Verkondigen in de genade van de Heilige Geest
Tijdens zijn Algemene Audiëntie op woensdag ging paus Franciscus gisteren verder met zijn catechese over de Heilige Geest, waar hij zich deze keer richtte op diens rol in het evangelisatiewerk van de Kerk. Hij benadrukte hoe de Heilige Geest, als bron van inspiratie en kracht, een centrale plaats inneemt in de christelijke verkondiging.
“Beste broeders en zusters, goedemorgen!
Na onze overwegingen over de heiligende en charismatische werking van de Heilige Geest richten we ons vandaag op een ander belangrijk aspect: het evangelisatiewerk van de Heilige Geest, oftewel zijn rol in de prediking van de Kerk.
In de eerste brief van Petrus worden de apostelen beschreven als ‘zij die het Evangelie hebben verkondigd door de Heilige Geest’ (vgl. 1 Petrus 1,12). Deze uitspraak bevat de twee essentiële elementen van de christelijke prediking: de inhoud, namelijk het Evangelie, en het middel, de Heilige Geest. Laten we beide aspecten nader bekijken.
In het Nieuwe Testament heeft het woord “Evangelie” twee hoofd betekenissen. Het kan verwijzen naar elk van de vier canonieke evangeliën: Matteüs, Marcus, Lucas en Johannes. In deze context betekent het ‘Evangelie’ het goede nieuws dat Jezus bracht tijdens zijn aardse leven. Hoewel alle evangeliën het paasgebeuren beschrijven, krijgt het woord Evangelie na Pasen nog een dierpere betekenis: het wordt de blijde boodschap over Jezus’ dood en opstanding, die centraal staat in de christelijke verkondiging. Dit is wat de apostel Paulus bedoelt als hij schrijft: ‘Voor dit evangelie schaam ik mij niet, want het is Gods reddende kracht voor allen die geloven.‘ (Rom 1, 16a)
De prediking van Jezus en later van de apostelen omvat alle morele verplichtingen die voortvloeien uit het Evangelie, van de tien geboden tot het ‘nieuwe’ gebod van de liefde. Maar om te voorkomen dat we de fout maken die Paulus aan de kaak stelt – de wet boven de genade en de werken boven het geloof stellen – moeten we altijd terugkeren naar de verkondiging van wat Christus voor ons heeft gedaan. Daarom benadrukt de apostolische exhortatie Evangelii Gaudium het belang van het kerygma, de basisboodschap van het Evangelie, waaruit al het andere voortvloeit.
In de woorden van Evangelii Gaudium:
“De eerste verkondiging (zie voetnota), ook wel het kerygma genoemd, is van essentieel belang in de catechese. Het vormt het hart van alle evangelisatie en van elke poging om de Kerk te vernieuwen. […] Het kerygma is niet zomaar een beginpunt dat later plaatsmaakt voor andere inhoud. Het blijft in alle opzichten het fundament: het belangrijkste dat steeds opnieuw, op verschillende manieren, gehoord en verkondigd moet worden in elke fase van catechese. […] Er is niets stevigers, diepgaanders, zekerders of wijzers dan deze kernboodschap.” (Evangelii Gaudium, 164-165).
Tot dusver hebben we de inhoud van de christelijke prediking besproken. Maar we moeten ook het middel van deze verkondiging overwegen: het Evangelie moet worden verkondigd ‘door de Heilige Geest’ (1 Petrus 1,12). De Kerk moet het voorbeeld volgen van Jezus, die aan het begin van zijn openbare bediening zei: ‘De Geest van de Heer rust op mij; hij heeft mij gezalfd om aan armen de Blijde Boodschap te brengen‘ (Lc 4,18).
Prediken met de kracht van de Heilige Geest betekent niet alleen het overbrengen van ideeën en leerstellingen, maar ook het delen van de levenskracht en overtuiging van ons geloof. Het houdt in dat we vertrouwen op ‘de kracht van de Geest’ en niet op zogenaamde woorden van wijsheid (1 Kor 2, 4), zoals Paulus het verwoordde.
Maar hoe kunnen we spreken in de Heilige Geest? Dat ligt niet volledig in onze handen, want de komst van de Geest is een gave van God. Toch zijn er twee dingen die wél van ons afhangen. Het eerste is gebed. De Heilige Geest wordt gegeven aan wie bidt, zoals Jezus zegt: ‘De hemelse Vader geeft de Heilige Geest aan wie Hem erom vraagt’ (Lc 11, 13). Vooral wanneer we bidden om de kracht om het Evangelie te verkondigen! Zonder gebed wordt onze prediking leeg en krachteloos, zoals Paulus waarschuwt: dan klinken we als ‘galmend koper of een schelle cimbaal’ (vgl. 1 Kor 13, 1). De eerste stap is dus bidden om de komst van de Heilige Geest.
Het tweede is: niet onszelf, maar de Heer Jezus prediken (vgl. 2 Kor 4, 5). Dit behoeft weinig uitleg, want iedereen die zich bezighoudt met evangelisatie begrijpt wat het betekent om niet jezelf centraal te stellen. Niet jezelf verkondigen betekent bijvoorbeeld dat je niet altijd voorrang geeft aan pastorale projecten die jouw naam dragen of door jou zijn gestart.
Wat prediking betreft: lange preken – 20, 30 minuten – zijn vaak niet effectief. Predikers moeten zich beperken tot één idee, één gevoel en één oproep tot actie. Meer dan acht minuten en de boodschap vervaagt. Dit is belangrijk! Soms zie je mensen tijdens een preek naar buiten gaan voor een sigaret en weer terugkomen. Houd de preek kort en krachtig: een idee, een gevoel, en een actiepunt. Preek nooit langer dan tien minuten.
Laten we samen bidden dat de Heilige Geest ons leidt, ondersteunt en de Kerk leert om het Evangelie effectief te verkondigen aan de mannen en vrouwen van deze tijd.
Dank u wel!”
Paus Franciscus sloot af met een oproep om te blijven bidden voor vrede in de wereld, met name voor Oekraïne, Palestina, Israël en Myanmar. Hij benadrukte dat oorlog nooit een oplossing is en riep op tot gebed voor de onschuldige slachtoffers.
Bron: Vatican-news
Voetnota (door Kris):
De term ‘eerste verkondiging’ duidt op de fundamentele boodschap van het christelijk geloof: de dood en opstanding van Jezus Christus als bron van redding. Het wordt ‘eerste’ genoemd, niet in de zin van chronologie, maar omdat het de kern vormt van het geloof en telkens opnieuw centraal moet staan in de verkondiging.
