maandag in de eerste week van de advent
Uit de profeet Jesaja 2, 1-5
Angstig zoekt de mens naar vrede die hem niet teleurstelt. De profeet Jesaja bekijkt deze vrede in zijn eindvoltooiing. Dan zal de Heer als wereldrechter zijn wegen tonen. Zijn licht is het doel van alle mensen onderweg. Jesaja beschrijft hoe hij Gods heerlijkheid in de tempel aanschouwde. Zij vervulde heel de aarde. Dit visioen versterkte de profeet in zijn overtuiging over de eindtijd.
Dit zijn de woorden van Jesaja, de zoon van Amos; het visioen dat hij zag over Juda en Jeruzalem.
Eens komt de dag dat de berg met de tempel van de Heer rotsvast zal staan, verheven boven de heuvels, hoger dan alle bergen. Alle volken zullen daar samenstromen, machtige naties zullen zeggen: ‘Laten we optrekken naar de berg van de Heer, naar de tempel van Jakobs God. Hij zal ons onderrichten, ons de weg wijzen, en wij zullen zijn paden bewandelen.’
Vanaf de Sion klinkt zijn onderricht, vanuit Jeruzalem spreekt de Heer. Hij zal rechtspreken tussen de volken, over machtige naties een oordeel vellen. Zij zullen hun zwaarden omsmeden tot ploegijzers en hun speren tot snoeimessen. Geen volk zal meer het zwaard trekken tegen een ander volk, geen mens zal nog de wapens leren hanteren.
Nakomelingen van Jakob, kom mee, laten wij leven in het licht van de Heer.
Psalm 122, 1-4a + 8-9
Refr.: Laten we optrekken naar het huis van de Heer.
Verheugd was ik toen men mij zei:
‘Wij gaan naar het huis van de Heer.’
En nu staan onze voeten
binnen je poorten, Jeruzalem.
Jeruzalem, als een stad gebouwd,
hecht en dicht opeen.
Daar trekken de stammen naartoe,
de stammen van de Heer.
Om mijn verwanten en vrienden
zeg ik: ‘Vrede zij in jou.’
Om het huis van de Heer, onze God,
wens ik je al het goede.
Vers voor het evangelie (Ps 80, 4)
Alleluia.
Keer ons lot ten goede,
toon uw lichtend gelaat
en wij zijn gered.
Alleluia.
Uit het evangelie volgens Matteüs 8, 5-11
Niet alleen voor Joden is het heil beloofd. ‘Velen uit het oosten en het westen zullen komen en aanliggen in het koninkrijk van de hemel’. De genezing van de knecht van een Romeinse legerofficier is een illustratie van Jezus’ wereldwijde zending.
Toen Jezus Kafarnaüm binnenging, kwam er een centurio naar Hem toe die Hem om hulp smeekte. ‘Heer,’ zei hij, ‘mijn knecht ligt thuis verlamd op bed en lijdt hevige pijn.’
Jezus antwoordde hem: ‘Ik zal meegaan en hem genezen.’
Daarop zei de centurio: ‘Heer, ik ben het niet waard dat U onder mijn dak komt. Spreek slechts een enkel woord en mijn knecht zal genezen. Ook ik ben iemand die onder andermans gezag staat en zelf weer soldaten onder zich heeft, en als ik tegen een soldaat zeg: “Ga!”, dan gaat hij, en tegen een andere: “Kom!”, dan komt hij, en als ik tegen mijn slaaf zeg: “Doe dit!”, dan doet hij het.’
Toen Jezus dit hoorde, verbaasde Hij zich en Hij zei tegen degenen die Hem volgden: ‘Ik verzeker jullie: bij niemand in Israël heb Ik zo’n groot geloof gevonden. Ik zeg jullie dat velen uit het oosten en uit het westen zullen komen en met Abraham, Isaak en Jakob zullen aanliggen bij het feestmaal in het koninkrijk van de hemel.’
Van Woord naar leven
WANDELEN IN GODS LICHT
(Bij Jes 2, 5)
‘Kom mee, laten wij leven in het licht van de Heer’, zo lezen we vandaag bij de profeet Jesaja.
Gisteren, zondag, hadden we het over waakzaamheid; waakzaam zijn voor Gods aanwezigheid, alert zijn voor zijn liefde, oog hebben voor zijn komen. Waar komt Hij naar me toe? Waar spreekt Hij me aan? Hoe spreekt Hij me aan? Door wie of wat spreekt Hij me aan? Ben ik bereid in te gaan op zijn uitnodiging? Kies ik werkelijk voor Hem? Ben ik beschikbaar voor Hem?
