Ambrosius († 397)

Ambrosius werd als ongedoopte tot bisschop van Milaan gekozen. Hij is een van de vier grote kerkvaders van het Westen. Ook is hij de beschermheilige van de imkers.

Bijen
Ambrosius werd omstreeks 340 geboren, waarschijnlijk in Trier. Zijn vader was Romeins stadhouder in Gallië; zijn moeder was een overtuigde christin. Beiden behoorden tot de oude adel van Rome. Een legende vertelt dat er eens een bijenzwerm boven de wieg van Ambrosius zweefde. De bijen vlogen in zijn mondje en druppelde honing naar binnen. Dit zou verklaren waarom de preken van de latere beschermheilige van de imkers door velen als ‘honingzoet’ werden ervaren.

Politicus
De jonge Ambrosius ambieerde allesbehalve het bisschopsambt. Hij studeerde rechten en retorica, omdat hij politicus wilde worden. Zijn eerste publieke functie bekleedde hij in Sirmium, een stad gelegen in het huidige Slovenië. In 373 werd hij door keizer Valentinianus tot gouverneur van Noord-Italië benoemd. In zijn standplaats Milaan werd hij al spoedig een gerespecteerd en geliefd bestuurder.

‘Ambrosius, bisschop!’
Na de dood van de bisschop van Milaan trachtte Ambrosius de vrede te herstellen in het door theologische twisten verscheurde bisdom. Orthodoxe katholieken en Christus’ goddelijkheid loochende Arianen streden om de lege bisschopszetel. Toen Ambrosius in 374 als neutrale waarnemer aanwezig was bij de turbulente bisschopsverkiezing in de kathedraal, viel plots de keus op hem. Iemand opperde spontaan: Ambrosius episcopus (‘Ambrosius als bisschop!’). Prompt scandeerden de gelovigen dezelfde leus en werd Ambrosius bij acclamatie tot bisschop gekozen. Opmerkelijk, want Ambrosius was catechumeen en nog niet gedoopt.

Augustinus
Ambrosius ontving het doopsel en werd op 7 december tot bisschop gewijd. Na zijn wijding begon Ambrosius aan zijn theologiestudie. Al spoedig ontpopte hij zich tot een kundig pastor, met een voorliefde voor de armen. Zijn populariteit was zo groot dat een menigte zich verdrong rond zijn werkvertrek, alleen maar om hem te zien lezen en bidden. Zo ook ene Augustinus uit Carthago, de latere bisschop van Hippo. Die was zo onder de indruk van Ambrosius dat hij zich bekeerde tot het christendom en zich door hem liet dopen.

Gezag over de keizer
Ambrosius stelde het gezag van de Kerk boven de autoriteit van de keizer. Zo beval hij keizer Theodosius I in het openbaar boete te doen, nadat deze bij een opstand in Thessalonika zevenduizend personen in het circus ter dood had laten brengen. De bisschop ontzegde de machtige keizer zelfs de toegang tot de Milanese kathedraal. Later wist Ambrosius de keizer ertoe te bewegen alle heidense culten te verbieden. In 391 zou Theodosius het christendom zelfs tot staatsgodsdienst verheffen.

Kerkvader
Sint Ambrosius stierf op paaszaterdag 4 april 397. Hij is de geschiedenis ingegaan als een onverschrokken verkondiger van het evangelie. Door zijn preken en catechetische geschriften verdiepte hij het katholieke geloof en droeg hij bij tot de verrijking van de theologische traditie. Sinds 1298 wordt hij samen met Augustinus, Hieronymus en Gregorius de Grote vereerd als een van de grote vier Kerkvaders van het Westen. Zijn relieken rusten in de Basilica di Sant’Ambrogio in Milaan.

Gedachtenis
In de Rooms-Katholieke Kerk en de Grieks-Orthodoxe Kerk wordt zijn liturgische gedachtenis gevierd op 7 december, de dag van zijn bisschopswijding.

Ambrosiaans
In het aartsbisdom Milaan wordt de eredienst gecelebreerd volgens de Ambrosiaanse ritus. De liturgische zangkunst die daarbij hoort, is het ambrosiaans. Evenals het gregoriaans van de Romeinse ritus, is het ambrosiaans monofoon.

Als iemand honderd schapen bezit en een daarvan dwaalt af, zal hij er dan niet negenennegentig in de bergen achterlaten en op weg gaan om het afgedwaalde dier te zoeken?
Woorden van Jezus vandaag.

