dinsdag in week 17 door het jaar
Uit de profeet Jeremia 14, 17-22
De rampen die Jeremia zelf als straf heeft aangekondigd zijn hem te bar. In een ontroerend en diepmenselijk gebed richt hij zich tot God en vraagt zijn verbond toch niet te vergeten. In de plaats van het volk erkent hij zijn misdaden en zonden en blijft hopen op God.
Zeg tegen hen: ‘Laten mijn ogen vloeien van tranen, nacht en dag. Ogen, kom niet tot rust, want mijn volk is deerlijk verwond, niet te helen is zijn letsel. Als ik naar de akkers ga, zie ik ze liggen, geveld door het zwaard. Als ik de stad in ga, zie ik ze liggen, uitgeteerd door de honger. Zelfs profeten, zelfs priesters komen terecht in een onbekend land.’
‘Hebt U Juda verworpen, hebt U van de Sion een afkeer gekregen? Waarom hebt U ons zo hard geslagen dat er geen genezing voor ons is? Wij hoopten op vrede, maar vrede bleef uit, wij verwachtten genezing, maar angst overviel ons. Heer, wij bekennen onze schuld, en de schuld van onze voorouders: wij hebben tegen U gezondigd. Maar verstoot ons toch niet, doe het niet, omwille van uw naam. Ontluister uw troon toch niet, denk aan uw verbond met ons, verbreek het niet. Brengen die nietige goden van andere volken soms regen, of schenkt de hemel buien uit zichzelf? U, de Heer, onze God, doet dat toch? Wij vestigen onze hoop op U, want U hebt alles gemaakt.’
Psalm 79, 8 + 9 + 11 + 13
Refr.: God van ons heil, om uw Naam, bevrijd ons.
Reken ons de zonden van vroeger niet aan,
toon erbarmen en haast U, want onze ellende is groot.
Help ons, God, bevrijd ons, tot eer van uw roemrijke naam,
red ons en bedek onze zonden, omwille van uw naam.
Laat het zuchten van uw geknechte volk U bereiken.
Machtig is uw arm: houd in leven wie ten dode zijn gedoemd.
Wij zijn uw volk, de kudde die U hoedt,
wij zullen U prijzen tot in eeuwigheid,
van geslacht op geslacht verhalen van uw roem.
Vers voor het evangelie (Ps 119, 32)
Alleluia.
Ik zal voortgaan op de weg van uw geboden,
want U geeft mij ruimte.
Alleluia.
Uit het evangelie volgens Matteüs 13, 36-43
De parabel van het onkruid tussen de tarwe wil een les zijn van geduld. Zij geldt voor allen die zich verwonderen over de traagheid waarmee God optreedt en over zijn geduld en gematigdheid tegenover de slechten. Zij wil ons leren de anderen niet voorbarig te oordelen en spoort ons aan onze tijd te benutten voor eigen bekering.
Jezus stuurde de mensen weg en ging naar huis. Zijn leerlingen kwamen bij Hem en vroegen: ‘Wilt U ons de gelijkenis van het onkruid op de akker uitleggen?’
Hij antwoordde hun: ‘Hij die het goede zaad zaait is de Mensenzoon, de akker is de wereld, het goede zaad dat zijn de kinderen van het koninkrijk; het onkruid dat zijn de kinderen van het kwaad, de vijand die het zaait is de duivel, de oogst staat voor de voltooiing van deze wereld en de maaiers zijn de engelen. Zoals het onkruid bijeengebracht wordt en in het vuur verbrand, zo zal het gaan bij de voltooiing van deze wereld: de Mensenzoon zal zijn engelen eropuit sturen, en ze zullen uit zijn koninkrijk al wat ten val brengt en al wie onrecht pleegt bijeenbrengen en in de vuuroven werpen; daar zullen ze jammeren en knarsetanden. Dan zullen de rechtvaardigen in het koninkrijk van hun Vader stralen als de zon. Laat wie oren heeft goed luisteren!’
Van Woord naar leven
Laten we eens nadenken over het onkruid dat, zolang we hier op aarde rondlopen, aanwezig zal zijn. Naast de prachtige bloemen zal de wereld altijd te kampen hebben met onkruid. Enkele verzen terug in dat 13e hoofdstuk uit Matteüs stelt men voor om het onkruid weg te halen, waarop Jezus zegt: ‘Laat beide samen opgroeien tot aan de oogst.’ Pas met de ‘voltooiing van de wereld’, zoals het evangelie van vandaag zegt, zullen zij die hardnekkig onkruid wilden blijven ‘jammeren en knarsetanden’ en zullen de rechtvaardigen ‘stralen als de zon’.