We zouden dit kunnen doen bij wijze van sprekend ‘al stilstaand’, of vanuit ‘onze zetel’, of zelfs vanuit ons gebedshoekje, met vrome gebeden en idem boekjes op onze schoot. Enkel dat is natuurlijk niet de bedoeling. Een christen is geroepen om vanuit het gebed actief in het leven te staan, zich engagerend in een samenleving waar het goed is om te leven en waar – mede door jouw toedoen – God een gezicht krijgt.
Vanuit het gebed in beweging komen. Vanuit je godsontmoeting stappen zetten. Ervoor gaan … zoals men dat dan zegt, gelovend dat de Heer met je meegaat.
De wereld is één grote uitnodiging tot liefde. Laten we haar met heel veel minne en warmte omhelzen, zonder van haar te zijn. Ja, laat ons de wereld diep beminnen. Voor de actieve zielen onder ons in actie vanuit het gebed, voor hen die door omstandigheden minder actief kunnen zijn: biddend; door de wereld voortdurend in diep gebed onder Gods zegen te plaatsen.
Jezus zegt in het evangelie: ‘Ik ben het licht van de wereld’ (Joh.8,12). Wat verder zegt Hij: ‘Jullie zijn het licht van de wereld’ (Mt.5,14). Jezus – die het licht is – wil ons met zich verenigen opdat wij met Hem, in Hem en door Hem Gods licht in de wereld zijn. Dat licht is Gods liefde die Hij zo graag gemanifesteerd wil zien door de Kerk en de hele mensheid heen.
Kom, laat ons in deze advent de Heer tegemoet trekken, meer of intenser dan anders. Laat ons in beweging komen. Laten we dit doen in de eenvoud en de vreugde van het evangelie; dagelijks biddend, met een gezond boerenverstand, ieder diep beminnend met de liefde waarmee God ons in zijn Zoon bemint.
Laat ons niet talmen. Kijk naar de wereld en zie hoe ze bedelt naar liefde. Bid voor haar en dien haar. Zoek haar niet te ver. Het is vooral de plaats waar je vandaag zult zijn. En natuurlijk ook al die plaatsen in de wereld ver van ons, waarvoor we mogen bidden.
Laat je ja-woord vooral een innerlijk feest zijn dat haar wortels heeft in Christus.
Laten we bidden
Goede God,
kom met uw heilige Geest
over ieder van ons
en geef ons dat stille enthousiasme
dat ons in beweging doet zetten voor U.
Mogen wij alzo bezield door U
leven in uw licht;
uw vrede dragend,
uw liefde uitdragend.
Kom Heer Jezus,
trek ons in de gloed van uw liefde,
maak ons innig één met U,
en leef door ons,
Gods lied zingend.
In uw naam.
Amen.
Geliefde mensen, laten we wandelen in Gods licht. Laat God je zon zijn, je warmte, je gids, je hulp, je behoeder, je ziel. Leef in zijn aanwezigheid, drinkend van zijn genade. Ik wens je een innig samenzijn met Hem, om verinnigd in Christus Gods liefde te zijn.
Een mooie maandag,
kris
Reageren of uitwisselen betreffende de overweging kan via de blog Van Woord naar leven.
De Bijbelteksten zijn ontleend aan de NBV21, © Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap.
De korte inleidingen op de lezingen zijn van de hand van Kris.
Johannes Damascenus († 749)
Johannes van Damascus (Ιωαννης Δαμασκηνος), † 749, is een van de grootste theologen van de Byzantijnse traditie, vooral vanwege zijn verdediging van de iconenverering. Als monnik van een klooster nabij Jeruzalem was hij ooggetuige van de islamisering van het oostelijk deel van het Byzantijnse Rijk. De Katholieke Kerk vereert hem als heilige kerkleraar.
Jeugd
Johannes werd rond 650 geboren in Damascus in een rijke christelijke familie. Zijn grootvader had als Byzantijns stadsprefect Damascus overgedragen aan de Arabische veroveraars. Johannes’ vader Sergius werd schatkistbewaarder van kalief Moe’awidja I. Ook Johannes was – reeds op jonge leeftijd – werkzaam als econoom aan het hof van de kalief. Rond het jaar 700 hield hij het daar voor gezien omdat hij monnik wilde worden. Samen met zijn stiefbroer Cosmas, de latere Sint Cosmas van Maiuma, trad hij in in het klooster van Sint Saba, bij Jeruzalem. Daar zou hij blijven tot zijn dood op 4 december 749.
