dinsdag in week 25 door het jaar
Uit het boek Ezra 6, 7-8 + 12b + 14-20
Het eerste feest dat de Israëlieten vierden in hun herbouwde tempel was het paasfeest. Na hun terugkeer uit de ballingschap was het wel bijzonder zinvol het bevrijdingsfeest te vieren zoals ze dat kenden sinds de uittocht uit Egypte. Ze waren zich zeer bewust wat God voor hen gedaan had.
In die dagen schreef koning Darius aan de stadhouders uit het gebied aan de overzijde van de Rivier:
‘Laat het werk aan de tempel van God ongestoord voortgang vinden. De gouverneur en de oudsten van de Judeeërs mogen de tempel herbouwen op zijn vroegere plaats. En ik heb bevel gegeven dat u de oudsten van de Judeeërs moet steunen bij de bouw van de tempel van God: zij moeten de kosten steeds volledig vergoed krijgen uit de koninklijke schatkist, uit de belastingopbrengst van de provincie Trans-Eufraat, zolang als nodig is. Ik, Darius, heb dit bevel gegeven, en het moet nauwkeurig worden uitgevoerd.’
De oudsten van de Judeeërs vorderden gestaag met de bouw, dankzij het optreden van de profeet Haggai en van Zacharia, de kleinzoon van Iddo. Zij voltooiden de tempelbouw zoals de God van Israël en de Perzische koningen Cyrus, Darius en Artaxerxes bevolen hadden. In het zesde regeringsjaar van koning Darius, op de derde dag van de maand adar, was de tempel gereed.
Alle Israëlieten – de priesters, de Levieten en de overige teruggekeerde ballingen – vierden de inwijding van de tempel van God met vreugde, en daarvoor brachten zij de volgende offers: honderd stieren, tweehonderd rammen en vierhonderd lammeren. Daarnaast offerden zij nog twaalf geitenbokken als reinigingsoffer voor heel Israël, één voor elk van de twaalf stammen. Ook werden de priesters ingedeeld in hun klassen en de Levieten in hun afdelingen, voor de dienst van God in Jeruzalem, volgens de voorschriften in het boek van Mozes.
De teruggekeerde ballingen vierden Pesach op de veertiende dag van de eerste maand. De priesters en de Levieten hadden zich allemaal gereinigd, zij allen waren rein. Ze slachtten het pesachlam voor alle ballingen, voor hun medepriesters, en voor zichzelf.
Psalm 122, 1-5
Refr.: Verheugd was ik toen men mij zei: ‘Wij gaan naar het huis van de Heer.’
Verheugd was ik toen men mij zei:
‘Wij gaan naar het huis van de Heer.’
En nu staan onze voeten
binnen je poorten, Jeruzalem.
Jeruzalem, als een stad gebouwd,
hecht en dicht opeen.
Daar trekken de stammen naartoe,
de stammen van de Heer.
Om Israëls plicht te vervullen,
te prijzen de Naam van de Heer.
Daar zetelt het gerecht,
daar troont het huis van David.
Vers voor het evangelie (Joh 14, 23)
Alleluia.
Wanneer iemand Mij liefheeft
zal hij zich houden aan wat Ik zeg,
mijn Vader zal hem liefhebben
en mijn Vader en Ik zullen bij hem komen
en bij hem wonen.
Alleluia.
Uit het evangelie volgens Lucas 8, 19-21
‘Mijn moeder en mijn broers zijn degenen die naar het woord van God luisteren en ernaar handelen.’
Jezus’ moeder en zijn broers kwamen naar Hem toe, maar ze konden niet bij Hem komen vanwege de menigte.
Zijn toehoorders zeiden tegen Hem: ‘Uw moeder en uw broers staan buiten, ze willen U spreken.’
Maar Hij antwoordde: ‘Mijn moeder en mijn broers zijn degenen die naar het woord van God luisteren en ernaar handelen.’
Van Woord naar leven
OPGAAN NAAR …
Psalm 122
Beste mensen, in de Bijbel staan vijftien pelgrimsliederen, waarvan psalm 122 de derde is.
Een psalm is een gezongen gebed. Eigenlijk zou je een psalm altijd ‘moeten’ zingen. Vanuit je hart. Veel psalmen zijn zeer bewogen liederen waarin allerlei emoties de ruimte kunnen krijgen.
De pelgrimspsalmen worden ook wel de psalmen van de opgang genoemd. Zowel opgaan naar ‘Jerusalem’ als opgaan van je innerlijk naar je uiteindelijke bestemming.
Ik houd van de pelgrimspsalmen omdat je ze snel van buiten kent en op allerlei tijden kunt bidden: tijdens een wandeling, op de fiets, onderweg als je een boodschap gaat doen.
Deze psalmen worden op de pelgrimsweg naar Jeruzalem tijdens het opgaan gezongen. Ze hebben allemaal met de dubbele beweging te maken, de uiterlijke en de innerlijke.
Die opgang naar Jeruzalem was een feestelijk gebeuren
Verheugd was ik toen iemand me zei: ‘Wij gaan naar het huis van de Heer’. En nu staan onze voeten binnen je poorten, Jeruzalem.
