Heilig Hart van Jezus – A
Hoogfeest
Uit het boek Deuteronomium 7, 6-11
De liefde van God voor zijn volk, dat zo vaak ontrouw is, blijft steeds uitnodigend en belangeloos, en komt altijd het eerst. De liefde van het volk voor God kan dan alleen maar een antwoord zijn, een ingaan op zijn geboden. In het hart van Christus zijn deze twee vormen van liefde één.
Mozes sprak tot het volk:
‘U bent een volk dat aan de Heer, uw God, is gewijd. U bent door Hem uitgekozen om, anders dan alle andere volken op aarde, zijn kostbaar bezit te zijn. Het is niet omdat u talrijker was dan de andere volken dat Hij u lief kreeg en uitkoos – u was het kleinste van allemaal! Maar omdat Hij u liefhad en zich wilde houden aan wat Hij uw voorouders onder ede had beloofd, heeft de Heer u met sterke hand bevrijd uit de slavernij, uit de macht van de farao, de koning van Egypte.
Besef dus goed: alleen de Heer, uw God, is God en Hij houdt woord; Hij komt zijn beloften na en is trouw aan ieder die Hem liefheeft en die doet wat Hij gebiedt, tot in het duizendste geslacht.
Maar ieder die Hem haat zal daarvoor boeten met zijn leven; de Heer zal hem niet laten begaan, Hij laat hem persoonlijk boeten.
Neem daarom de geboden, wetten en regels die ik u vandaag voorhoud zorgvuldig in acht.
Gezongen antwoordpsalm 103
(tekst onder geluidsfragment)
Refr.: De Heer is steeds barmhartig, zijn genade onbeperkt.
Verheerlijk, mijn ziel, de Heer,
zijn heilige Naam uit het diepst van uw wezen.
Verheerlijk met ziel de Heer,
vergeet zijn weldaden niet!
Hij is het die u uw schulden vergeeft,
die u geneest van uw kwalen.
Hij is het die u van de ondergang redt,
die u omringt met zijn gunst en erbarmen.
De Heer is rechtvaardig in al wat Hij doet,
Hij laat de verdrukten recht wedervaren.
Hij maakte aan Mozes zijn wegen bekend,
Hij toonde zijn werken aan Israëls volk.
De Heer is barmhartig en welgezind,
lankmoedig en goedertieren,
Hij handelt met ons niet zoals wij verdienen,
vergeldt ons niet onze schuld.
Uit de eerste brief van Johannes 4, 7-16
Wanneer wij elkaar liefhebben openbaren wij Hem die in ons verblijft.
Geliefde broeders en zusters,
laten wij elkaar liefhebben, want de liefde komt uit God voort. Ieder die liefheeft is uit God geboren en kent God. Wie niet liefheeft kent God niet, want God is liefde.
En hierin is Gods liefde ons geopenbaard: God heeft zijn enige Zoon in de wereld gezonden, opdat we door Hem zouden leven.
Het wezenlijke van de liefde is niet dat wij God hebben liefgehad, maar dat Hij ons heeft liefgehad en zijn Zoon heeft gezonden om verzoening te brengen voor onze zonden.
Geliefde broeders en zusters,
als God ons zo heeft liefgehad, moeten ook wij elkaar liefhebben.
Niemand heeft God ooit gezien. Maar als we elkaar liefhebben, blijft God in ons en is zijn liefde in ons tot volmaaktheid gekomen.
Dat wij in Hem blijven en Hij in ons, weten we doordat Hij ons heeft laten delen in zijn Geest.
En we hebben zelf gezien waarvan we nu getuigen: dat de Vader zijn Zoon gezonden heeft als redder van de wereld.
Als iemand belijdt dat Jezus de Zoon van God is, blijft God in hem en blijft hij in God.
Wij hebben Gods liefde, die in ons is, leren kennen en vertrouwen daarop.
God is liefde. Wie in de liefde blijft, blijft in God, en God blijft in hem.
Vers voor het evangelie (Mt 11, 29ab)
Alleluia.
Neem mijn juk op je en leer van Mij:
Ik ben zachtmoedig en nederig van hart.
Alleluia.
Uit het evangelie volgens Matteüs 11, 25-30
Alleen de Zoon kan de geheimen van Gods hart onthullen. Zij die ingenomen zijn met hun eigen wijsheid, blijven gesloten voor deze openbaring. De nederigen die haar wel aanvaarden, zien hun juk verlicht.
