zaterdag in week 33 door het jaar
Uit het eerste boek Makkabeeën 6, 1-13
Al het leed dat koning Antiochus op het einde van zijn leven moest ondergaan verklaart de schrijver als een straf voor zijn optreden tegen de Joden en tegen hun God. Antiochus komt op zijn ziekbed ook tot dit besef. In tijden dat het niet zo goed gaat denken de mensen meer na over hun situatie.
Op zijn tocht door de oostelijke provincies hoorde koning Antiochus dat er in Perzië een stad lag, Elymaïs, die beroemd was om haar schatten van zilver en goud. De tempel van die stad was uitzonderlijk rijk; er hingen vergulde helmen, harnassen en wapens, daar achtergelaten door Filippus’ zoon koning Alexander, de Macedoniër, de eerste koning van de Grieken.
Antiochus wilde de stad innemen en plunderen maar slaagde daar niet in, want de inwoners hadden lucht gekregen van zijn voornemen en verzetten zich met hand en tand. Hij moest de wijk nemen en aanvaardde diep teleurgesteld de terugtocht naar Babylon.
Terwijl hij nog in Perzië was, kwam iemand hem vertellen dat de legers die naar Judea waren gegaan op de vlucht waren gejaagd, dat zelfs Lysias, die met een groot leger was opgetrokken, was teruggedreven, en dat de vijand zich had kunnen versterken met de wapens, het oorlogstuig en de grote buit die ze van de verslagen legers hadden geroofd. Ook werd hem verteld dat de vijand de gruwel op het altaar had neergehaald die hij in Jeruzalem had opgericht, dat de muren om het heiligdom weer waren opgebouwd en dat een van zijn steden, Bet-Sur, was ommuurd. Toen de koning dit hoorde, was hij zo verbijsterd en geschokt dat hij zich op zijn bed wierp; hij was ziek van ellende omdat niets was verlopen zoals hij had gewild. Dagenlang hield hij het bed, omdat hij steeds weer werd overvallen door diepe wanhoop, en uiteindelijk voelde hij dat hij zou sterven.
Hij riep al zijn vertrouwelingen bij zich en zei tegen hen: ‘Ik kan niet meer slapen, want ik word verteerd door verdriet. Ik blijf me maar afvragen waarom ik in deze poel van ellende terecht ben gekomen. Tijdens mijn bewind ben ik immers mild geweest en was ik geliefd. Maar nu herinner ik me de wandaden die ik in Jeruzalem heb begaan: ik heb al het goud en zilver uit de stad geroofd en zonder reden opdracht gegeven de inwoners van Judea uit te roeien. Ik besef dat mijn wandaden mij in deze ellende hebben gestort, zodat ik nu in een vreemd land diep ongelukkig moet bezwijken.’
Psalm 9, 2 + 3 + 4 + 6 + 16b + 19
Refr.: U wil ik loven, Heer, met heel mijn hart.
Ik wil U loven, Heer, met heel mijn hart,
vertellen van uw wonderdaden.
Ik wil vrolijk zijn, voor U juichen,
uw Naam bezingen, Allerhoogste,
nu mijn vijanden terugdeinzen,
ten val komen en onder uw blik vergaan.
U hebt volken bedreigd, goddelozen omgebracht,
hun namen uitgewist voor eeuwig.
hun voet raakt verstrikt
in het net dat zij heimelijk spanden.
Maar God vergeet de armen niet,
voor de zwakken is niet alle hoop verloren.
Vers voor het evangelie (1 Joh 2,5)
Alleluia.
In ieder die zich aan Gods woord houdt,
is zijn liefde werkelijk
tot volmaaktheid gekomen.
Alleluia.
Uit het evangelie volgens Lucas 20, 27-40
De Sadduceeën trachten Jezus’ opvattingen over de verrijzenis belachelijk te maken door een onwaarschijnlijk voorstel. Jezus antwoordt dat zij het probleem al te menselijk en verkeerd stellen. De wereld van de verrijzenis is een gans andere. Als zij Mozes goed begrijpen zullen zij verstaan dat God zijn verbond doortrekt over de dood heen.
