Sacramentsdag – C
Hoogfeest
Uit het boek Genesis 14, 18-20
Hij die eens Abram zegende en hem brood en beker aanreikte, is de eerste in een lange rij priesters van de Allerhoogste. Toen Jezus later, als koning en priester, brood en wijn uitdeelde, bood Hij alle gelovigen goddelijke zegen en vergiffenis van zonden.
Melchisedek, de koning van Salem, liet brood en wijn brengen. Hij was een priester van God, de Allerhoogste, en sprak een zegen over Abram uit: ‘Gezegend zij Abram door God, de Allerhoogste, schepper van hemel en aarde. Gezegend zij God, de Allerhoogste: uw vijanden leverde Hij aan u uit.’ Abram gaf aan Melchisedek een tiende van wat hij had heroverd.
Gezongen antwoordpsalm 110
(Tekst onder geluidsfragment)
Refr.: Voor eeuwig zijt Gij priester als Melchisedek.
De Heer spreekt tot mijn Heer: ‘Zit aan mijn rechterhand,
Ik leg uw vijanden als voetbank voor uw voeten’.
Uit Sion reikt de Heer de scepter van uw macht;
heers nu te midden van uw tegenstanders.
Een vorst zijt Gij, wanneer gij u vertoont,
met macht bekleed, in glans van heiligheid.
Ik heb u voor de dageraad verwekt.
Gezworen heeft de Heer, Hij neemt het niet terug,
‘Voor eeuwig zijt Gij priester als Melchisedek.
Uit de eerste brief van Paulus aan de Korintiërs 11, 23-26
De Korintiërs waren ertoe gekomen de maaltijd van de Heer egoïstisch te gebruiken. Zij hielden geen rekening met andere broeders. Paulus roept hen tot de orde en confronteert hen met de apostolische traditie aangaande de eucharistie. Jezus immers heeft het brood uitgedeeld als teken en aankondiging van zijn leven, gegeven voor zijn broeders. Wie oren heeft, hij begrijpe.
Broeders en zusters,
wat ik heb ontvangen en aan u heb doorgegeven, gaat terug op de Heer zelf. In de nacht waarin de Heer Jezus werd uitgeleverd nam Hij een brood, sprak het dankgebed uit, brak het brood en zei: ‘Dit is mijn lichaam voor jullie. Doe dit, telkens opnieuw, om Mij te gedenken.’ Zo nam Hij na de maaltijd ook de beker, en Hij zei: ‘Deze beker is het nieuwe verbond, dat door mijn bloed gesloten wordt. Doe dit, telkens als jullie hieruit drinken, om Mij te gedenken.’ Dus altijd wanneer u dit brood eet en uit de beker drinkt, verkondigt u de dood van de Heer, totdat Hij komt.
Vers voor het evangelie (Joh. 6, 51a)
Alleluia.
Ik ben het levende brood
dat uit de hemel is neergedaald,
zegt de Heer.
Wanneer iemand dit brood eet
zal hij eeuwig leven.
Alleluia.
Uit het evangelie volgens Lucas 9, 11b-17
Het tafereel speelt zich af in de woestijn. Het volk lijdt gebrek aan alles en de apostelen zijn niet in staat iets te doen. Jezus echter weet de hongerigen ruim te verzadigen. In tekenen, die de eucharistie oproepen, biedt Hij het volk van de nieuwe tijden het nieuwe manna.
Jezus sprak tot de menigte over het koninkrijk van God, en degenen die genezing nodig hadden maakte Hij weer gezond.
Toen de dag ten einde liep, kwamen de twaalf naar Hem toe en zeiden: ‘Stuur de mensen weg, dan kunnen ze naar de dorpen en gehuchten in de omtrek gaan om daar te overnachten en op zoek te gaan naar eten, want dit is een afgelegen plaats.’
Maar Hij zei tegen hen: ‘Geven jullie hun te eten.’
Ze zeiden: ‘We hebben maar vijf broden en twee vissen. Moeten wij dan eten gaan kopen voor al die mensen?’ Er waren ongeveer vijfduizend mensen bijeen.
Jezus zei tegen zijn leerlingen: ‘Zeg dat ze in groepen van ongeveer vijftig bij elkaar moeten gaan zitten.’
Ze deden wat Jezus hun opdroeg en lieten iedereen in groepen bij elkaar zitten.
Jezus nam de vijf broden en de twee vissen, keek omhoog naar de hemel en sprak er het zegengebed over uit. Daarna brak Hij het brood en gaf het met de vissen aan zijn leerlingen om aan de menigte uit te delen. De mensen aten en allen werden verzadigd; de stukken brood die overbleven werden opgehaald, twaalf manden vol.
Van Woord naar leven
Als ik aan naar de eucharistie kijk, dan denk ik altijd: ‘God, wat zijt Ge toch groot in uw creativiteit’. In dat kleine stukje brood komt Hij immers in zijn Zoon zichtbaar en tastbaar tot ons. Prachtig toch! Net zoals toen op die Goede Vrijdag en die heerlijke Paasochtend geeft Jezus zich in de eucharistie opnieuw aan de Kerk, aan de wereld, aan ieder van ons. We mogen naar Hem kijken, Hem aanbidden, Hem tot ons nemen. Wat een vereniging!