In die tijd zei Jezus:
‘Ik loof U, Vader, Heer van hemel en aarde, omdat U deze dingen voor wijzen en verstandigen verborgen hebt gehouden, maar ze aan eenvoudige mensen hebt onthuld. Ja, Vader, zo heeft het U behaagd. Alles is Mij toevertrouwd door mijn Vader. Niemand kent de Zoon behalve de Vader, en niemand kent de Vader behalve de Zoon, en iedereen aan wie de Zoon het wil openbaren.
Kom allen bij Mij, jullie die vermoeid zijn en onder lasten gebukt gaan, Ik zal jullie rust geven. Neem mijn juk op je en leer van Mij: Ik ben zachtmoedig en nederig van hart. Dan zullen jullie werkelijk rust vinden, want mijn juk is zacht en mijn last is licht.’
Van Woord naar leven
EENVOUD VAN HART
Vandaag horen we Jezus zeggen: ‘Ik loof U, Vader, Heer van hemel en aarde, omdat U deze dingen voor wijzen en verstandigen verborgen hebt gehouden, maar ze aan eenvoudige mensen hebt onthuld. Ja, Vader, zo heeft het U behaagd.’
Het heeft geen enkele zin om aan je buurman te zeggen dat Jezus Christus ‘de eschatologische theofanie is die op ontologische wijze de intentionaliteit voedt van onze onderbewuste en interpersoonlijke relaties’ (cfr E. Tardif).
Laat ons eenvoudig zijn, en ook zo spreken. Niet hoogdravend, maar vanuit onze Gods-relatie, drinkend aan het Hart van Jezus, bron van levend water.
Als onze woorden de gewone man/vrouw in de straat niet kunnen raken, moeten we ons vragen stellen wie of wat we dienen.
Laten we bidden
Goede Jezus, Heer en broer,
maak ons arm en nederig van hart.
Leer ons uw liefde verstaan
met de gezindheid van een kind:
verwonderd om uw leven in ons.
Schenk ons de genade U te mogen ontmoeten,
dag na dag, uur na uur,
in stilte, in nederigheid,
in een sterk en diep geloof
dat ons in U doet zeggen: mijn God, mijn Al.
Amen.
Een zalige hoogdag,
kris
Reageren of uitwisselen betreffende de overweging kan via de blog Van Woord naar leven.
De Bijbelteksten zijn ontleend aan de NBV21, © Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap.
De korte inleidingen op de lezingen zijn van de hand van Kris.
Heilig Hart van Jezus
Het Heilig Hart van Jezus is het zinnebeeld van de immense liefde van Jezus Christus voor God en de mensheid. De devotie tot het Heilig Hart is gericht op de minnende kracht die behoort tot de menselijke natuur van Christus.
Symbool van liefde
In de Bijbel wordt het hart vaak beschouwd als het symbool van moed, vreugde en hartstocht. Kerkvaders als Augustinus en Johannes Chrysostomus beschouwden het hart als symbool van liefde. Middeleeuwse mystici als Bernardus van Clairvaux en Johannes Ruusbroec beschreven hun ervaringen van de hartstochtelijke liefde van Jezus voor de mensheid. Deze liefde uit zich in de wil om te lijden en te sterven in het belang van de ander. Ook vertegenwoordigers van de Moderne Devotie droegen bij aan de toewijding tot de geïncarneerde liefde van God.
Visioen
De eerste die in de nieuwe tijd de devotie tot het Heilig Hart propageerde was Johannes Eudes (1601-1680). Geïnspireerd door Franciscus van Sales en de privé-openbaringen aan Gertrudis van Helfta en Mechtildis van Helfta verspreidde deze Franse priester en missieprediker deze vroomheid onder het Franse volk. In 1672 gaf de bisschop van Rennes aan de door Johannes Eudes gestichte religieuze congregaties voor het eerst verlof om een speciaal feest ter ere van Hart van Jezus te vieren.
Margaretha Maria Alacoque
De Heilig-Hartdevotie brak pas echt goed door de berichten over de visioenen van Margaretha Maria Alacoque (1646-1690). Aan haar zou Jezus zijn bloedend hart hebben getoond. Volgens deze kloosterzuster uit het Franse Paray-le-Monial was zij door Jezus deelgenoot gemaakt van zijn verdriet vanwege het groot aantal mensen die zijn liefde afwezen.