Wat met het onkruid anno 2022? Moet het uitgeroeid worden? Weg met degenen die kwaad doen? ‘Nee’ zegt Jezus heel duidelijk. Moeten we dat onkruid met al haar kwalijke gevolgen dan allemaal zomaar verdragen? ‘Ja’ zegt Jezus, ‘laat beiden samen opgroeien tot de oogst’. Dulden dus, eindeloos dulden, met het geduld van God. We moeten het onduldbare dulden en daarbij ons hart tot vrede stemmen opdat de barmhartigheid van de Heer mag en kan zegevieren.
Wil dat zeggen dat wij niet mogen strijden tegen het kwaad? Jawel, we mogen en moeten strijden, zowel tegen het kwaad in onszelf als tegen het kwaad rondom ons. Maar het moet een heilig strijden zijn, gericht op de bevrijding van hen die kwaad doen. Dat is dus geen strijd met wapens, maar een strijd getekend door véél gebed, door liefde en vergeving, door geloof in het kruis dat redding brengt voor ieder; ook voor ons.
Een mooie dinsdag,
kris
Reageren of uitwisselen betreffende de overweging kan via de blog Van Woord naar leven.
Laten wij bidden
Vader,
Dank U om uw liefde, dat Gij als zaad in de akker in ons hart gelegd. Wij bidden U dat al wat goed is onder de mensen tot bloei en wasdom komt. En mocht er zich onkruid opsteken in onszelf of bij anderen, dat wij dan in uw liefde geduld mogen hebben met elkaar en het kwade overwinnen door gebed en door het goede te doen.
Door Christus, onze Heer.
Amen.
De Bijbelteksten zijn ontleend aan de NBV21, © Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap.
De korte inleidingen op de lezingen zijn van de hand van Kris.
Joachim en Anna († 1e eeuw voor Christus)
gedachtenis
Joachim en Anna zijn volgens de katholieke, orthodoxe, anglicaanse traditie de ouders van Maria en dus de grootouders van Jezus. Zij worden voor het eerst genoemd in het proto-evangelie van Jacobus, een van de apocriefe boeken van het Nieuwe Testament. De Katholieke Kerk gedenkt beide heiligen op 26 juli, daags na het apostelfeest van Jacobus de Meerdere.
Veertig dagen vasten
Volgens het Proto-Evangelie van Jacobus zou Joachim een vrome en welvarende man zijn uit het Huis van David. Hij was getrouwd met Anna. Zij hadden geen kinderen. Hij zou regelmatig hebben geschonken aan de armen en geofferd in de Tempel. Op zekere dag toog hij opnieuw naar de Tempel om te offeren. De priester evenwel stuurde hem terug omdat “hij geen nageslacht voortgebracht had in Israël”. Hierop zou Joachim zich met zijn kudde hebben teruggetrokken in de woestijn waar hij veertig dagen vastte. Zijn vrouw Anna meende dat Joachim om het leven was gekomen.
Klaagzang van Anna
Terwijl Joachim zich terugtrok in de woestijn, gaf Anna zich over aan geweeklaag nu zij – naar zij dacht – weduwe geworden was, en kinderloos zou sterven. Zij sprak volgens Jacobus de woorden:
Wee mij, wie heeft mij verwekt
en welke schoot heeft mij gebaard?
Want ik ben een vervloeking geworden in de ogen van de kinderen van Israël,
zij hebben mij bespot en uit de tempel van de Heer weggehoond,
Wee mij, met wie ben ik te vergelijken?
Niet ben ik te vergelijken met de vogels des hemels,
want ook de vogels des hemels zijn vruchtbaar voor U, Heer.
Wee mij, met wie ben ik te vergelijken?
Niet ben ik te vergelijken met de dieren van de aarde,
want ook de dieren van de aarde zijn vruchtbaar voor U, Heer.
Wee mij, met wie ben ik te vergelijken?
Niet ben ik te vergelijken met deze wateren,
want ook deze wateren zijn vruchtbaar voor U, Heer.
Wee mij, met wie ben ik te vergelijken?
Niet ben ik te vergelijken met deze aarde,
want ook deze aarde brengt haar vruchten voort in haar seizoen en prijst U, Heer!