Er zijn geen woorden voor.
Moge ons leven een eucharistisch leven zijn, in eenheid met de Heer gegeven voor de wereld. Moge de eucharistie ons tot mensen maken getekend door Gods liefde; zijn vrede uitdragend, zijn goedheid leggend in al wat we doen.
Laat ons van de eucharistie houden. Jezus houdt toch ook van ons. Moge deze wederzijdse liefde ons tot dankbare, blijde en gegeven christenen maken.
Een mooi hoogfeest voor ieder van u,
kris
Reageren of uitwisselen betreffende de overweging kan via de blog Van Woord naar leven.
Laten wij bidden
Vader,
in uw onmetelijke creativiteit schenkt Gij uw Zoon blijvend aanwezig in de heilige eucharistie. Geef ons een grote liefde, en een geest van diepe aanbidding voor dit groot geschenk. Schenk ons de genade een eucharistisch leven te leiden, door vanuit Christus een totaal gegeven liefde te zijn voor allen en alles.
In zijn naam.
Amen.
De Bijbelteksten zijn ontleend aan de NBV21, © Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap.
De korte inleidingen op de lezingen zijn van de hand van Kris.
Sacramentsdag
Hoogfeest
De officiële benaming van Sacramentsdag luidt Sanctissimi corporis et sanguinis Christi solemnitas (Hoogfeest van het heilig lichaam en bloed van Christus).
De feestdag valt in de regel op de tweede donderdag na Pinksteren (of de 9de donderdag na Pasen), maar wordt in bepaalde landen (o.m. in Nederland) ook gevierd op de tweede zondag na Pinksteren.
Sacramentsdag herdenkt, net als Witte Donderdag, de instelling van de eucharistie. Omdat hij vond dat het vasten- en of boetekarakter van Witte Donderdag het feestelijke herdenken van het Laatste Avondmaal en de instelling van de eucharistie (en het priesterschap) enigszins in de weg stond, heeft paus Urbanus IV (1261-1264) de feestdag in 1264 op de donderdag na de octaafdag (een octaaf is de periode van acht dagen waarmee de viering van een hoogfeest kan worden verlengd; de octaafdag is dan de achtste) van Pinksteren verplicht gesteld. Die beslissing heeft de sacramentsdevotie sterk bevorderd.
Voor zijn uitverkiezing tot paus was Urbanus aartsdiaken van Luik, waar hij in 1247 mee aan de basis lag van het ontstaan van Sacramentsdag als een typisch middeleeuws devotiefeest.
Sacramentsprocessie
Traditioneel trokken op Sacramentsdag of op de zondag erna alom kleurrijke sacramentsprocessies doorheen de straten van steden en dorpen.
In Rome viert de paus op Sacramentsdag de eucharistie in open lucht op het plein voor de basiliek van Sint-Jan van Lateranen. Daarna wordt, in de voetsporen van paus Urbanus IV, het heilig Sacrament in een plechtige stoet naar het plein voor de basiliek Santa Maria Maggiore gebracht. De stoet trekt anderhalve kilometer over de Via Merulana.
Een stoet, waarin alle geledingen van de katholieke Kerk hun eigen kleuren laten zien: de misdienaars en acolieten in het wit, de mannelijke en vrouwelijke religieuzen in allerlei soorten blauw, bruin, grijs en wit, de priesters in het zwart, de bisschoppen in het paars, de kardinalen in het rood, en ten slotte de ene witte paus. Maar het centrum van de stoet is niet de paus, wel het sacrament: de heilige Hostie in de gouden houder, de monstrans. Hierop is de aandacht van de toeschouwer gericht. Zij knielen en buigen eerbiedig het hoofd.
Heilig Sacrament
De aandacht voor het heilig Sacrament is niet verdwenen, maar het accent is wel verschoven. Bij ons is de eucharistieviering zelf overduidelijk het eerste geworden, het hoofdmoment. Daar komt Christus aan het woord, en daar toont Hij zich in de manier waarop Hij het brood en de wijn neemt en deelt. Dat afscheid van Jezus, zijn testament en voor ons een heilige symboolhandeling, is het hart van het christelijke bestaan geworden. In de loop der eeuwen raakte dit enigszins ondergesneeuwd door filosofisch-theologische overwegingen en bepalingen, maar net zo goed door allerlei vrome devoties.
De sacramentsprocessie van weleer noch de eigentijdse viering van de eucharistie zijn geïsoleerde rituelen in de marge van het leven. De eucharistieviering is een levenshandeling waarin Jezus’ testament werkelijk tegenwoordig komt in het dagelijkse leven: vieren en weten dat wij geroepen zijn tot breken en delen. Daar licht op dat Christus zijn Kerk niet loslaat, maar zich totaal ermee heeft verbonden. In elke eucharistieviering laat Hij zich horen en zien. En, zo leert ons Sacramentsdag, na de viering is het niet voorbij. De Heer blijft in het geconsacreerde Brood aanwezig. En het is altijd goed even bij Hem te verwijlen. De godslamp brandt. Hij luistert in de stilte.
