dinsdag in het kerstoctaaf
Vandaag, op deze laatste dag van het jaar, staan we stil bij de kracht van Gods licht in een wereld die vaak getekend wordt door duisternis. In het evangelie van Johannes klinkt het hoopvolle woord: ‘Het licht schijnt in de duisternis en de duisternis heeft het niet in haar macht gekregen.’ Dit licht, dat voortkomt uit Christus zelf, blijft ons ook in het komende jaar uitnodigen om lichtdragers te zijn. Mogen de lezingen van vandaag ons inspireren om, door gebed, woorden en daden van liefde, het licht van Christus zichtbaar te maken in onze omgeving. Laat deze laatste dag een moment zijn van bezinning en verlangen om in 2025 vlam van Gods vlam te zijn.
Uit de eerste brief van Johannes 2, 18-21
Johannes waarschuwt gelovigen om waakzaam te zijn voor misleidende krachten en benadrukt het onderscheid tussen ware gelovigen, die in de waarheid blijven, en degenen die daarvan zijn afgedwaald.
Kinderen,
het laatste uur is aangebroken. U hebt gehoord dat de antichrist zal komen. Nu al treden er veel antichristen op, en daardoor weten we dat dit het laatste uur is. Ze zijn uit ons midden voortgekomen maar ze hoorden niet bij ons, want als ze werkelijk bij ons hadden gehoord, zouden ze bij ons gebleven zijn. Maar het moest aan het licht komen dat niemand van hen bij ons hoorde. U echter bent gezalfd door Hem die heilig is, en allen kent u de waarheid. Ik schrijf u niet omdat u de waarheid niet zou kennen, maar juist omdat u die kent en omdat uit de waarheid nooit een leugen voortkomt.
Tussenzang: Ps 96, 1-2 + 11-13
Refr.: De hemel straalt en de aarde jubelt.
Zing voor de Heer een nieuw lied,
zing voor de Heer, heel de aarde.
Zing voor de Heer, prijs zijn naam,
verkondig van dag tot dag dat Hij ons redt.
Laat de hemel verheugd zijn, de aarde juichen,
de zee bruisen, met alles wat daar leeft.
Laat het veld verblijd zijn en alles wat daar groeit,
laten alle bomen jubelen voor de Heer,
want Hij is in aantocht.
In aantocht is Hij als rechter van de aarde.
Rechtvaardig zal Hij de wereld berechten,
eerlijk oordelen over de volken.
Vers voor het evangelie
Alleluia.
De luister van deze dag is een licht om ons heen;
komt allen de Heer aanbidden, gij volkeren en naties,
want vandaag verscheen een groot licht op aarde.
Alleluia.
Uit het evangelie volgens Johannes 1, 1-18
Het Woord van God – dat was van in het begin – is mens geworden in Jezus Christus, die Gods genade en waarheid zichtbaar heeft gemaakt en ons de mogelijkheid geeft kinderen van God te worden.
In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Het was in het begin bij God. Alles is erdoor ontstaan, zonder het Woord is niets ontstaan van wat bestaat. In het Woord was leven en het leven was het licht voor de mensen. Het licht schijnt in de duisternis en de duisternis heeft het niet in haar macht gekregen.
Er kwam iemand die door God was gezonden; hij heette Johannes. Hij kwam als getuige, om van het licht te getuigen, opdat iedereen door hem zou geloven. Hij was niet zelf het licht, maar hij was er om te getuigen van het licht: het ware licht, dat ieder mens verlicht en naar de wereld kwam. Het Woord was in de wereld, de wereld is door Hem ontstaan en toch kende de wereld Hem niet. Hij kwam naar wat van Hem was, maar wie van Hem waren hebben Hem niet ontvangen. Wie Hem wel ontvingen en in zijn naam geloven, heeft Hij het voorrecht gegeven om kinderen van God te worden. Zij zijn niet op natuurlijke wijze geboren, niet uit lichamelijk verlangen of uit de wil van een man, maar uit God.