Verschijning van engelen
Meteen hierop verscheen een engel aan Anna, die haar zei dat God haar gebeden had verhoord en dat zij een kind ter wereld zou brengen “waarover op heel de bewoonde wereld zal worden gesproken”. Anna beloofde terstond het kind “als gave af te staan aan de Heer, mijn God, en het zal Hem zijn leven lang dienen”. Tezelfder tijd werd ook Joachim door een engel ingelicht over zijn aanstaand vaderschap, waarop hij terugkeerde naar Anna. Negen maanden later werd een meisje geboren dat zij Maria noemden. In de Katholieke Kerk wordt dat gevierd op Maria Geboorte (8 september).
Gouden Poort
Volgens het proto-evangelie van Jacobus keerde Joachim na het visioen van de engel terug naar zijn eigen huis, waar Anna hem in de deuropening opwachtte. Een andere, bekendere, versie wil dat Joachim zich na de openbaring van de engel, en op diens aanwijzingen, vervoegde bij de Gouden Poort van Jeruzalem. Daar zou hij zich verenigd hebben met zijn echtgenote. Deze versie van het verhaal komt voor in de Legenda Aurea (‘Gouden Legenden’), een grote verzameling heiligenlevens die in het begin van de dertiende eeuw werd samengesteld door de dominicaan Jacobus de Voragine. De scene van Joachim en Anna bij de Gouden Poort is door verschillende kunstenaars uitgebeeld, onder wie Giotto.
Maria Presentatie
Als beloofd besloten Joachim en Anna hun enig kind “af te staan aan de Heer”. Toen het meisje drie jaar oud was, brachten zij haar naar de Tempel. De daarop volgende gebeurtenissen, worden door Jacobus als volgt beschreven: En de priester ontving haar en nadat hij haar gekust had zegende hij haar met de woorden: “De Heer heeft uw naam groot gemaakt onder alle geslachten. In u zal de Heer in de laatste dagen zijn verlossing aan de kinderen van Israël openbaren.” En hij zette haar op de derde tree van het altaar en de Heer God deed genade op haar neerdalen en zij danste op haar voetjes en het hele huis Israël kreeg haar lief. En haar ouders vertrokken weer, vol verwondering, en zij loofden de almachtige God, omdat het kind zich niet had omgekeerd. En Maria bleef in de tempel van de Heer als een pikkende duif en zij ontving voedsel uit de hand van een engel. Deze gebeurtenis wordt Maria Presentatie genoemd. De Kerk gedenkt de opdracht van Maria in de Tempel op 21 november.
Drie huwelijken
Op haar twaalfde wordt Maria uitgehuwelijkt aan Jozef, waarna ze de moeder van Jezus zou worden. Hoe het verder gaat met Joachim en Anna vermeldt het proto-evangelie van Jacobus niet. In de Legenda Aurea wordt nog wel allerlei opmerkelijks verhaald over Anna. Zo zou zij, na de dood van Joachim, nog twee keer getrouwd zijn. Eerst met een zekere Kleopas, die de broer was van haar schoonzoon Jozef. Met hem kreeg ze ook een dochter die eveneens Maria werd genoemd. Die zou de moeder worden van onder meer Jacobus de Mindere. Een derde keer trouwde Anna volgens de ‘Gouden Legenden’ met Salome. Uit dit huwelijk kwam weer een dochter voort die ook de naam Maria kreeg. Deze Maria zou trouwen met Zebedeüs en de moeder worden van Jacobus de Meerdere en Johannes de Evangelist.
Sint Anna te Drieën
Aan het einde van de Middeleeuwen werd de devotie tot Sint Anna in het Rijnland en in de Nederlanden bijzonder populair. Dit resulteerde onder meer in een grote hoeveelheid beelden en schilderijen waarop Anna, Maria en Jezus stonden afgebeeld. Vaak zo dat Maria die Jezus op schoot hield, zelf op schoot zat bij haar moeder. Deze beeltenissen worden ‘Sint Anna te Drieën’ genoemd.
Gedachtenis
De Katholieke Kerk gedenkt Joachim en Anna op 26 juli.
Bron: KRO-NCRV
Laten wij bidden
Vader,
Dank U om uw liefde, dat Gij als zaad in de akker in ons hart gelegd. Wij bidden U dat al wat goed is onder de mensen tot bloei en wasdom komt. En mocht er zich onkruid opsteken in onszelf of bij anderen, dat wij dan in uw liefde geduld mogen hebben met elkaar en het kwade overwinnen door gebed en door het goede te doen.
Door Christus, onze Heer.
Amen.