Witte donderdag
Uit het boek Exodus 12, 1-8 + 11-14
Het eten van het paaslam.
De Heer zei tegen Mozes en Aäron, nog in Egypte: ‘Voortaan moet deze maand bij jullie de eerste maand van het jaar zijn. Zeg tegen de hele gemeenschap van Israël: Op de tiende van deze maand moet elke familie een lam of een bokje uitkiezen, elk gezin één. Gezinnen die te klein zijn om een heel dier te eten, nemen er samen met hun naaste buren een, rekening houdend met het aantal personen en met wat ieder nodig heeft. Het mag het jong van een schaap zijn of het jong van een geit, als het maar een mannelijk dier van één jaar oud is zonder enig gebrek. Houd dat apart tot de veertiende van deze maand; die dag moet de voltallige gemeenschap van Israël de dieren in de avondschemer slachten. Het bloed moeten jullie bij elk huis waarin een dier gegeten wordt, aan de beide deurposten en aan de bovendorpel strijken. Rooster het vlees en eet het nog diezelfde nacht, met ongedesemd brood en bittere kruiden.
Zo moeten jullie het eten: met je gordel om, je sandalen aan en je staf in de hand, in grote haast. Dit is een maaltijd ter ere van de Heer, het pesachmaal.
Ik zal die nacht rondgaan door Egypte, en Ik zal daar alle eerstgeborenen doden, zowel van de mensen als van het vee, en Ik zal alle Egyptische goden een afstraffing geven, want Ik ben de Heer. Maar jullie zal Ik voorbijgaan: aan het bloed zal Ik jullie huizen herkennen, en door dat merkteken zal de dodelijke plaag waarmee Ik Egypte straf, jullie niet treffen.
Die dag moet voortaan een gedenkdag zijn, die je moet vieren als een feest ter ere van de Heer. Dit voorschrift blijft voor altijd van kracht, alle komende generaties moeten die dag vieren.’
Tussenzang: Ps 116, 12-13 + 15-18
Refr.: Ik zal de Naam van de Heer aanroepen.
Hoe kan ik de Heer vergoeden
wat Hij voor mij heeft gedaan?
Ik zal de beker van bevrijding heffen,
de Naam aanroepen van de Heer.
Kostbaar in de ogen van de Heer
is het leven van zijn getrouwen.
Ach Heer, ik ben uw dienaar,
uw dienaar ben ik, de zoon van uw dienares:
U hebt mijn boeien verbroken.
U wil ik een dankoffer brengen.
Ik zal de Naam aanroepen van de Heer
en mijn geloften aan de Heer inlossen
in het bijzijn van heel zijn volk.
Uit de eerste brief van Paulus aan de Korintiërs 11, 23-26
In de nacht waarin Jezus brood nam.
Broeders en zusters,
wat ik heb ontvangen en aan u heb doorgegeven, gaat terug op de Heer zelf. In de nacht waarin de Heer Jezus werd uitgeleverd nam Hij een brood, sprak het dankgebed uit, brak het brood en zei: ‘Dit is mijn lichaam voor jullie. Doe dit, telkens opnieuw, om Mij te gedenken.’ Zo nam Hij na de maaltijd ook de beker, en Hij zei: ‘Deze beker is het nieuwe verbond, dat door mijn bloed gesloten wordt. Doe dit, telkens als jullie hieruit drinken, om Mij te gedenken.’ Dus altijd wanneer u dit brood eet en uit de beker drinkt, verkondigt u de dood van de Heer, totdat Hij komt.
Vers voor het evangelie (Joh. 3, 34)
Ik geef jullie een nieuw gebod:
heb elkaar lief.
Zoals Ik jullie heb liefgehad,
zo moeten jullie elkaar liefhebben.
Uit het evangelie volgens Johannes 13, 1-15
Jezus gaf een bewijs van zijn liefde.
Het was kort voor het pesachfeest. Jezus wist dat zijn tijd gekomen was en dat Hij uit de wereld terug zou keren naar de Vader. Hij had de mensen die Hem in de wereld toebehoorden lief, en zijn liefde voor hen zou tot het uiterste gaan. Jezus en zijn leerlingen hielden een maaltijd. De duivel had intussen Judas, de zoon van Simon Iskariot, ertoe aangezet om Jezus uit te leveren.