Het Woord is mens geworden en heeft in ons midden gewoond, vol van genade en waarheid, en wij hebben zijn grootheid gezien, de grootheid van de enige Zoon van de Vader. Van Hem getuigde Johannes toen hij uitriep: ‘Hij is het over wie ik zei: “Die na mij komt is meer dan ik, want Hij was er vóór mij!”’ Uit zijn overvloed hebben wij allen opnieuw genade ontvangen: de wet is door Mozes gegeven, genade en waarheid zijn met Jezus Christus gekomen. Niemand heeft ooit God gezien, maar de enige Zoon, die zelf God is, die aan het hart van de Vader rust, heeft Hem doen kennen.
Van Woord naar leven
VLAM VAN UWE VLAM
(Bij Joh 1, 5)
Het jaar dat achter ons ligt, heeft de mensheid niet gespaard. We dragen de beelden van afschuwelijke oorlogen, van mensen op de vlucht, van een wereld die vaak donker lijkt. Het kan lijken alsof de duisternis sterker is dan alles. Alsof zij het laatste woord heeft.
Midden in die donkerte klinkt vandaag het Woord: ‘Het licht schijnt in de duisternis en de duisternis heeft het niet in haar macht gekregen.’
Wat Johannes ons hier voorhoudt, is geen naïef optimisme. Hij negeert de realiteit van de duisternis niet, of het feit dat de wereld gebukt gaat onder lijden en onrecht. Maar wat hij wél zegt, is dat zelfs de diepste duisternis niet sterker is dan het licht van God. Dat licht is geen zwakke vlam die zomaar uit te blazen is. Het is het licht dat voortkomt uit het God zelf – uit de levende Christus, die in ons midden gekomen is.
Diep in ons is dat licht aanwezig. Het is niet iets wat we verdienen of zelf moeten maken. Het is een geschenk, een kern die niemand ons kan afnemen. Niet door oorlog, niet door rampspoed, niet door verdriet of machteloosheid. Dat licht in ons is de hoop die God ons heeft gegeven.
Bij het begin van het Jubeljaar, waar de hoop centraal staat, moeten we ons de vraag stellen: Hoe kunnen we die hoop, dat licht in ons en rondom ons laten groeien? Niet door weg te kijken van het lijden, maar door juist dáár licht te brengen. Misschien niet voor de hele wereld tegelijk, maar wel in onze eigen omgeving. Een vriendelijk woord, een helpende hand, een luisterend oor (en dat is niet wollig bedoeld!) – eenvoudige daden die in staat zijn donkerte bij mensen te verdrijven.
Hoe zwaar de tijden ook mogen zijn, we mogen erop vertrouwen dat het licht niet en nooit verdwijnt. Leven in Gods hoop, is – zoals paus Franciscus zegt – leven in de uitnodiging om zelf een lichtdrager te zijn, om het licht door te geven dat in ons woont. Leven in hoop betekent een leven getekend door een diep engagement naar je naaste toe. Wie dit oprecht doet, leeft genadevol met de ander, want de Heer leeft door hem heen.
In het prachtige gedicht – eigenlijk een gebed – van Felix Timmermans, ‘k huiver van ontzag en glorie, bidt hij om te mogen leven met de intentie ‘vlam van Uwe vlam te zijn’ (Adagio – verzameld dichtwerk, Felix Timmermans, Davidsfonds, 1993, p. 145). Dit raakt de kern van het christen-zijn: vlam van Gods vlam zijn, deelgenoot van zijn licht. Om vanuit dit innerlijk gebeuren Gods licht in de wereld te zijn en te brengen.
Van belang is dit alles in waarheid te doen. Want je kunt je christen wanen, terwijl je in de leugen leeft. Vorige week op kerstdag – dé dag van de vrede – besloot iemand die zich christen noemt om zomaar liefst 78 raketten af te vuren en 106 drones af te sturen op het energienetwerk, waardoor honderdduizenden gezinnen in het donker en de vrieskou achterbleven. Hoe viert zo iemand kerstmis? Het zogenaamde ‘vijandige’ kamp sloeg natuurlijk terug met eigen raketten en drones. Zo wordt de oorlog in stand gehouden. Godgeklaagd!
