maandag in week 1 van de veertigdagentijd
Uit het boek Leviticus 19, 1-2 + 11-18
‘Ik ben de Heer’ is hier van groot belang. Wij moeten de naastenliefde beoefenen, de genegenheid tot de mens dichtbij of veraf, omdat wij op die manier de Heer nabij zijn. De woorden van Mozes tonen dit aan op een praktische manier. De wil van God wordt heel concreet in ons dagelijks leven.
De Heer sprak tot Mozes:
‘Zeg tegen de gemeenschap van Israël: “Wees heilig, want Ik, de Heer, jullie God, ben heilig.”
Steel niet, lieg niet en bedrieg je naaste niet. Leg geen valse eed af als je bij mijn naam zweert, want daarmee ontwijd je de naam van je God. Ik ben de Heer.
Beroof niemand en pers een ander niet af. Betaal een dagloner zijn loon nog op dezelfde dag uit. Spreek geen vloek uit over een dove en plaats geen obstakel voor de voeten van een blinde. Toon ontzag voor je God. Ik ben de Heer.
Wees niet partijdig wanneer je rechtspreekt. Trek onaanzienlijken niet voor en zie machthebbers niet naar de ogen. Spreek rechtvaardig recht over je naasten. Breng het leven van een ander niet in gevaar door lasterpraat over hem rond te strooien. Ik ben de Heer.
Wees niet haatdragend. Als je iemand iets te verwijten hebt, roep hem dan ter verantwoording en laad niet omwille van een ander schuld op je. Blijf geen wraakzucht of wrok koesteren, maar heb je naaste lief als jezelf. Ik ben de Heer.’
Psalm 19, 8 + 9 + 10 + 15
Refr.: Uw woorden, Heer, zijn geest en leven.
De wet van de Heer is volmaakt:
levenskracht voor de mens.
De richtlijn van de Heer is betrouwbaar:
wijsheid voor de eenvoudige.
De bevelen van de Heer zijn eenduidig:
vreugde voor het hart.
Het gebod van de Heer is helder:
licht voor de ogen.
Het ontzag voor de Heer is zuiver,
houdt stand, voor altijd.
De voorschriften van de Heer zijn waarachtig,
rechtvaardig, geheel en al.
Laten de woorden van mijn mond U behagen,
de overpeinzingen van mijn hart U bekoren,
Heer, mijn rots, mijn bevrijder.
Kyrie eleison. (2 Kor. 6, 2b)
Nu is het de gunstige tijd,
vandaag is het de dag van het heil.
Kyrie eleison.
Uit het evangelie volgens Matteüs 25, 31-46
Jezus geeft een visioen over het oordeel op de laatste dag. Dan zal enkel de manier waarop wij nu leven van belang zijn. Belangrijker is immers de houding tegenover de medemens, vooral dan tegenover de misdeelden. Want Jezus vereenzelvigt zich met hen.
Jezus sprak tot zijn leerlingen:
‘Wanneer de Mensenzoon komt, omstraald door luister en in gezelschap van alle engelen, zal Hij plaatsnemen op zijn glorierijke troon. Dan zullen alle volken voor Hem worden samengebracht en zal Hij de mensen van elkaar scheiden zoals een herder de schapen van de bokken scheidt; de schapen zal Hij rechts van zich plaatsen, de bokken links.
Dan zal de koning tegen de groep aan zijn rechterzijde zeggen: “Jullie zijn door mijn Vader gezegend, kom en neem deel aan het koninkrijk dat al sinds de grondvesting van de wereld voor jullie bestemd is. Want Ik had honger en jullie gaven Mij te eten, Ik had dorst en jullie gaven Mij te drinken. Ik was een vreemdeling en jullie namen Mij op, Ik was naakt en jullie kleedden Mij. Ik was ziek en jullie bezochten Mij, Ik zat gevangen en jullie kwamen naar Mij toe.”
Dan zullen de rechtvaardigen Hem antwoorden: “Heer, wanneer hebben wij U hongerig gezien en U te eten gegeven, of dorstig en U te drinken gegeven? Wanneer hebben wij U als vreemdeling gezien en opgenomen, U naakt gezien en gekleed? Wanneer hebben wij gezien dat U ziek was of in de gevangenis zat en zijn we naar U toe gekomen?”
En de koning zal hun antwoorden: “Ik verzeker jullie: alles wat jullie gedaan hebben voor een van de geringsten van mijn broeders of zusters, dat hebben jullie voor Mij gedaan.”