Jezus, die wist dat de Vader Hem alle macht had gegeven en dat Hij van God was gekomen en weer naar God terug zou gaan, stond tijdens de maaltijd op. Hij legde zijn bovenkleed af, sloeg een linnen doek om en goot water in een waskom. Hij begon de voeten van zijn leerlingen te wassen, en droogde ze af met de doek die Hij omgeslagen had.
Toen Hij bij Simon Petrus kwam, zei deze: ‘U wilt toch niet mijn voeten wassen, Heer?’
Jezus antwoordde: ‘Wat Ik doe, begrijp je nu nog niet, maar later zul je het wel begrijpen.’
‘O nee,’ zei Petrus, ‘míjn voeten zult U niet wassen, nooit!’ Jezus zei: ‘Als Ik ze niet mag wassen, kun je niet bij Mij horen.’
‘Dan niet alleen mijn voeten, Heer,’ antwoordde Simon Petrus, ‘maar ook mijn handen en mijn hoofd!’
Hierop zei Jezus: ‘Wie gebaad heeft hoeft alleen nog zijn voeten te wassen, hij is al helemaal rein. Jullie zijn dus rein – maar niet allemaal.’ Hij wist namelijk wie Hem zou uitleveren, daarom zei Hij dat ze niet allemaal rein waren.
Toen Hij hun voeten gewassen had, deed Hij zijn bovenkleed aan en ging weer naar zijn plaats. ‘Begrijpen jullie wat Ik gedaan heb?’ vroeg Hij. ‘Jullie zeggen altijd “meester” en “Heer” tegen Mij, en terecht, want dat ben Ik ook. Als Ik, jullie Heer en jullie meester, je voeten gewassen heb, moet je ook elkaars voeten wassen. Ik heb een voorbeeld gegeven; wat Ik voor jullie heb gedaan, moeten jullie ook doen.’
Van Woord naar leven
REINIGING EN EUCHARISTIE
Vandaag zegt Jezus tot Petrus, en tot ieder van ons: ‘Als Ik je voeten niet mag wassen kun je niet bij mij horen.’
Dit gaat tegen alle wereldse logica in. God zelf knielt voor de mens om de voeten te wassen, om hem te reinigen. Dat kan Christus omdat Hij een en al Liefde is. De Liefde gaat nooit boven de ander staan, maar treedt de naaste tegemoet als een mindere. Dat is Liefde. Zo is God. Wie deze daad van de Heer niet toelaat, zo zegt Hij, kan niet bij Hem horen. Hij zal nooit Jezus’ deelgenoot kunnen zijn.
In de biecht gebeurt precies hetzelfde. Daar knielt de Heer voor de biechteling. Doorheen de priester geeft de Heer de absolutie en neemt de biechteling in zich op.
Het is dus in de reiniging dat Christus ons in zich opneemt. De reiniging bestaat erin je te laten genezen van de hoogmoed, om je als een nederige te laten opnemen door Christus in Hemzelf.
Vanuit deze reiniging mogen wij dan elkaar de voeten wassen. Jezus zegt immers:‘Ik heb een voorbeeld gegeven; wat Ik voor jullie heb gedaan, moeten jullie ook doen.’Het is, verenigd met de Heer, dienend in het leven staan; altijd als een mindere, bereid zijnde neer te knielen voor iedere medemens.
De bron om al voetwassend door het leven te gaan vinden we terug in de eucharistie waarvan we de instelling vandaag gedenken en vieren. Oh wat een geschenk aan de Kerk: de Heer zicht- en tastbaar onder ons. Heerlijk toch. Wat een creativiteit van God om zo in zijn Zoon onder ons aanwezig te zijn. Geniaal! Geen mens die zoiets zou kunnen bedenken.
Laten we van de eucharistie houden, zoals de Heer doorheen het Brood van ons houdt. Laten we met een innige liefde naar Hem kijken, naar Hem verlangen, Hem ontvangen.
De eucharistieviering … wat een feest! Een hemels gastmaal hier op aarde waar de Heer ons in zich opneemt, en ons in staat stelt lief te hebben zoals Hij de mensheid bemint.
Want daarover gaat het: eucharistische mensen worden in het dagelijks leven, ons gevend in de liefde van Christus aan allen die God op ons levenspad plaatst, en voor de mensen waarvoor we bidden.
Ik wens ieder van u een mooie Witte Donderdag.