Enkele sadduceeën, die ontkennen dat er een opstanding is, kwamen naar Jezus toe en vroegen Hem: ‘Meester, Mozes heeft ons het volgende voorgeschreven: als een gehuwd man kinderloos sterft, moet zijn broer met de weduwe trouwen en nakomelingen verwekken voor zijn broer. Nu waren er zeven broers. De eerste was gehuwd, maar stierf kinderloos; daarna trouwde de tweede broer met de vrouw en vervolgens de derde, en toen de andere broers, maar alle zeven waren ze kinderloos toen ze stierven. Ten slotte stierf ook de vrouw. Wiens vrouw is ze dan bij de opstanding? Alle zeven zijn ze immers met haar getrouwd geweest.’
Jezus zei tegen hen: ‘De kinderen van deze wereld trouwen en worden uitgehuwelijkt, maar wie waardig bevonden is deel te krijgen aan de komende wereld en aan de opstanding van de doden, trouwt niet en wordt niet uitgehuwelijkt. Zij kunnen ook niet meer sterven, want ze zijn als engelen en ze zijn kinderen van God omdat ze deel hebben aan de opstanding. Dat de doden opgewekt worden, dat heeft ook Mozes al duidelijk gemaakt in het verhaal over de doornstruik, waar hij spreekt over de Heer als de God van Abraham, de God van Isaak en de God van Jakob. Hij is geen God van doden, maar van levenden, want voor Hem zijn allen in leven.’
Enkele schriftgeleerden zeiden: ‘Meester, wat U zegt is juist.’
En niemand durfde Hem nog een vraag te stellen.
Van Woord naar leven
GOD VAN LEVENDEN
(bij Lc 20, 27-40)
Beste mensen, vandaag stellen de sadduceeën Jezus op een unieke wijze op de proef. Daar hebben ze een slim plan voor bedacht. Zij geloven niet in de verrijzenis van de doden. Hun lastige vraag is het tegenovergestelde van hetgeen hun eigen opvattingen over leven na de dood zijn. Toch vragen ze aan wie de gestorven vrouw voortaan toebehoort, aan welke van de zeven echtgenoten die de vrouw heeft gehad. Wat zal deze rabbi daarop gaan antwoorden?
Zijn eerste antwoord komt erop neer dat er een totaal andere wereld is als je gestorven bent en waardig bevonden bent deel te krijgen aan de komende wereld en de opstanding van de doden … Je kunt het leven na het sterven niet vergelijken met ons aardse leven waar wel getrouwd en uitgehuwelijkt wordt.
Totaal kinderen van God te mogen zijn, zonder belemmeringen moet wel een ‘hemel’ zijn.
Het antwoord van Jezus wordt nog krachtiger als Hij, die de Schrift heel goed kent, een tekst aanhaalt uit Exodus, hoofdstuk 3: het verhaal van Mozes bij de brandende en niet verbrandende doornstruik. Daar staat het heel duidelijk dat Mozes spreekt over de Heer als de God van Abraham, de God van Isaak en de God van Jacob. Hij is geen God van doden, maar van levenden, want voor Hem zijn allen in leven.
Enkele Schriftgeleerden bevestigen dat zo overtuigend dat niemand nog een vraag durft te stellen.
Ik las ergens dit gedicht van Elizabeth Barrett Browning:
Het brandende braambos
de aarde zit boordevol hemel
en elke struik, hoe gewoon ook
staat in lichterlaaie van God
maar enkel hij die het ziet
doet zijn schoenen uit.
De rest zit er omheen
en plukt bramen.
Het mooie van gedichten is, dat ze een andere sfeer oproepen dan bijvoorbeeld de sadduceeën met hun onzuivere vragen. In dit gedicht worden twee werelden opgeroepen: de wereld van het zien door Gods ogen, en het beperkte zien door mensenogen, die soms door ‘blindheid’ verduisterd zijn.
De vraag is of wij in staat zijn het hemelse in het aardse te zien, open voor Gods schoonheid. Als dat waar zou zijn, al was het maar af en toe een beetje, dan kan er binnenin ons wel iets opbloeien van een ‘zekerheid’ dat ons leven doorgaat na het sterven, want als we dat hier ‘beneden’ al kunnen proeven met mondjesmaat, wat moet het dan stralend zijn in het hiernamaals.