Redenaar
Als monnik legde Johannes zich toe op gebed, ascese en theologie. Zijn leermeester was patriarch Johannes V van Jeruzalem, die hem tot priester wijdde. Hij had de gave van het woord, wat bleek uit zijn briljante redevoeringen, die hem de bijnaam Χρυσορροας (Chrysorroas, ‘Gouden Stroom’) opleverde.
Veroordeling en rehabilitatie
Johannes Damascenus schreef tal van werken, waaronder drie oraties over de iconenverering. De tekst van deze beroemd geworden toespraken werden door het iconoclastisch Concilie van Hiera (754) op een lijst van verboden geschriften geplaatst, maar vormden later het bewijs van zijn orthodoxie. Zij waren de reden voor zijn rehabilitatie en heiligverklaring door het Tweede Concilie van Nicea (787), het zevende oecumenische concilie dat het iconoclasme veroordeelde. De oraties bevatten de eerste belangrijke theologische pogingen om de verering van afbeeldingen van Christus en de heiligen te rechtvaardigen. Johannes doet dat door een verband te leggen met de Incarnatie, de Menswording van God.
Geheiligde materie
Johannes Damascenus maakte het onderscheid tussen aanbidding (λατρεια, latreia) en verering (προσκυνησις, proskynesis). Alleen God kan als almachtige schepper van het al aanbeden worden. Vereerd worden zij die dankzij de goddelijke genade heilig zijn. Als hulpmiddel bij die verering kan gebruik worden gemaakt van een materieel object waarop de heilige staat afgebeeld. Johannes benadrukt echter dat de afbeelding in geen geval met de afgebeelde geïdentificeerd kan worden. Ook wordt in de iconenverering niet de materie aanbeden, maar de Schepper van de materie, aldus Johannes Damascenus.
Iconoclasme
Het onderscheid tussen aanbidding en verering bleek het steekhoudende christelijk antwoord te zijn op het strenge beeldenverbod van het Oude Testament. De Byzantijnse keizer Leo III de Isauriër meende dat dit verbod absoluut was en dat het dus ook voor christenen gold. Vandaar dat hij vanaf 730 alle afbeeldingen van Christus en de heiligen verbood. Het was de aanzet tot het iconoclasme. Ook de oprukkende islam kende een strenge interpretatie van het Mozaïsche gebod: geen enkel schepsel mocht worden afgebeeld.
Reliekverering
Volgens Johannes Damascenus heeft God de materiële schepping door zijn Incarnatie geheiligd. Daarmee is ook de verering van relieken van heilige personen een godvruchtige aangelegenheid geworden. Gelovigen die op volmaakte wijze deelhadden aan de verrijzenis van Christus hadden een lichaam waarin God gewoond had. Een restant van dit lichaam was dus aangeraakt door de goddelijke aanwezigheid en daarmee vererenswaardig.
Legende
Volgens een overlevering werd Johannes Damascenus in het jaar 717 wonderbaarlijk genezen. Hij was door de iconoclastenkeizer Leo valselijk beschuldigd van hoogverraad jegens de kalief in Damascus. Die besloot daarop de rechterhand van Johannes af te hakken. Johannes bad tot een icoon van de Moeder Gods en zijn afgehakte hand werd op miraculeuze wijze met zijn arm herenigd. Als dank aan Maria vervaardigde hij een ex voto: een zilveren replica van zijn rechterhand, die hij bevestigde aan de betreffende icoon. Later kreeg deze icoon de naam ‘Driehandige Allerheiligste Maagd’ (Παναγια η Τριχερουσα, Panagia i Tricherousa).
Feestdag
De liturgische gedachtenis van Johannes Damascenus wordt zowel in Oost als West gevierd op 4 december. Paus Leo XIII riep hem in 1890 uit tot universeel kerkleraar en tot patroon van oosterse theologiestudenten.
WERKEN
- ‘De Kostbare Parel’: de levens van de heilige Barlaam en Joasaph
- Drie apologetische verhandelingen ’tegen de vijanden van de heilige iconen’
- ‘De Bron van Wijsheid’, bestaande uit ‘Filosofische hoofdstukken’, ‘Over de ketterij’ (waaronder ook een anti-islamitisch deel) en ‘Een exacte uiteenzetting van het orthodoxe geloof’. In het Latijnse Westen waren deze geschriften bekend onder de naam Sententiae Damasceni.