En aan de priesters onder ons: een hartelijke dank om jullie ja-woord!!
Laten we allen samen voor hen bidden!
Laten we bidden
Heer Jezus,
levend aanwezig is de eucharistie,
en op deze wijze levend Hart van de Kerk,
open ons hart voor dit groot geschenk
ons door de Vader geschonken.
Maak ons doorheen deze zelfgave van U
tot gemeenschap in U,
opdat we het feest mogen verstaan en beleven
te leven in uw liefde,
door elkaar voortdurend de voeten te wassen.
Tot meerdere glorie van God,
Vader van ieder van ons
én de hele mensheid.
In uw naam.
Amen.
Moge ons leven een voortdurende voetwassing zijn, een eeuwigdurende daad van liefde en dienstbaarheid die de wereld verlicht en de harten verenigt in vrede. Een zalige Witte Donderdag voor jullie allen.
Met een dankbare groet,
kris
Vragen om mee op weg te gaan
Jezus zei nadat Hij de voeten van de leerlingen had gewassen: ‘Ik heb een voorbeeld gegeven; wat Ik voor jullie heb gedaan, moeten jullie ook doen.’ Hoe kan ik dit concreet beleven naar de mensen toe mij gegeven?
Wat betekent het om deel te nemen aan de biecht en de reiniging te ervaren die Christus mij biedt?
Wat betekent het voor mij om deel te nemen aan de eucharistieviering als een hemels gastmaal en hoe kan ik deze ervaring vertalen naar mijn dagelijks leven in de omgang met mijn naasten?
Hoe kan ik mijn dankbaarheid uiten voor de priesters en hun dienst aan de Kerk, en hoe kan ik hen ondersteunen in hun roeping?
Blog ‘Van Woord naar leven’
Reageren of uitwisselen betreffende de overweging kan via de blog ‘Van Woord naar leven’.
De Bijbelteksten zijn ontleend aan de NBV21, © Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap.
De korte inleidingen op de lezingen zijn van de hand van Kris.
Witte Donderdag
Witte Donderdag is de donderdag vóór Pasen. Herdacht wordt het pesachmaal dat Jezus aan de vooravond van zijn kruisdood met zijn leerlingen hield. Tijdens dit Laatste Avondmaal stelde Jezus de Eucharistie en het Priesterschap in.
Wit
Witte Donderdag is in het katholieke Paasfeest een belangrijke dag. De dag is vernoemd naar zijn liturgische kleur. Wit staat voor ‘goed’, ‘vreugdevol’ en ‘heilig’. Al deze aanduidingen passen zeer goed bij Witte Donderdag: het is immers de dag waarop Jezus Christus aan zijn volgelingen de Sacramenten van Eucharistie en Priesterschap heeft geschonken. De vreugde van de dag is wel vermengd met droefheid. Op Witte Donderdag wordt Jezus in de Hof van Getsemane namelijk in de steek gelaten door zijn leerlingen (Matt. 26, 36-46), en pleegt Judas het verraad waardoor Jezus door zijn vijanden gevangen genomen kan worden (Matt. 26, 47-56).
Laatste Avondmaal
Witte Donderdag gaat vooraf aan de vrijdag waarop Jezus aan het kruis sterft, de zogeheten Goede Vrijdag. Op Witte Donderdag gaf Jezus zijn leerlingen de opdracht om de Joodse paasmaaltijd, het Pascha, voor te bereiden. Toen het avond was lag Jezus met zijn leerlingen aan. Het zou zijn Laatste Avondmaal worden. Tijdens de maaltijd brak Jezus het brood en gaf het aan zijn leerlingen met de woorden ‘Neem en eet, dit is mijn lichaam’. Ook gaf hij hun de wijnbeker met de woorden ‘Drink er allen uit, want dit is mijn bloed van het verbond, voor velen uitgegoten tot vergeving van zonden’ (Matt. 26, 26-28). De betekenis van deze opmerkelijke manier om brood en wijn te delen wordt duidelijk door enige uitleg van de Joodse Pesach-tradities.