Wat er in deze psalm voornamelijk uitgedrukt wordt is het grote verlangen van het trekkende volk naar vrede en eenheid, geconcentreerd op de plek in het hart van de tempel.
’Jeruzalem’ staat voor heel wat meer dan voor de geografische plaats. Het ‘Jeruzalem’ ligt ook in ons eigen hart.
Het geografische Jeruzalem van vandaag is een mix van tegenstellingen waar de joden, de christenen, de moslims naast elkaar wonen en in sommige kerken ieder hun eigen hoekje hebben dat bevochten moet worden en waar op gescheiden tijden gevierd wordt. Geen eenheid van geloven, terwijl we toch dezelfde God aanbidden.
We weten maar al te goed dat het in Jeruzalem alles behalve ‘een hechte eenheid’ is: het moorden, het geweld, de haat, de partijdigheid, de onrust, het is er alleen maar toegenomen!
Jeruzalem is de plaats waar Jezus naar optrok, – ja, ook Hij ging op naar het Huis van de Heer, jaar in, jaar uit. Uiteindelijk werd het een lijdensweg.
De vraag aan ons is: Hoe trekken wij op naar ons ‘Jeruzalem’? Vast zijn er momenten in je leven waarin je met vreugde feestelijk optrekt. Maar op andere momenten zal, in verbondenheid met Jezus, je optrekken moeizaam zijn, dragend het kruis wat je te dragen hebt.
In het laatste stukje van deze psalm wordt er om vrede gevraagd. De weg van Jezus eindigde niet met pijn en onrust, maar in het ‘Jeruzalem van omhoog’. En ook onze weg zal daar mogen eindigen.
Laten we met aandrang bidden met de slotwoorden van deze psalm:
Vraag om vrede voor Jeruzalem:
‘Dat rust hebben wie van je houden,
dat vrede heerst binnen je muren
en rust in je vesting.’
Om mijn verwanten en vrienden
zeg ik: ‘Vrede zij in jou.’
Om het huis van de Heer, onze God,
wens ik je al het goede.
Amen
Beste mensen, moge de vrede van de Ene in jullie wonen, en mogen jullie opgang een opgang zijn naar het ‘hemels Jeruzalem!’
Ricky Rieter
Reageren of uitwisselen betreffende de overweging kan via de blog Van Woord naar leven.
De Bijbelteksten zijn ontleend aan de NBV21, © Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap.
De korte inleidingen op de lezingen zijn van de hand van Kris.
Cosmas en Damianus
Cosmas en Damianus zijn heilige tweelingbroers die in de derde eeuw na Christus leefden. Zij werkten als artsen en worden als martelaren vereerd. De Kerk gedenkt hen op 26 september.
Leven
Cosmas en Damianus (Grieks: Κοσμος και Δαμιανος) werden geboren in Cilicië, een landstreek aan de zuidoostkust van Klein-Azië. Zij zouden later werkzaam geweest zijn als artsen in de havenstad Aegea, het tegenwoordige Ayas. Zij aanvaardden geen geld voor hun diensten en werden daarom in het Grieks Αναργυροι (anarguroi = ‘geldlozen’) genoemd. Aangenomen wordt dat deze dienstbaarheid geleid heeft tot veel bekeringen tot het christendom. Aan hen worden verschillende wonderen toegeschreven. Zo zouden zij een succesvolle beentransplantatie hebben uitgevoerd, waarbij bij iemand die zijn been verloren had, het been van een overleden Moor werd aangezet.
Vervolging
Onder de christenvervolging van keizer Diocletianus werden beiden gearresteerd. Zij werden gemarteld ten einde hen het christelijk geloof te doen afzweren. Volgens de overlevering volhardden zij evenwel in hun geloof, ondanks het feit dat zij aan een houten kruis werden gehangen, werden gestenigd en met pijlen beschoten. Uiteindelijk werden de broers onthoofd.
Verering
Cosmas en Damianus werden vrijwel onmiddellijk na hun dood als heiligen vereerd. Al in de vierde eeuw verrezen kerken in Jeruzalem, Egypte en Mesopatamië waar – volgens Theodoretus van Cyrrhus – relieken van de heiligen werden bewaard. In 527 liet paus Felix III de Tempel van Romulus bij het Forum Romanum ombouwen tot een aan Cosmas en Damianus gewijde basiliek. Deze basiliek was de titeldiaconie van de Nederlandse kardinaal Jo Willebrands.
Schedels
De schedels van de heiligen worden bewaard in de kerk van de Orde der Clarissen in Madrid. In de tiende eeuw waren deze schedels vanuit Rome naar Bremen meegenomen door aartsbisschop Adaldag van Hamburg-Bremen. Uiteindelijk kwamen ze in Bamberg terecht. Daar werden ze in 1581 geconfisceerd door keizerin Maria, de dochter van keizer Karel V die de schedels schonk aan het Madrileense clarissenconvent. Andere relikwieën die in Bremen werden bewaard, werden later geschonken aan de Beierse koning Maximiliaan I en worden tegenwoordig bewaard in de kerk van Sint-Michiel, in München. Sinds 1413 wordt het bezit van de beide schedels overigens ook geclaimd door de Stephansdom in Wenen. In de kerk van San Giorgio Maggiore in Venetië worden andere relikwieën van de heiligen bewaard.