God vinden is iets groots in een mensenleven. Het geeft immers een hele nieuwe wending aan je leven. Zo krijgen liefdesdaden een eeuwigheidswaarde, je zult je geroepen of gezonden weten, je weet je ten diepste verlost, vergeving krijgen van ‘hierboven’ zul je naar ziel en lijf ervaren, je beleeft je geloof als gemeenchapscheppend, je zult bij momenten diep in jezelf vrede en vreugde ervaren bij het leven in Gods aanwezigheid, je zult leren dorheden te dragen en daar zin aan te geven, je gaat het kruis zien als een weg van diepe genade,…

Je zult een vervulling en een vrede ervaren die je eigenlijk iedereen wilt gunnen. Om de eenvoudige reden dat je aanvoelt en weet: dàt is de weg die we te gaan hebben, dàt is de weg waartoe God roept, dàt is de weg die Hij aanbiedt in zijn zoon Jezus Christus. En als christen wens je iedereen die innerlijke vrede en vreugde toe, gun je allen die weg ‘in Christus’. Daarom niet per se op de wijze dan dat jij hem gevonden hebt en bewandelt. Maar die innige Gods-ontmoeting, die zo heilzaam is, die wens je toch iedereen toe. Niet?

Eén van de vruchten van het leven in God, is dat je de medemens zult zien met de ogen van God. Of dat is toch de bedoeling. Ik bedoel: we zullen naar de mensen zien met de liefde die God voor ieder mens  koestert. We zullen blij zijn met hen die God ‘kennen’. Maar we zullen ook een zekere droefheid in ons dragen wanneer we zien dat mensen zich van Hem afkeren, echt foute wegen gaan. Geen oordeel, wel droefheid. Droefheid in de zin van: “’t is zund.”

Leven in God betekent met God deze mensen gaan opzoeken. Het behoort tot de kern van de komst van Christus, en dus ook van zij die Christus volgen. Het behoort tot de kern van ons persoonlijk christelijk leven, en het leven van de Kerk.
De medemens opzoeken; in, door en met God. De straat op dus. Geen angst hebbend je handen vuil te  maken. God de leiding gevend van dit opzoeken. Vanuit roeping en keuze zul je met een biddende ziel en een liefhebbend hart naar deze mensen toestappen. Om op de eerste plaats je vriendschap aan te bieden; niet gespeeld, maar diep en echt, biddend dat God je de gave mag schenken van het ‘goede gesprek’, innerlijk vragend dat je de juiste woorden mag gebruiken, met warme gebaren, en een tedere blik.
Wijsheid, met liefde en gezond verstand als kenmerken, zou de drijfveer moeten zijn van ons ‘gaan naar de ander’.
In ons zou men, bij wijze van spreken, God moeten ontmoeten; zijn liefde, zijn barmhartigheid, zijn vrede, zijn ‘Ik zal er zijn voor u’.
En dan meegaan, de ander dragend. Gelovig wetend dat je een instrument bent in Gods hand. Ook dit is ‘leven in het licht van de Heer’.

Aan God mogen we immers vragen medewerker te zijn van Hem. Ja, we mogen dat vragen, letterlijk; in gebed. Soms vergeten we dat te vragen. Wie vraagt in naam van de Heer, en in de wil van de Vader, die krijgt. Wie vraagt naar momenten om anderen tegemoet te kunnen treden zal wanneer het het gepaste tijdstip is die momenten aangeboden krijgen. Wie vraagt naar het goede woord om die ander te woord te staan, zal dat woord krijgen. We moeten daar durven op vertrouwen. Ook dat is geloof.

En voor wie, door ouderdom, ziekte, of wat dan ook, niet naar de ander kan toegaan: bid. Ja, bid. Draag in je gebed degenen die wel naar anderen kunnen gaan, en draag door uw gebed hen die opgezocht worden. Uw gebed is van onschatbare waarde!! Meer zelfs: zonder uw gebed kan er niet opgezocht worden, en bloedt de Kerk leeg.

En laten we er goed over waken dat we niet enkel moeten gaan opzoeken, maar ook willen opgezocht worden. Wij allen lopen wel ergens verloren. De ene al meer dan de andere, bij de ene al duidelijker dan de andere. Maar allen hebben we soms raadgeving nodig, bemoediging, soms ook vermaning. Het vraagt nederigheid jegens God en jegens onszelf dit te erkennen en toe te geven. Daar is niets verkeerds aan, integendeel. Het getuigt van eerlijkheid en zelfkennis.

Laten we dankbaar zijn om God die opzoekt, om God die roept; onszelf en anderen. En als we Hem weer vinden, of wanneer anderen Hem ontmoeten… laten we dan blij zijn, ten diepste verheugd, en dankbaar. Ja, die blijdschap is diep christelijk. Dat leert ons het evangelie van vandaag ook.

kris

Reageren of uitwisselen betreffende de overweging kan via de blog Van Woord naar leven.

Kom heilige Geest,
beziel ons hele zijn, geef ons dat innerlijk vuur dat doet liefhebben zoals de Vader in Christus liefheeft. Leid ons in ons diepste innerlijk, opdat wij, in Christus, met Gods liefde naar de mensen zouden kijken en naar hen toegaan. Moge wij met ieder gemeenschap vormen, opdat elkeen de Vader mag ontmoeten, als een weg ten leven.
Om deze genade bidden wij, in Christus, onze Broeder en Heer.
Amen.