Brood
In hun Pesachfeest herdenken de Joden dat hun voorvaderen door God uit de slavernij in Egypte werden geleid. Tijdens de vlucht uit Egypte was er geen tijd om brooddeeg te laten rijzen. Er werd ongedesemd brood gegeten. Bij het Pesachfeest eten de Joden, in dankbare herinnering aan hun bevrijding, alleen ongedesemd brood. Het is dit brood dat Jezus tijdens het Laatste Avondmaal met zijn leerlingen deelt. Door het brood als zijn eigen lichaam uit te delen, geeft Jezus aan, dat hij alle mensen uit de slavernij van de zonden zal leiden.
Wijn
Jezus laat de wijn rondgaan en noemt het zijn bloed. In het joodse Pesach is het bloed van het Pascha oftewel het Paaslam het teken van het Verbond dat God heeft gesloten met het volk dat hij uit Egypte heeft geleid. Jezus brengt een Nieuw Verbond. Zijn eigen bloed is het teken van dit Nieuwe Verbond. Door de wijn bij het Laatste Avondmaal als zijn bloed te presenteren, kondigt Jezus aan dat hij het nieuwe paaslam is, wiens bloed op Goede Vrijdag vergoten zal worden, tot vergeving van de zonden.
Instelling van eucharistie en priesterschap
Met de woorden die Jezus uitsprak over brood en wijn stelde hij het sacrament van de Eucharistie in. Hij gaf zijn leerlingen opdracht, de maaltijd op dezelfde wijze te blijven herhalen tot zijn wederkomst, om hem te gedenken. Met dit zogenoemde ‘herhalingsgebod’ beklemtoonde Jezus niet alleen het sacramentele karakter van de Eucharistie, maar stelde hij ook het Priesterschap in.
Voetwassing
Volgens de evangelist Johannes waste Jezus tijdens het Laatste Avondmaal de voeten van zijn leerlingen, als toonbeeld van nederigheid. Het was een handeling die destijds tot het werk der slaven behoorde. Jezus wilde de leerlingen door zijn opmerkelijke optreden wijzen op het belang van dienstbaarheid en de bereidheid elkaar liefde te betonen ’tot het uiterste’. De voetwassing is zodoende de inleiding op het gebod dat Jezus zijn discipelen geeft: het gebod “dat je elkaar liefhebt. Met de liefde die ik jullie heb toegedragen, moeten jullie ook elkaar liefhebben” (Joh. 13, 34).
Navolging
In sommige kerken en in tal van kloosters vindt op Witte Donderdag een plechtige voetwassing plaats. In navolging van Jezus wast en droogt de priester samen met zijn assistenten de voeten van gelovigen die hier om pastorale redenen voor in aanmerking komen.
Boetelingen
In de vroege Middeleeuwen was Witte Donderdag de dag waarop de openbare boetelingen, die op Aswoensdag uit de Kerk waren verdreven, weer in de gemeenschap werden opgenomen. Eenmaal tot inkeer gekomen, konden de boetelingen na deze zogenoemde ‘reconciliatie’ deelnemen aan alle vieringen van het Paastriduüm.
Avondmis
Het Driedaagse Paasfeest, ook wel Paastriduüm genoemd, begint officieel met de avondmis op Witte Donderdag. Strikt genomen is pas bij de avondmis sprake van Witte Donderdag: alles wat die bewuste donderdag aan de avondmis vooraf is gegaan, valt in liturgische zin onder de benaming ‘Donderdag in de Goede Week’.
Coena Domini
Tijdens de avondmis van Witte Donderdag wordt in aanwezigheid van zoveel mogelijk gelovigen de eucharistie gevierd, ter herdenking van het Laatste Avondmaal. Deze mis, die in de Latijnse liturgie Coena Domini, ofwel Avondmaal des Heren heet, heeft vanwege de gebeurtenissen die erin herdacht worden, een sterk gemeenschapskarakter. Alle priesters en assistenten van de parochie vervullen hierbij een functie. De homilie staat in het teken van de instelling van de eucharistie, de instelling van het priesterschap en Jezus’ gebod tot naastenliefde.
Leeg tabernakel
Het tabernakel dient bij aanvang van de avondmis volledig leeg te zijn. Er mogen geen hosties in zijn achtergebleven, omdat de Kerk in de mis van Witte Donderdag het Heilig Sacrament wil ontvangen als was het zojuist ingesteld.
Gedoofde godslamp
Als een tabernakel de Hostie bevat, brandt de godslamp. Het tabernakel is op Witte Donderdag leeg, en dus is de godslamp gedoofd. De lamp zal tot aan de Paaswake gedoofd blijven.
