Jan van Ruusbroec  († 1381)

Jan van Ruusbroec, Brussel, mysticus

Jan van Ruusbroec is één van de grootste mystici van de Middeleeuwen en wordt wel Admirabilis (de Wonderbare), Doctor extaticus (verheven leraar), Doctor divinus (goddelijke leraar) en Grootmeester van de Nederlandse mystiek genoemd. Hij schreef in het Middelnederlands, wat in zijn tijd nog uitzonderlijk was, omdat kloostergeschriften altijd in het Latijn geschreven werden. Hij kwam uit de plaats Ruisbroek (Vlaams-Brabant) ten zuiden van Brussel, werd al jong door zijn oom, die kanunnik was, opgevoed en opgeleid tot priester.

Nadat hij ongeveer 25 jaar kapelaan was in de St. Goedelekerk in Brussel trok hij zich met zijn oom terug in een kluis in Groenendaal in het oude Zoniënwoud, die uitgroeide tot de augustijner priorij van Groenendaal en waar Jan prior van werd. Daar werd hij al snel bekend om zijn vriendelijkheid, contemplatie, wijsheid en mystieke gaven en werd bezocht door velen die spirituele begeleiding zochten. Hij wordt vaak afgebeeld in meditatie in het bos, waar hij uren doorbracht en zijn ervaringen neerschreef. Hij schreef met name over hoe de mens in contact met het goddelijke mysterie kan komen. Niet door inspanning of naleving van geboden, maar door genade en door zich te richten op de goddelijke liefde, die ons allen bemint.

Hij heeft vele werken op zijn naam staan, zoals de beroemde Geestelijke Bruiloft (die hij in zijn tijd in Brussel al schreef) en Van den Zeven Sloten (uit zijn periode in het Zoniënwoud). Vele machtige lieden uit heel Europa zochten hem op, onder wie Geert Grote, met wie hij meerdere gesprekken heeft gevoerd en die waarschijnlijk invloed hebben gehad op de ontwikkeling van de Moderne Devotie, die het geestelijk leven wilde hervormen.

Jan werd in 1908 zalig verklaard. Zijn gedachtenis wordt jaarlijks gevierd in het Zoniënwoud in België. Daar is het Bosmuseum Jan van Ruusbroec gevestigd in een hoeve die een overblijfsel is van de priorij van Groenendaal waar Jan monnik was.

Bron: Kenteringen.nl

Jan van Ruusbroec, door beeldhouwer Rik van Schil, ofm

De rots waarover het evangelie spreekt, is Christus zelf. Bedoeling en roeping is ons ‘huis’ te bouwen op Hem. Dit ‘huis’ zal niet instorten, opdat Christus het fundament zal zijn van ons bestaan.

Wat niet wil zeggen dat er tegen het huis niet gebeukt zal worden. Dat zal het zeer zeker wel. Maar het huis, de bewoners, zullen steeds de ondergrond, de rots, Christus, in her-innering houden, in de zin dat ze zich in Hem verankerd hebben, innig met Hem verbonden. Men draagt de Heer als een  innerlijk fundament waarop ze in vertrouwen bouwen.
Op Christus mogen ze vertrouwen dat datgene wat tracht in te beuken niet de macht heeft de ziel te schaden. Oh ja, misschien wel het lichaam, en vele andere dingen. Maar niet de ziel. Want die is vervuld met de Heer, die ziel is bewoond, en wie zich toevertrouwt aan deze Bewoner – Christus –  mag zich veilig weten.

Veilig… niet door zich te verbergen voor de wereld, met religieuze sfeertjes ergens in een hoekje; een soort cocooning, alleen of met geloofsgenoten. Nee, door de wil te doen van de Vader. Het evangelie van vandaag is daarin zeer duidelijk: ‘Niet iedereen die “Heer, Heer” tegen Mij zegt, zal het koninkrijk van de hemel binnengaan, alleen wie handelt naar de wil van mijn hemelse Vader.’