- ‘Heilige parallelen’
- ‘Traktaat over het juiste denken’
- ‘Over het vasten’
- ‘Tegen de Jacobieten’
- ‘Tegen de Nestorianen’
- ‘Dialoog tegen de Manicheeërs’
- ‘Gesprek tussen een Saraceen en een christen’
- ‘Inleiding tot elementaire dogmatiek’
- ‘Over de twee testamenten in de Christus’
- Commentaar op de Brieven van Paulus
- Hymnen
Bron: KRO-NCRV
Johannes Damascenus
Van Woord naar leven
WANDELEN IN GODS LICHT
(Bij Jes 2, 5)
‘Kom mee, laten wij leven in het licht van de Heer’, zo lezen we vandaag bij de profeet Jesaja.
Gisteren, zondag, hadden we het over waakzaamheid; waakzaam zijn voor Gods aanwezigheid, alert zijn voor zijn liefde, oog hebben voor zijn komen. Waar komt Hij naar me toe? Waar spreekt Hij me aan? Hoe spreekt Hij me aan? Door wie of wat spreekt Hij me aan? Ben ik bereid in te gaan op zijn uitnodiging? Kies ik werkelijk voor Hem? Ben ik beschikbaar voor Hem?
We zouden dit kunnen doen bij wijze van sprekend ‘al stilstaand’, of vanuit ‘onze zetel’, of zelfs vanuit ons gebedshoekje, met vrome gebeden en idem boekjes op onze schoot. Enkel dat is natuurlijk niet de bedoeling. Een christen is geroepen om vanuit het gebed actief in het leven te staan, zich engagerend in een samenleving waar het goed is om te leven en waar – mede door jouw toedoen – God een gezicht krijgt.
Vanuit het gebed in beweging komen. Vanuit je godsontmoeting stappen zetten. Ervoor gaan … zoals men dat dan zegt, gelovend dat de Heer met je meegaat.
De wereld is één grote uitnodiging tot liefde. Laten we haar met heel veel minne en warmte omhelzen, zonder van haar te zijn. Ja, laat ons de wereld diep beminnen. Voor de actieve zielen onder ons in actie vanuit het gebed, voor hen die door omstandigheden minder actief kunnen zijn: biddend; door de wereld voortdurend in diep gebed onder Gods zegen te plaatsen.
Jezus zegt in het evangelie: ‘Ik ben het licht van de wereld’ (Joh.8,12). Wat verder zegt Hij: ‘Jullie zijn het licht van de wereld’ (Mt.5,14). Jezus – die het licht is – wil ons met zich verenigen opdat wij met Hem, in Hem en door Hem Gods licht in de wereld zijn. Dat licht is Gods liefde die Hij zo graag gemanifesteerd wil zien door de Kerk en de hele mensheid heen.
Kom, laat ons in deze advent de Heer tegemoet trekken, meer of intenser dan anders. Laat ons in beweging komen. Laten we dit doen in de eenvoud en de vreugde van het evangelie; dagelijks biddend, met een gezond boerenverstand, ieder diep beminnend met de liefde waarmee God ons in zijn Zoon bemint.
Laat ons niet talmen. Kijk naar de wereld en zie hoe ze bedelt naar liefde. Bid voor haar en dien haar. Zoek haar niet te ver. Het is vooral de plaats waar je vandaag zult zijn. En natuurlijk ook al die plaatsen in de wereld ver van ons, waarvoor we mogen bidden.
Laat je ja-woord vooral een innerlijk feest zijn dat haar wortels heeft in Christus.
Laten we bidden
Goede God,
kom met uw heilige Geest
over ieder van ons
en geef ons dat stille enthousiasme
dat ons in beweging doet zetten voor U.
Mogen wij alzo bezield door U
leven in uw licht;
uw vrede dragend,
uw liefde uitdragend.
Kom Heer Jezus,
trek ons in de gloed van uw liefde,
maak ons innig één met U,
en leef door ons,
Gods lied zingend.
In uw naam.
Amen.
Geliefde mensen, laten we wandelen in Gods licht. Laat God je zon zijn, je warmte, je gids, je hulp, je behoeder, je ziel. Leef in zijn aanwezigheid, drinkend van zijn genade. Ik wens je een innig samenzijn met Hem, om verinnigd in Christus Gods liefde te zijn.
Een mooie maandag,
kris
Reageren of uitwisselen betreffende de overweging kan via de blog Van Woord naar leven.