Hosties voor Goede Vrijdag
De Kerk vindt het niet passend om op Goede Vrijdag, als de Kruisdood van Jezus wordt herdacht, een mis te vieren. De gelovigen kunnen die dag wel te communie gaan. Dat kan met hosties, die speciaal voor dit doel in de eucharistie van Witte Donderdag worden geconsacreerd.
Processie naar het zijaltaar
De voor Goede Vrijdag geconsacreerde hosties worden in de mis van Witte Donderdag, na de communie, door de priester naar een zijkapel gebracht. In die kapel staat een speciaal tabernakel, waarin de hosties bewaard zullen worden. De priester draagt de hosties naar de kapel in een processie met wierook en kaarsen. Een kruisdrager gaat daarbij voorop. Als de hosties in het tabernakel zijn geplaatst, trekken de priester en zijn assistenten zich terug, na enkele ogenblikken van stille aanbidding. Daarmee eindigt de mis van Witte Donderdag, zonder de gebruikelijke heenzending van de gelovigen, waarmee een mis normaal eindigt. Dat is niet voor niets: de gelovigen mogen namelijk blijven, of terugkomen, om te waken.
Waken
Gelovigen die zich hiertoe geroepen voelen, waken gedurende de nacht van Witte Donderdag op Goede Vrijdag enige uren bij het tabernakel waarin de geconsacreerde hosties zijn geplaatst. Hiermee proberen zij in te gaan op het verzoek dat Jezus in de nacht voor zijn Kruisdood aan de apostelen deed. Jezus had zich namelijk na het Laatste Avondmaal in de tuin van Getsemane teruggetrokken om tot God de vader te bidden. Jezus vroeg zijn leerlingen om met hem te waken. De discipelen slaagden er niet in om wakker te blijven. Ieder Paasfeest opnieuw kunnen gelovigen proberen om in de nacht van Witte Donderdag op Goede Vrijdag met een eigen wake alsnog aan het verzoek van Jezus te voldoen.
Van blijdschap naar droefenis
De avondmis van Witte Donderdag is tot aan de Paaswake de laatste bijeenkomst van gelovigen die van blijdschap getuigt. Voor het laatst worden de klokken geluid, en voor één keer wordt gedurende de Veertigdagentijd het Gloria gezongen. Aan het eind van de mis resteert alleen nog droefenis. Het altaar wordt volledig leeg gemaakt. Het kerkgebouw wordt ontdaan van zoveel mogelijk kruisbeelden.
Verwijderen en bedekken der kruisbeelden
Kruisbeelden worden op Witte Donderdag na de mis uit het kerkgebouw verwijderd of onzichtbaar gemaakt met een doek, ter voorbereiding op Goede Vrijdag. Dat is namelijk de dag waarop Jezus aan het kruis werd geslagen, waardoor het Kruis zijn betekenis heeft gekregen. Daarom krijgt het op die dag elk jaar opnieuw zijn plek in de kerk.
Chrismamis
In de ochtend van de ‘Donderdag in de Goede Week’ wordt in de kathedraal van ieder bisdom een zogeheten Chrismamis gevierd. Tijdens deze mis wijdt de diocesane bisschop voor het hele jaar het chrisma: dat is de olie die onder meer wordt gebruikt voor de zalving bij de sacramenten van Doopsel, Vormsel en de Ambtswijding tot priester en bisschop. Ook zegent de bisschop de olie voor de zieken en voor deelnemers aan het catechumenaat. Soms vindt de chrismamis niet in de ochtend, maar in de middag plaats. Soms ook wordt de chrismamis niet op de donderdag, maar op een eerdere dag in de Goede Week gevierd.
Priesterbeloften
Het is bij de Chrismamis de bedoeling dat zoveel mogelijk priesters uit het bisdom tezamen met hun bisschop voldoen aan het gebod van Jezus tot herhaling van het Laatste Avondmaal. De chrismamis benadrukt op deze wijze de nauwe verbondenheid van de priesters met hun bisschop, die in de Apostolische Successie staat. De homilie van de chrismamis roept de priesters op trouw te blijven aan de zending die zij bij hun wijding hebben ontvangen. Na de homilie hernieuwen de priesters, als teken van hun trouw, de beloften die zij bij hun wijding aan de bisschop hebben gedaan.