Laat dit laatste niet een soort krachtpatserij worden van onzentwege. Christus zelf zal de genade verlenen gehoor te kunnen geven aan Gods wil.

Dit vraagt groei, die we allen moeten doorgaan, met vallen en opstaan, in licht en duisternis, in tijden van innerlijke weelde en tijden van barre droogte. Je verlaten op de Heer, en vanuit Hem Gods wil doen, is immers geen vanzelfsprekendheid. De groei die Hij aanbiedt is gewoonlijk niet de weg die wijzelf zouden kiezen. Gods wegen zijn de onze niet. Gehoorzaamheid, gehoor geven aan de stem van de Heer, die weg bewandelen die Hij met je wilt gaan, is niet vanzelfsprekend, verre van. Het vraagt een diep innerlijk afsterven aan je eigen ‘ik’ dat zo graag zijn leven zelf in handen wilt nemen. Armen van geest, waartoe we allen geroepen zijn, zijn zij die de kunst verstaan zich innerlijk geheel en al toe te vertrouwen aan de Heer. Het zijn zij die kunnen zeggen: ‘Gij, mijn God, mijn Al’.

Het is je kracht zoeken en vinden in de Heer. Niet een Heer uit een ver verleden waar je over gehoord hebt, of waar het interessant is om over te lezen. Nee, het gaat over Jezus die vandaag bij ons en onder ons is. ‘Leven in het licht van de Heer’ is leven in het hier en nu, niet vanuit boeken die het louter over een ver verleden hebben. Het is leven vanuit een levende relatie met Jezus, geworteld in je dagelijks bestaan. Hier en nu dus.

Maar zoals gezegd, het is geen vanzelfsprekende weg, en het gevaar is reëel dat we, als het lastig wordt, de moed gaan opgeven, en dat we ophouden met bidden of daarin verslappen. Of nog erger: dat we wegdrijven of zelfs weglopen van de Heer en onze roeping. Wat ten diepste jammer zou zijn.
Een ander gevaar bestaat er in dat we gaan denken deze tocht niet aan te kunnen. Of dat we ons niet ‘waardig’ achten deze weg te gaan. Wie in dergelijke donkere straatjes belanden, laten zich niet leiden door de stem van de Heer, maar door andere stemmen die je naar beneden halen, die je trachten wijs te maken dat deze weg niet voor u is. Laat je niet misleiden. Waakzaamheid en onderscheiding!
‘Ja’ zeggen tot God is in het zachte vuur van de Geest gaan staan. Het is toelaten dat Gods vuur je teder opneemt in zijn eigen vlammen om je binnen te leiden in het grote ‘ja’ van de Heer.  En deze weg is voor ieder weg gelegd. Zeer zeker.

Jezus roept niet wanneer we het niet zouden aankunnen. Wat Hij wilt is ons volwassen maken in het geloof. Hij wilt ons losweken van ons ikje dat z’n eigen weg wil gaan, Hij wil een ‘ik’ laten geboren worden, en tot uitbloei laten komen, dat zich toevertrouwt aan Hem en waarmee Hij de weg kan gaan die God voor ons droomt. Dat ‘ik’ is ons meest waarachtige ‘ik’; het is het ‘ik’ waarvan God heeft gezegd dat Hij het geschapen heeft naar zijn beeld en gelijkenis.

Christus is onze levensrots, het levend fundament van ons bestaan. Laten we bouwen op Hem, en alleen op Hem. Een diepe vrede staat je te wachten, zowel bij zonneschijn als bij dikke mist…

kris

Reageren of uitwisselen betreffende de overweging kan via de blog Van Woord naar leven.

Heer,
geef dat wij ons bestaan steeds mogen bouwen op U; Gij onze rots, ons levend fundament. Wees de ziel van ons bestaan en zet ons aan te doen wat de Vader wil. Doe Gij het met ons; enkel Gij.
In uw naam. Amen.