Ik wil maar zeggen: het is niet omdat je je christen noemt, dat je in de waarheid leeft.
Dit geldt ook voor ons. Wij zijn christenen en mogen die naam waardig en nederig dragen. Maar laten we ervoor waken dat ook wij in waarheid leven – de waarheid die Christus zelf is. We hoeven daarvoor geen heiligen te zijn, maar we worden wel geroepen tot een leven dat diep getekend is door het evangelie. Het vraagt een oprecht engagement om – hoe klein of groot ook – actief mee te bouwen aan het koninkrijk van God, hier op aarde. Kiezen tegen het kwaad, kiezen voor het leven.
Geliefde mensen, laten we in 2025 niet enkel kijken naar wat ontbreekt of wat gebroken is, maar actief – door intentie, gebed en daad – zoeken naar wat leven brengt. Laten we kiezen voor rechtvaardigheid, verbondenheid en liefde. Want dáár, in die keuzes, blijft Gods licht schijnen – sterker dan ooit, onoverwinnelijk. Laten we vlam zijn van Gods vlam.
Laten we bidden
Heer Jezus,
U bent het licht dat schijnt in de duisternis,
het licht dat nooit wordt overwonnen.
Ontsteek in ons het vuur van uw liefde,
dat wij vlam mogen zijn van uw vlam,
brengers van hoop en dragers van vrede.
Schenk ons uw genade en wijsheid
om te leven in uw waarheid.
Mogen wij, met daden van kleine goedheid
uw koninkrijk van licht opbouwen.
Vandaag en alle dagen van ons leven.
Amen.
Geliefde mensen, van harte wens ik jullie een vredevolle overgang van oud naar nieuw.
Met een genegen groet,
kris
Om mee op weg te gaan
Sta op de drempel van dit nieuwe jaar stil bij hoe jij in 2025 een drager kunt zijn van Gods licht. Laat zijn vlam in jou branden en zoek naar manieren om dat licht door te geven aan de mensen om je heen. Heel concreet: wie kun jij troosten, bemoedigen of bijstaan? Welke woorden van hoop kun jij spreken, welke daden van liefde kun jij stellen? In kleine en eenvoudige gebaren kan Gods licht door jou heen stralen. Want – zoals gezegd in de overweging – dáár, in jouw keuzes voor rechtvaardigheid, verbondenheid en liefde, wordt Gods licht zichtbaar.
Blog ‘Van Woord naar leven’
Reageren of uitwisselen betreffende de lezingen of de overweging, kan via de blog ‘Van Woord naar leven’.
Om de kwaliteit van het gesprek te waarborgen worden de reacties geplaatst na moderatie.
De Bijbelteksten zijn ontleend aan de NBV21, © Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap.
De korte inleidingen op de lezingen zijn van de hand van Kris.
Silvester I († 335)
Paus Silvester I, meestal kortweg Sint-Silvester genoemd, was de 33ste paus van de Rooms-Katholieke Kerk. Zijn pontificaat duurde van 314 tot zijn dood op 31 december 335 en viel samen met de bekering van keizer Constantijn de Grote tot het christendom. In de ranglijst van langst regerende pausen bekleedt hij de achtste plaats.
Leven
Over het leven van Silvester is bijzonder weinig bekend. De eerste beschrijving komt voor in het Liber Pontificalis uit de zevende of achtste eeuw. Daar valt te lezen dat Silvester de zoon was van een zekere Romein genaamd Rufinus. Verder bevat het document een lijst van geschenken die paus Silvester zou hebben ontvangen van keizer Constantijn de Grote. Tijdens zijn pontificaat werden belangrijke kerken gebouwd, zoals de Sint-Jan van Lateranen, de Santa Croce in Gerusalemme en de Sint-Pietersbasiliek. Hoewel hij zelf niet deelnam aan het Eerste Concilie van Nicea (325), keurde hij wel de besluiten van dat concilie goed, zoals de vastgestelde eerste geloofsbelijdenis en de definitieve veroordeling van het arianisme.
