Christusdrager.Is dat niet de sleutel waarmee wij het Rijk van God voor anderen toegankelijk maken? Zodat de mensen om ons heen gaan zeggen: ‘Jij bent een christen, een navolger en drager van Christus'.De overweging van vandaag is van de hand van Anne Koole-BartReageren, je eigen woordje plaatsen, of uitwisselen over de overweging, kan via de blog Van Woord naar leven.

Heer, geef dat wij werkelijk dragers mogen zijn van U, navolgers van uw weg van Liefde, opdat de mensen U mogen ontmoeten door ons te ontmoeten. Dat deze liefdesweg vol van genade mag zijn opdat meer en meer mensen mogen geraakt worden door U, Gij, onze broeder en Heer. Amen.