De weg vinden met elkaar

In deze maanden roept paus Franciscus heel de katholieke Kerk op om de komende jaren in het teken te stellen van de synodaliteit. Om zo met elkaar te ontdekken wat voor heel de Kerk de weg is om verder te gaan.

Gaandeweg dichter bij God en dichter bij elkaar

Het woord ‘kerk’ of ‘ecclesia’ betekent samenkomst: samenkomst van degenen die door God geroepen zijn tot een ontmoeting met Hem. Ieder komt daarbij vanuit zijn eigen achtergrond: leeftijd, land, taal, cultuur. Maar het samenkomen met God brengt ons ook nader tot elkaar. Het is als met de stralen van de zon: hoe dichter we bij de zon komen hoe dichter de verschillende stralen elkaar naderen.
Eigenlijk is dit het proces wat in deze maanden steeds meer wordt aangeduid met de term ‘synodaliteit’: gaandeweg dichter bij God en dichter bij elkaar komen. De Griekse oorsprong van het woord duidt op precies dezelfde betekenis: syn= samen; hodos = weg. Noem het ‘samen de weg afleggen’.

In vrijheid samen

Ieder levend wezen is een ‘woord van God’. Ieder is in vrijheid en creativiteit geroepen om al of niet de weg met anderen te gaan. We zouden natuurlijk ook onze eigen gang kunnen gaan, geïsoleerd als meer of minder getalenteerde eenling of als een exclusieve groep. Soms lijkt dat productiever. Het proces gaat sneller en we komen dan niet zo gauw in conflict met anderen. Maar zijn we dan op de goede weg? De apostel Paulus nodigt ons uit om elkaar in liefde te verdragen en om de eenheid van geest te bewaren. We mogen het ook een ‘heilige reis’ noemen. We ondernemen die met de Verrezene. Hij is niet alleen onze reisgenoot; Hij is ook de ‘Weg’ zelf. Dat geeft ons de garantie dat zelfs in onze wereld vol conflicten en ongelijkheid deze weg tot de voltooiing leidt. Geen enkele onderneming is afhankelijk van alleen onze capaciteiten, onze wetenschappelijke kennis, onze goede wil en intelligentie. Uiteindelijk is het de geest van Jezus onder ons die ons de richting wijst. Samen met Hem en met elkaar kunnen we de ‘tekenen van de tijd’ verstaan. Synodaliteit is eigenlijk dan ook een ander woord voor Kerk. “Kerk en Synode – zo zei kerkvader Johannes Chrysostomus – zijn synoniemen.”

Een synodale Kerk bloeit op

Paus Franciscus heeft in heel de katholieke Kerk een proces in gang gezet om twee jaar lang met elkaar te werken aan synodaliteit. Franciscus maakt daarbij ieder medeverantwoordelijk. Het gesprek met christenen van verschillende Kerken heeft een speciale plaats in dit synodale proces.
Het proces heeft als titel: ‘Naar een synodale Kerk: gemeenschap, participatie en zending’. Ieder kan daaraan zijn aandeel leveren door een vrije en oprechte inbreng (parresìa). Niet om per se zijn geluid te laten horen, maar om in eenheid verbonden met anderen stem te geven aan Jezus in ons midden. Dit vraagt om een ‘mariaal’ luisteren en ‘mariaal’ spreken. Dat wil zeggen vanuit eenvoud, oprechtheid, nederigheid, belangeloosheid, zoals Maria. Dat brengt ons tot onderscheiding om te begrijpen welke weg te gaan en welke wegen niet.
De bedoeling van dit samen op weg gaan is dat wij een Kerk zien opbloeien waarin iedereen geeft en ontvangt. Dat geldt voor het gelovige volk, voor het bisschoppencollege, voor de bisschop van Rome. De een luistert naar de ander, en allen luisteren naar de Heilige Geest, de Geest van Waarheid.
Paus Franciscus onderstreept dat deze synode geen parlement is en niet het samenbrengen van allerlei meningen. “De synode is een kerkelijk gebeuren, waarvan de hoofdrolspeler de Heilige Geest is. Zonder Hem geen synode. […] De Heilige Geest leidt ons waar God wil dat we heengaan, niet waarheen onze persoonlijke ideeën en smaak ons zouden leiden. Dit is de uitdaging: een Kerk die openstaat voor de nieuwheid die God haar wil suggereren.”

Michel Bronzwaer

Bron: Focolare.org