Patroonheiligen
Cosmas en Damianus worden genoemd in het eerste eucharistische gebed van de Romeinse Ritus, ook wel de Romeinse Canon genoemd. Zij zijn de patroonheiligen van de artsen, verplegers en apothekers en zieken. Daarnaast ook van de kappers en suikerbakkers. Zij worden speciaal aangeroepen bij zeeziekte, ontstekingen en pest. Zij waren ook de patroonheiligen van de invloedrijke familie de’ Medici.
Iconografie
Cosmas en Damianus worden afgebeeld met medische instrumenten.
Feest
Het liturgisch feest van de heiligen valt op 26 september. Tot 1969 was dit 27 september, maar aangezien dat ook de feestdag is van Vincentius a Paulo, werd het feest van de Cosmas en Damianus een dag vervroegd.
Stormvloeden
In Nederland vielen twee stormvloeden op de feestdag van Cosmas en Damianus. Zij worden beide Cosmas-en-Damianusvloed genoemd. Tijdens die in 1477 kwamen delen van Zeeland en Vlaanderen onder water te staan. De Cosmas-en-Damianusvloed van 1509 werd vooral Zeeland getroffen.
Bron: KRO-NCRV
Cosmas en Damianus
Van Woord naar leven
OPGAAN NAAR …
Psalm 122
Beste mensen, in de Bijbel staan vijftien pelgrimsliederen, waarvan psalm 122 de derde is.
Een psalm is een gezongen gebed. Eigenlijk zou je een psalm altijd ‘moeten’ zingen. Vanuit je hart. Veel psalmen zijn zeer bewogen liederen waarin allerlei emoties de ruimte kunnen krijgen.
De pelgrimspsalmen worden ook wel de psalmen van de opgang genoemd. Zowel opgaan naar ‘Jerusalem’ als opgaan van je innerlijk naar je uiteindelijke bestemming.
Ik houd van de pelgrimspsalmen omdat je ze snel van buiten kent en op allerlei tijden kunt bidden: tijdens een wandeling, op de fiets, onderweg als je een boodschap gaat doen.
Deze psalmen worden op de pelgrimsweg naar Jeruzalem tijdens het opgaan gezongen. Ze hebben allemaal met de dubbele beweging te maken, de uiterlijke en de innerlijke.
Die opgang naar Jeruzalem was een feestelijk gebeuren
Verheugd was ik toen iemand me zei: ‘Wij gaan naar het huis van de Heer’. En nu staan onze voeten binnen je poorten, Jeruzalem.
Wat er in deze psalm voornamelijk uitgedrukt wordt is het grote verlangen van het trekkende volk naar vrede en eenheid, geconcentreerd op de plek in het hart van de tempel.
’Jeruzalem’ staat voor heel wat meer dan voor de geografische plaats. Het ‘Jeruzalem’ ligt ook in ons eigen hart.
Het geografische Jeruzalem van vandaag is een mix van tegenstellingen waar de joden, de christenen, de moslims naast elkaar wonen en in sommige kerken ieder hun eigen hoekje hebben dat bevochten moet worden en waar op gescheiden tijden gevierd wordt. Geen eenheid van geloven, terwijl we toch dezelfde God aanbidden.
We weten maar al te goed dat het in Jeruzalem alles behalve ‘een hechte eenheid’ is: het moorden, het geweld, de haat, de partijdigheid, de onrust, het is er alleen maar toegenomen!
Jeruzalem is de plaats waar Jezus naar optrok, – ja, ook Hij ging op naar het Huis van de Heer, jaar in, jaar uit. Uiteindelijk werd het een lijdensweg.
De vraag aan ons is: Hoe trekken wij op naar ons ‘Jeruzalem’? Vast zijn er momenten in je leven waarin je met vreugde feestelijk optrekt. Maar op andere momenten zal, in verbondenheid met Jezus, je optrekken moeizaam zijn, dragend het kruis wat je te dragen hebt.
In het laatste stukje van deze psalm wordt er om vrede gevraagd. De weg van Jezus eindigde niet met pijn en onrust, maar in het ‘Jeruzalem van omhoog’. En ook onze weg zal daar mogen eindigen.
Laten we met aandrang bidden met de slotwoorden van deze psalm:
Vraag om vrede voor Jeruzalem:
‘Dat rust hebben wie van je houden,
dat vrede heerst binnen je muren
en rust in je vesting.’
Om mijn verwanten en vrienden
zeg ik: ‘Vrede zij in jou.’
Om het huis van de Heer, onze God,
wens ik je al het goede.
Amen
Beste mensen, moge de vrede van de Ene in jullie wonen, en mogen jullie opgang een opgang zijn naar het ‘hemels Jeruzalem!’
Ricky Rieter
Reageren of uitwisselen betreffende de overweging kan via de blog Van Woord naar leven.