Bron: KRO-NCRV
Van Woord naar leven
REINIGING EN EUCHARISTIE
Vandaag zegt Jezus tot Petrus, en tot ieder van ons: ‘Als Ik je voeten niet mag wassen kun je niet bij mij horen.’
Dit gaat tegen alle wereldse logica in. God zelf knielt voor de mens om de voeten te wassen, om hem te reinigen. Dat kan Christus omdat Hij een en al Liefde is. De Liefde gaat nooit boven de ander staan, maar treedt de naaste tegemoet als een mindere. Dat is Liefde. Zo is God. Wie deze daad van de Heer niet toelaat, zo zegt Hij, kan niet bij Hem horen. Hij zal nooit Jezus’ deelgenoot kunnen zijn.
In de biecht gebeurt precies hetzelfde. Daar knielt de Heer voor de biechteling. Doorheen de priester geeft de Heer de absolutie en neemt de biechteling in zich op.
Het is dus in de reiniging dat Christus ons in zich opneemt. De reiniging bestaat erin je te laten genezen van de hoogmoed, om je als een nederige te laten opnemen door Christus in Hemzelf.
Vanuit deze reiniging mogen wij dan elkaar de voeten wassen. Jezus zegt immers:‘Ik heb een voorbeeld gegeven; wat Ik voor jullie heb gedaan, moeten jullie ook doen.’Het is, verenigd met de Heer, dienend in het leven staan; altijd als een mindere, bereid zijnde neer te knielen voor iedere medemens.
De bron om al voetwassend door het leven te gaan vinden we terug in de eucharistie waarvan we de instelling vandaag gedenken en vieren. Oh wat een geschenk aan de Kerk: de Heer zicht- en tastbaar onder ons. Heerlijk toch. Wat een creativiteit van God om zo in zijn Zoon onder ons aanwezig te zijn. Geniaal! Geen mens die zoiets zou kunnen bedenken.
Laten we van de eucharistie houden, zoals de Heer doorheen het Brood van ons houdt. Laten we met een innige liefde naar Hem kijken, naar Hem verlangen, Hem ontvangen.
De eucharistieviering … wat een feest! Een hemels gastmaal hier op aarde waar de Heer ons in zich opneemt, en ons in staat stelt lief te hebben zoals Hij de mensheid bemint.
Want daarover gaat het: eucharistische mensen worden in het dagelijks leven, ons gevend in de liefde van Christus aan allen die God op ons levenspad plaatst, en voor de mensen waarvoor we bidden.
Ik wens ieder van u een mooie Witte Donderdag.
En aan de priesters onder ons: een hartelijke dank om jullie ja-woord!!
Laten we allen samen voor hen bidden!
Laten we bidden
Heer Jezus,
levend aanwezig is de eucharistie,
en op deze wijze levend Hart van de Kerk,
open ons hart voor dit groot geschenk
ons door de Vader geschonken.
Maak ons doorheen deze zelfgave van U
tot gemeenschap in U,
opdat we het feest mogen verstaan en beleven
te leven in uw liefde,
door elkaar voortdurend de voeten te wassen.
Tot meerdere glorie van God,
Vader van ieder van ons
én de hele mensheid.
In uw naam.
Amen.
Moge ons leven een voortdurende voetwassing zijn, een eeuwigdurende daad van liefde en dienstbaarheid die de wereld verlicht en de harten verenigt in vrede. Een zalige Witte Donderdag voor jullie allen.
Met een dankbare groet,
kris
Vragen om mee op weg te gaan
Jezus zei nadat Hij de voeten van de leerlingen had gewassen: ‘Ik heb een voorbeeld gegeven; wat Ik voor jullie heb gedaan, moeten jullie ook doen.’ Hoe kan ik dit concreet beleven naar de mensen toe mij gegeven?
Wat betekent het om deel te nemen aan de biecht en de reiniging te ervaren die Christus mij biedt?
Wat betekent het voor mij om deel te nemen aan de eucharistieviering als een hemels gastmaal en hoe kan ik deze ervaring vertalen naar mijn dagelijks leven in de omgang met mijn naasten?
Hoe kan ik mijn dankbaarheid uiten voor de priesters en hun dienst aan de Kerk, en hoe kan ik hen ondersteunen in hun roeping?
Blog ‘Van Woord naar leven’
Reageren of uitwisselen betreffende de overweging kan via de blog ‘Van Woord naar leven’.