Legende
Over Silvester gaat de volgende legende. Volgens deze legende leed keizer Constantijn aan lepra. Hij zou, zoals hem verteld was, alleen van deze ziekte kunnen genezen door te baden in kinderbloed. Daags voordat de kinderen, die ten behoeve van dit heilzame bad gedood zouden worden, verschenen in een visioen Petrus en Paulus aan Constantijn. Zij zouden hem hebben opgedragen Sint-Silvester bij zijn ziekbed te ontbieden. De paus doopte vervolgens Constantijn, die spontaan van zijn aandoening genas. Constantijn overlaadde Silvester vervolgens met geschenken en schonk hem zijn tiara. De keizer zou Silvester ook een paleis hebben geschonken, waarnaar hij de paus zelf begeleidde. Hierbij zou de paus op een paard gezeten hebben, dat door de keizer aan de teugels werd geleid.
Donatio Constantini
De naam van paus Silvester is ook verbonden aan de zogenoemde Donatio Constantini. Met dit document zou Constantijn het wereldlijk oppergezag over het Westen hebben overgedragen aan Sint-Silvester. Ook werd in deze oorkonde de bisschop van Rome erkend als eerste onder alle bisschoppen. Het document zou lange tijd bepalend zijn in de strijd tussen pausen en vorsten, en tussen de bisschop van Rome en de overige bisschoppen, totdat het in de vijftiende eeuw als een vervalsing werd ontmaskerd.
Heiligverering
Paus Silvester I wordt als heilige vereerd. In de Grieks-Orthodoxe en Bulgaars-Orthodoxe Kerk valt zijn gedenkdag op 2 januari. In de Russisch-Orthodoxe Kerk op 15 januari. De Katholieke Kerk gedenkt hem op zijn sterfdag: 31 december. In het Duits wordt oudejaarsavond daarom ook wel Silvesterabend genoemd. Hij was de eerste heilige paus die niet de marteldood stierf. Hij geldt als patroonheilige van de huisdieren, de oogst en een gelukkig nieuwjaar.
Paus Silvester I
Van Woord naar leven
VLAM VAN UWE VLAM
(Bij Joh 1, 5)
Het jaar dat achter ons ligt, heeft de mensheid niet gespaard. We dragen de beelden van afschuwelijke oorlogen, van mensen op de vlucht, van een wereld die vaak donker lijkt. Het kan lijken alsof de duisternis sterker is dan alles. Alsof zij het laatste woord heeft.
Midden in die donkerte klinkt vandaag het Woord: ‘Het licht schijnt in de duisternis en de duisternis heeft het niet in haar macht gekregen.’
Wat Johannes ons hier voorhoudt, is geen naïef optimisme. Hij negeert de realiteit van de duisternis niet, of het feit dat de wereld gebukt gaat onder lijden en onrecht. Maar wat hij wél zegt, is dat zelfs de diepste duisternis niet sterker is dan het licht van God. Dat licht is geen zwakke vlam die zomaar uit te blazen is. Het is het licht dat voortkomt uit het God zelf – uit de levende Christus, die in ons midden gekomen is.
Diep in ons is dat licht aanwezig. Het is niet iets wat we verdienen of zelf moeten maken. Het is een geschenk, een kern die niemand ons kan afnemen. Niet door oorlog, niet door rampspoed, niet door verdriet of machteloosheid. Dat licht in ons is de hoop die God ons heeft gegeven.
Bij het begin van het Jubeljaar, waar de hoop centraal staat, moeten we ons de vraag stellen: Hoe kunnen we die hoop, dat licht in ons en rondom ons laten groeien? Niet door weg te kijken van het lijden, maar door juist dáár licht te brengen. Misschien niet voor de hele wereld tegelijk, maar wel in onze eigen omgeving. Een vriendelijk woord, een helpende hand, een luisterend oor (en dat is niet wollig bedoeld!) – eenvoudige daden die in staat zijn donkerte bij mensen te verdrijven.