Bij Paulus (1 Kor 2, 9) lezen we:
Wat het oog niet heeft gezien en het oor niet heeft gehoord, wat in geen mensenhart is opgekomen, dat heeft God bestemd voor wie Hem liefheeft.
Laten we bidden
Goede Vader,
U bent de Bron van ons bestaan,
naar U zullen we terugkeren.
Wij willen ons leven toewijden aan U
met heel ons hart,
U, de Zon van ons bestaan.
Laat uw licht ons begeleiden naar U,
die het eeuwige Licht bent.
Trek alle mensen binnen
in uw cirkel, uw lichtgloed.
Dat is de plaats waar al onze vragen
verstommen en we enkel
licht van Licht mogen zijn,
door Jezus, onze Heer en broeder.
Amen
Dag beste mensen, wees licht van Licht en zie dat Licht ook in elkaar, dan komt de hemel steeds meer naar de aarde, en de aarde naar de hemel.
Ricky Rieter
Reageren of uitwisselen betreffende de overweging kan via de blog Van Woord naar leven.
De Bijbelteksten zijn ontleend aan de NBV21, © Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap.
De korte inleidingen op de lezingen zijn van de hand van Kris.
Catharina van Alexandrië († 4e eeuw)
Catharina was volgens de legende een intellectuele maagd die in de Egyptische metropool Alexandrië vijftig heidense filosofen overtroefde en tot het christelijk geloof bekeerde. Zij zou in het begin van de 4de eeuw de marteldood zijn gestorven. Haar feestdag is 25 november.
Wijsgeren
Van Catharina, oorspronkelijk Aekaterina, wordt verteld dat ze reeds op 15-jarige leeftijd alle werken van Plato kende. Toen keizer Maxentius (306-312) haar dwong haar geloof in Christus af te zweren, weigerde zij dat. In plaats daarvan beschaamde zij hem door de vijftig keizerlijke wijsgeren te overtuigen van de waarheid van het christelijk geloof.
Rad
Haar levenseinde wordt volgens de legende gekenmerkt door mirakels. Toen zij als straf voor haar geloofsijver tot de doodstraf werd veroordeeld, werd het folterwerktuig, een draaiend rad, door de bliksem getroffen waardoor het niet meer functioneerde. Na de mislukte radbraking werd getracht haar te onthoofden. Uit de wonden die daarbij ontstonden, vloeide geneeskrachtige melk. Het Jezuskind zou ook aan haar verschenen zijn en haar tot zijn bruid hebben uitverkoren.
Oudste vermelding
Op oude Koptische en Syrische kalenders komt de feestdag van Catharina niet voor. De oudste vermelding van Sint Catharina staat in het Menologium Basilianum, een Byzantijns martelarenboek samengesteld tussen 976 en 1025 in opdracht van keizer Basilius II.
Westen
In het Westen duikt haar legende pas op bij de Italiaanse benedictijn en dichter Alfanus, van 1058 tot 1085 aartsbisschop van Salerno. Haar feestdag staat voor het eerst op privékalenders uit het einde van de 12de eeuw. Zij wordt eind 13de eeuw vermeld in het Missaal van Trani. Ofschoon zijn pas laat in Europa bekend raakte, is haar naam er niet meer weg te denken.
Niet meer op kalender
Volgens een aantal historici is het onwaarschijnlijk dat Catharina echt bestaan heeft. Dat is de reden dat zij in 1969 van het Romeinse martyrologium is geschrapt. Voordien werd haar feest gevierd op 25 november.
Sinaï
Het beroemde Griekse Sint-Catharinaklooster in de Sinaï-woestijn is aan haar gewijd. Daar liggen relieken die aan de heilige worden toegeschreven. Volgens een legende hadden engelen haar dode lichaam naar de Sinaï overgebracht.
Patrones
In de middeleeuwen was zij vanwege haar marteldood de patrones van tal van beroepen, zoals filosofen, hoogleraren, wagenmakers en wielmakers. Sint Catharina is een van de Veertien Noodhelpers.