Lauda Sion – Verheerlijk uw God
Lauda Sion zijn de woorden, naar de tekst van St.-Thomas van Aquino, waarmee de sequentia op Sacramentsdag begint. De sequentie (naar het Latijnse werkwoord sequi, vervolgen) is een hymne in dichtvorm, die in een plechtige eucharistieviering gebeden of gezongen wordt na het Alleluja (dat volgt op de epistellezing) en voor het evangelie. Het lied legt de betekenis van het feest uit.
Het Romeinse missaal (1970) heeft vier sequenties gehandhaafd in de officiële liturgie: Victimae paschali (Pasen), Veni sancte Spiritus (Pinksteren), Lauda Sion (Sacramentsdag) en Stabat Mater (O-L-Vrouw van Smarten, 15 september).
Sion, loof uw Heil en Hoeder!
Loof nu uwen Vorst en Voeder,
In gezang en jubellied!
Loof! En waag uw stoutste pogen:
Hij gaat allen lof te boven,
Tot zijn lof volstaat Gij niet!
Keur van stof wordt u op heden
Voorgesteld tot lof en beden:
’t Levend Brood, dat Leven geeft:
’t Brood, dat naar wij zeker weten,
Bij het heilig Avondeten
Hij de Twaalf gegeven heeft.
Vol zij ’t loflied, rijk aan klanken!
Waardig en van vreugde sprank’lend
Zij der ziele jubellied:
Nu wij op dit hooggetij herdenken,
Hoe van ’t Maal, dat Hij ons wilde schenken,
De eerste viering is geschied.
Aan des nieuwen Konings maaltijd
Geeft aan ’t oude Paaslam afscheid
’t Nieuwe Lam van ’t Nieuw Verbond;
’t Nieuwe heeft het Oud’ verjaagd,
Waarheid schaduw weggevaagd,
Duisternis voor licht verzwond.
Wat de Heer bij ’t avondmalen
Deed, gebood Hij te herhalen
Ter gedachtenis aan zijn dood:
En, gehoorzaam, consacreren
Wij, naar Zijn hoogheilig leren
Tot Heilsoffer wijn en brood.
Christenen als geloofsstuk leren;
Dat hier wonderbaar verkeren
Brood in Vlees, en wijn in Bloed.
Wat verstand noch oog doorschouwen,
Hecht geloof in vast betrouwen
– Zij ’t een wonder! – houden doet.
Kostbaarheên van ’t rijkst gehalte
Gaan hier schuil in twee gestalten,
Die slechts lout’re tekens zijn:
’t Bloed als drank, het Vlees als spijze;
Toch blijft onverdeelderwijze
Christus gans in beider schijn.
Niet gebroken bij het eten,
Niet verdeeld, niet stukgebeten:
Nut men Hem gans ongedeerd.
Nutten één of duizendtallen:
Ieder nut zoveel als allen:
En géén nutten Hem verteert.
Goeden, bozen nutten beiden:
Doch hun lot is zeer verscheiden:
Leven of verdoemenis.
Dood de bozen, goeden ’t Leven:
Zie, waar eend’re Spijs gegeven,
Hoe verschillend de uitkomst is.
Wordt ook ’t Sacrament gebroken,
Weifel niet! Houd onweersproken:
Wat is in ’t geheel verstoken,
Schuilt ook gans in ieder deel.
D’inhoud zelf kan niemand breken:
’t Breken raakt alleen het teken:
Van ’t betekende, onbezweken,
Blijft en staat en bouw geheel.
Zie, wat Eng’lenbrood wij prijzen,
Pelgrims voedt op d’aardse reize,
Waarlijk brood, Gods kind tot spijze,
– Wee, die ’t voor de honden gooit! –
Voorbeduid in de oude dagen,
Die het Isaakoffer zagen,
’t Paaslam plechtig opgedragen,
’t Manna den Vaderen gestrooid.
Goede Herder, Brood waarachtig,
Jesu, wees ons arme’ indachtig
Voed ons en behoed ons krachtig:
Maak Uw glorie ons deelachtig
In des Levens land en loon.
Gij, Almogende en Alwijze:
Hier ons stervelingen tot spijze:
Maak ons, de Uwen, ten Paleize,
Gast en erven Heil’gerwijze,
Hun gezel ons in Uw Woon .
Zo zij het. Looft den Heer.
Amen.
Bron: Kerknet.be
Laten wij bidden
Vader,
in uw onmetelijke creativiteit schenkt Gij uw Zoon blijvend aanwezig in de heilige eucharistie. Geef ons een grote liefde, en een geest van diepe aanbidding voor dit groot geschenk. Schenk ons de genade een eucharistisch leven te leiden, door vanuit Christus een totaal gegeven liefde te zijn voor allen en alles.
In zijn naam.
Amen.