Hoe zwaar de tijden ook mogen zijn, we mogen erop vertrouwen dat het licht niet en nooit verdwijnt. Leven in Gods hoop, is – zoals paus Franciscus zegt – leven in de uitnodiging om zelf een lichtdrager te zijn, om het licht door te geven dat in ons woont. Leven in hoop betekent een leven getekend door een diep engagement naar je naaste toe. Wie dit oprecht doet, leeft genadevol met de ander, want de Heer leeft door hem heen.
In het prachtige gedicht – eigenlijk een gebed – van Felix Timmermans, ‘k huiver van ontzag en glorie, bidt hij om te mogen leven met de intentie ‘vlam van Uwe vlam te zijn’ (Adagio – verzameld dichtwerk, Felix Timmermans, Davidsfonds, 1993, p. 145). Dit raakt de kern van het christen-zijn: vlam van Gods vlam zijn, deelgenoot van zijn licht. Om vanuit dit innerlijk gebeuren Gods licht in de wereld te zijn en te brengen.
Van belang is dit alles in waarheid te doen. Want je kunt je christen wanen, terwijl je in de leugen leeft. Vorige week op kerstdag – dé dag van de vrede – besloot iemand die zich christen noemt om zomaar liefst 78 raketten af te vuren en 106 drones af te sturen op het energienetwerk, waardoor honderdduizenden gezinnen in het donker en de vrieskou achterbleven. Hoe viert zo iemand kerstmis? Het zogenaamde ‘vijandige’ kamp sloeg natuurlijk terug met eigen raketten en drones. Zo wordt de oorlog in stand gehouden. Godgeklaagd!
Ik wil maar zeggen: het is niet omdat je je christen noemt, dat je in de waarheid leeft.
Dit geldt ook voor ons. Wij zijn christenen en mogen die naam waardig en nederig dragen. Maar laten we ervoor waken dat ook wij in waarheid leven – de waarheid die Christus zelf is. We hoeven daarvoor geen heiligen te zijn, maar we worden wel geroepen tot een leven dat diep getekend is door het evangelie. Het vraagt een oprecht engagement om – hoe klein of groot ook – actief mee te bouwen aan het koninkrijk van God, hier op aarde. Kiezen tegen het kwaad, kiezen voor het leven.
Geliefde mensen, laten we in 2025 niet enkel kijken naar wat ontbreekt of wat gebroken is, maar actief – door intentie, gebed en daad – zoeken naar wat leven brengt. Laten we kiezen voor rechtvaardigheid, verbondenheid en liefde. Want dáár, in die keuzes, blijft Gods licht schijnen – sterker dan ooit, onoverwinnelijk. Laten we vlam zijn van Gods vlam.
Laten we bidden
Heer Jezus,
U bent het licht dat schijnt in de duisternis,
het licht dat nooit wordt overwonnen.
Ontsteek in ons het vuur van uw liefde,
dat wij vlam mogen zijn van uw vlam,
brengers van hoop en dragers van vrede.
Schenk ons uw genade en wijsheid
om te leven in uw waarheid.
Mogen wij, met daden van kleine goedheid
uw koninkrijk van licht opbouwen.
Vandaag en alle dagen van ons leven.
Amen.
Geliefde mensen, van harte wens ik jullie een vredevolle overgang van oud naar nieuw.
Met een genegen groet,
kris
Om mee op weg te gaan
Sta op de drempel van dit nieuwe jaar stil bij hoe jij in 2025 een drager kunt zijn van Gods licht. Laat zijn vlam in jou branden en zoek naar manieren om dat licht door te geven aan de mensen om je heen. Heel concreet: wie kun jij troosten, bemoedigen of bijstaan? Welke woorden van hoop kun jij spreken, welke daden van liefde kun jij stellen? In kleine en eenvoudige gebaren kan Gods licht door jou heen stralen. Want – zoals gezegd in de overweging – dáár, in jouw keuzes voor rechtvaardigheid, verbondenheid en liefde, wordt Gods licht zichtbaar.
Blog ‘Van Woord naar leven’
Reageren of uitwisselen betreffende de lezingen of de overweging, kan via de blog ‘Van Woord naar leven’.
Om de kwaliteit van het gesprek te waarborgen worden de reacties geplaatst na moderatie.