Daarop zal Hij ook de groep aan zijn linkerzijde toespreken: “Jullie zijn vervloekt, verdwijn uit mijn ogen naar het eeuwige vuur dat bestemd is voor de duivel en zijn engelen. Want Ik had honger en jullie gaven Mij niet te eten, Ik had dorst en jullie gaven Mij niet te drinken. Ik was een vreemdeling en jullie namen Mij niet op, Ik was naakt en jullie kleedden Mij niet. Ik was ziek en zat in de gevangenis en jullie bezochten Mij niet.”
Dan zullen ook zij antwoorden: “Heer, wanneer hebben wij U hongerig gezien of dorstig, als vreemdeling of naakt, ziek of in de gevangenis en hebben wij niet voor U gezorgd?”
En Hij zal hun antwoorden: “Ik verzeker jullie: alles wat jullie voor een van deze geringste mensen niet gedaan hebben, hebben jullie ook voor Mij niet gedaan.”
Hun staat eeuwige bestraffing te wachten, de rechtvaardigen daarentegen het eeuwige leven.’
Van Woord naar leven
Het evangelie van vandaag is duidelijk: christen zijn betekent je ontfermen over je naaste. Als we dit verwaarlozen moeten we ons de vraag stellen waar we als christenen mee bezig zijn. Het is de voorbije dagen al meermaals aan de orde geweest in de lezingen.
Maar we kunnen er voor elkaar niet genoeg de nadruk op leggen: christen zijn vraagt een zeer concrete beleving van naastenliefde, met een bijzondere genegenheid voor wie arm is, zwak of broos.
Als we over Kerk-zijn spreken gaat het dikwijls over organisatorische structuren, de pijnpunten inzake tekort aan priesters, de parochies die boven onze hoofden afgeschaft of vergroot worden,…
Maar welke parochievergadering begint met de vraag: wie zijn onze eenzamen op de parochie? Waar wonen onze zieken? Wie is of voelt er zich uitgesloten op onze parochie? Waar zijn onze jongeren? Zijn we bereid hen op te zoeken? Kunnen wij iets betekenen voor de vluchtelingen in Oekraïne? Is het een idee om heel regelmatig samen te komen thuis of in de kerk om te bidden voor de vrede in Oekraïne. Of gaan we nog maar eens een avondje de boekhouding bekijken, onze ergernissen uitspreken, of gewoon zelfs wegblijven…?
Natuurlijk vraagt een parochie ook organisatie, en daar moet tijd en energie voor vrij gemaakt worden.
Ik ben me er dan ook bewust van dat ik hier veel te kort door de bocht ga. Mijn excuses daarvoor. Maar laat ons aub toch niet vergeten dat we als christenen op de eerste plaats geroepen zijn de straat op te gaan, de wereld in, bereid – om de woorden van paus Franciscus aan te halen – onze handen vuil te maken.
Of zoals Thomas Carlyle, een schots schrijver uit de 19e eeuw, het uitdrukte: ‘Onze daden vormen de enige spiegel waarin we zien wat we zijn.’
Lieve mensen, de straat wacht op liefde, op zingeving, op verbinding. Laten we onze naam als christen waardig, dankbaar en ‘blij’ dragen, door gemeenschap te vormen – in Christus – met de gewone mens in de straat; ons brood en goederen delend met ieder. Het is gewoon evangelie hoor.
‘Ik zeg je, sta op’, is opstaan, en dienen. Heel letterlijk bedoeld.
En, zoals ook al dikwijls hier gezegd: wie niet buiten kan, laat hij voor de Kerk en het leven in de straat bidden. Een onontbeerlijke vorm van naastenliefde!
kris
Reageren of uitwisselen betreffende de overweging kan via de blog Van Woord naar leven.
Laten wij bidden
Vader,
mogen wij – in Christus – de handen en de voeten zijn van uw evangelie, zodat uw liefde zichtbaar aanwezig mag zijn in onze dorpen en steden.
Door Christus, onze Broeder en Heer.
Amen.
De Bijbelteksten zijn ontleend aan de NBV21, © Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap.
De korte inleidingen op de lezingen zijn van de hand van Kris.
Perpetua & Felicitas († 203)
Sint-Felicitas en Sint-Perpetua waren twee jonge vrouwen die begin derde eeuw in Noord-Afrika de marteldood stierven.