Attributen
In de iconografie wordt zij meestal afgebeeld met de attributen gebroken wiel en palm. Vaak draagt zij een kroon, vanwege haar vermeende koninklijke afkomst, en een zwaard. Soms ligt een vorst onder haar voeten, voorstellende haar vervolger keizer Maxentius. In de Italiaanse schilderkunst wordt Catharina vaak voorgesteld als de maagd die met het Kerstkind een mystiek huwelijk sluit.
Bron: KRO
Van Woord naar leven
GOD VAN LEVENDEN
(bij Lc 20, 27-40)
Beste mensen, vandaag stellen de sadduceeën Jezus op een unieke wijze op de proef. Daar hebben ze een slim plan voor bedacht. Zij geloven niet in de verrijzenis van de doden. Hun lastige vraag is het tegenovergestelde van hetgeen hun eigen opvattingen over leven na de dood zijn. Toch vragen ze aan wie de gestorven vrouw voortaan toebehoort, aan welke van de zeven echtgenoten die de vrouw heeft gehad. Wat zal deze rabbi daarop gaan antwoorden?
Zijn eerste antwoord komt erop neer dat er een totaal andere wereld is als je gestorven bent en waardig bevonden bent deel te krijgen aan de komende wereld en de opstanding van de doden … Je kunt het leven na het sterven niet vergelijken met ons aardse leven waar wel getrouwd en uitgehuwelijkt wordt.
Totaal kinderen van God te mogen zijn, zonder belemmeringen moet wel een ‘hemel’ zijn.
Het antwoord van Jezus wordt nog krachtiger als Hij, die de Schrift heel goed kent, een tekst aanhaalt uit Exodus, hoofdstuk 3: het verhaal van Mozes bij de brandende en niet verbrandende doornstruik. Daar staat het heel duidelijk dat Mozes spreekt over de Heer als de God van Abraham, de God van Isaak en de God van Jacob. Hij is geen God van doden, maar van levenden, want voor Hem zijn allen in leven.
Enkele Schriftgeleerden bevestigen dat zo overtuigend dat niemand nog een vraag durft te stellen.
Ik las ergens dit gedicht van Elizabeth Barrett Browning:
Het brandende braambos
de aarde zit boordevol hemel
en elke struik, hoe gewoon ook
staat in lichterlaaie van God
maar enkel hij die het ziet
doet zijn schoenen uit.
De rest zit er omheen
en plukt bramen.
Het mooie van gedichten is, dat ze een andere sfeer oproepen dan bijvoorbeeld de sadduceeën met hun onzuivere vragen. In dit gedicht worden twee werelden opgeroepen: de wereld van het zien door Gods ogen, en het beperkte zien door mensenogen, die soms door ‘blindheid’ verduisterd zijn.
De vraag is of wij in staat zijn het hemelse in het aardse te zien, open voor Gods schoonheid. Als dat waar zou zijn, al was het maar af en toe een beetje, dan kan er binnenin ons wel iets opbloeien van een ‘zekerheid’ dat ons leven doorgaat na het sterven, want als we dat hier ‘beneden’ al kunnen proeven met mondjesmaat, wat moet het dan stralend zijn in het hiernamaals.
Bij Paulus (1 Kor 2, 9) lezen we:
Wat het oog niet heeft gezien en het oor niet heeft gehoord, wat in geen mensenhart is opgekomen, dat heeft God bestemd voor wie Hem liefheeft.
Laten we bidden
Goede Vader,
U bent de Bron van ons bestaan,
naar U zullen we terugkeren.
Wij willen ons leven toewijden aan U
met heel ons hart,
U, de Zon van ons bestaan.
Laat uw licht ons begeleiden naar U,
die het eeuwige Licht bent.
Trek alle mensen binnen
in uw cirkel, uw lichtgloed.
Dat is de plaats waar al onze vragen
verstommen en we enkel
licht van Licht mogen zijn,
door Jezus, onze Heer en broeder.
Amen
Dag beste mensen, wees licht van Licht en zie dat Licht ook in elkaar, dan komt de hemel steeds meer naar de aarde, en de aarde naar de hemel.
Ricky Rieter
Reageren of uitwisselen betreffende de overweging kan via de blog Van Woord naar leven.