Weerstand
Margaretha Maria Alacoque vond in de jezuïet Claude de la Colombière haar woordvoerder. Hij geldt als een van de voornaamste propagandisten van de Heilig-Hartdevotie. Deze vroomheid moest volgens hem niet alleen dienen als eerherstel maar ook als middel om het gelovige vuur bij de gedoopten aan te wakkeren. Pater De la Colombière ondervond veel weerstand, vooral van geestelijken die behoorden tot het jansenistische kamp. De tegenstanders, onder wie ook leden van de hoge clerus, vonden de devotie veel te sensualistisch. Sommigen vonden de focus op het vitale orgaan van Jezus’ lichaam maar een bizarre superstitie.
Feest
Jezus, aldus Margaretha Maria Alacoque, had kenbaar gemaakt dat de kerkelijke autoriteiten een feest ter ere van zijn liefde moesten instellen en wel op de derde vrijdag na Pinksteren. Dat leidde er toe dat paus Clemens XIII in 1765 de ‘derde vrijdag na Pinksteren’ officieel als een plaatselijk feest erkende. Paus Pius IX schreef het feest in 1856 voor in heel de RK-Kerk en kende er een hoge liturgische rang aan toe. Thans is het een hoogfeest.
Iconografie
In de 19de eeuw werden massaal neogotische heilighartbeelden in diverse maten geproduceerd. Deze kwamen niet alleen terecht in kerken en kapellen, maar ook in huiskamers. Heilighartbeelden stellen Jezus in zijn verrezen gestalte voor. Sommige tonen een langharige Jezus met gespreide armen, waardoor de stigmata zichtbaar zijn. Bij andere beelden wijst Jezus op zijn hart. Het hart zit op de borst. De bovenkant van het orgaan heeft een opening waaruit een kruis en een vlam komen. Meestal is het hart omkranst met een doornenkroon. Op sommige schilderijen heeft Jezus zijn hart in handen waarbij hij een tonende positie heeft aangenomen.
Sacré-Coeur
In de 19de en begin 20ste eeuw werden tal van nieuwe kerken toegewijd aan het Heilig Hart. Een van de beroemdste is de Sacré-Coeur op Montmartre in Parijs. Deze kerk werd gebouwd naar aanleiding van de 58.000 soldaten die waren gevallen in de Frans-Duitse Oorlog van 1870-1871. Onder de indruk van dit godshuis liet koning Leopold II van België in Brussel ook een monumentale nationale kerk bouwen, ter markering van de 75ste verjaardag van de Belgische onafhankelijkheid. Ook deze kerk op de Koekelberg werd toegewijd aan het Heilig Hart.
Bron: KRO-NCRV
Van Woord naar leven
EENVOUD VAN HART
Vandaag horen we Jezus zeggen: ‘Ik loof U, Vader, Heer van hemel en aarde, omdat U deze dingen voor wijzen en verstandigen verborgen hebt gehouden, maar ze aan eenvoudige mensen hebt onthuld. Ja, Vader, zo heeft het U behaagd.’
Het heeft geen enkele zin om aan je buurman te zeggen dat Jezus Christus ‘de eschatologische theofanie is die op ontologische wijze de intentionaliteit voedt van onze onderbewuste en interpersoonlijke relaties’ (cfr E. Tardif).
Laat ons eenvoudig zijn, en ook zo spreken. Niet hoogdravend, maar vanuit onze Gods-relatie, drinkend aan het Hart van Jezus, bron van levend water.
Als onze woorden de gewone man/vrouw in de straat niet kunnen raken, moeten we ons vragen stellen wie of wat we dienen.
Laten we bidden
Goede Jezus, Heer en broer,
maak ons arm en nederig van hart.
Leer ons uw liefde verstaan
met de gezindheid van een kind:
verwonderd om uw leven in ons.
Schenk ons de genade U te mogen ontmoeten,
dag na dag, uur na uur,
in stilte, in nederigheid,
in een sterk en diep geloof
dat ons in U doet zeggen: mijn God, mijn Al.
Amen.
Een zalige hoogdag,
kris
Reageren of uitwisselen betreffende de overweging kan via de blog Van Woord naar leven.