Het verhaal van hun laatste levensdagen zou door Perpetua zelf zijn opgetekend. Haar relaas werd verwerkt in een van de meest indrukwekkende martelaarsakten van de oudheid.
Edict van Septimus Severus
De adellijke dame Perpetua en haar slavin Felicitas leefden in de stad Thuburbo minus, vlakbij Carthago (in het huidige Tunesië). In de eerste jaren van de derde eeuw maakte de nog jonge kerk van de Romeinse provincie Africa een moeilijke tijd door. In 202 had keizer Septimus Severus een edict uitgevaardigd, waardoor de doodstraf kwam te staan op bekering tot het christendom.
Veroordeeld
Perpetua en de slaven Felicitas, Revocatus, Saturninus en Secundulus werden op last van de keizer gevangen genomen omdat zij bekendstonden als catuchumenen, officiële kandidaten voor de christelijke doop. De keizerlijke procurator Hilarianus veroordeelde hen in Carthago tot de doodstraf omdat zij weigerden aan de staatsgoden te offeren en hun christelijk geloof af te zweren. Zij werden in het Carthaagse amfitheater voor de wilde dieren geworpen en stierven er op 7 maart 203.
Passio
De gehuwde dame Vibia Perpetua was 22 jaar toen zij samen met haar baby en haar broer werd gearresteerd. Haar ervaringen zou zij hebben opgetekend. Later werd dit geschrift geredigeerd, becommentarieerd en aangevuld, wat resulteerde in de Passio SS. Perpetuae et Felicitatis. Dit werk, dat lange tijd aan Tertullianus werd toegeschreven, behoort tot de meest vrome getuigenissen uit de Afrikaans-christelijke oudheid. Opvallend is de verheerlijking van het martelaarschap en de doodsverachting bij de martelaren.
Glorie van martelaarschap
Perpetua schrijft dat haar heidense vader, ziek van verdriet om haar arrestatie, verwoede pogingen deed om haar ertoe te bewegen het geloof in Christus af te zweren. Zij zegt dat zijn verdriet haar pijn deed, vooral omdat hij zich niet kon voorstellen dat de marteldood haar tot de hemelse glorie zou brengen.
In kerker bevallen
Perpetua heeft het ook over haar slavin Felicitas, die acht maanden zwanger was. Felicitas vreesde dat haar executie zou worden uitgesteld, omdat de wet niet toestond dat zwangere vrouwen ter dood werden gebracht. Biddend tot God, beviel zij echter van een dochter, en kon zij wettelijk tijdens de spelen ter ere van de keizer voor de wilde dieren worden geworpen.
Wilde dieren
In de Passio wordt uitvoerig beschreven hoe gruwelijk de martelaren aan hun einde kwamen. Saturninus en Revocatus werden door een luipaard aangevallen, maar stierven uiteindelijk doordat een beer hen verscheurde. Saturus werd overgeleverd aan een everzwijn, maar overleefde dit. Hij sneuvelde ten langen leste toen een luipaard hem doodbeet.
Dolle koe
Perpetua en Felicitas werden naakt de arena ingestuurd, waar zij met een dolle koe zouden worden geconfronteerd. Het publiek huiverde bij de aanblik van de naaktheid van de tengere Perpetua en haar pas bevallen slavin. Daarom werd besloten de martelaressen van een ruim zittend kleed te voorzien. Nadat de koe Felicitas tegen de grond had gesmakt, werd ze door Perpetua overeind getrokken. Zij gaven elkaar de vredeskus en begaven zich vrijwillig naar de plek waar ze met een zwaard zouden worden doodgestoken.
Zelf gewild
Van Perpetua wordt gezegd dat zij de hand van de gladiator zelf op haar keel richtte. De auteur van de Passio zegt daarover: ‘Fortasse tanta femina aliter non potuisset occidi, quae ab inmundo spiritu timebatur, nisi ipsa voluisset.’ (“Wellicht kon zo’n vrouw, gevreesd door de onreine geest, niet anders gedood worden, tenzij zij het zelf wilde.”)
Gedachtenis op 7 maart
Reeds in de vierde eeuw werd het feest van Perpetua en Felicitas op 7 maart, de sterfdag van beide heiligen, ook buiten Carthago gevierd. Samen met de martelaressen Agatha, Lucia, Agnes, Cecilia en Anastasia worden ze genoemd in de Romeinse Canon, het oudste en eerste eucharistische gebed van de Romeinse Ritus.
Bron: KRO-NCRV
Laten wij bidden
Vader,
mogen wij – in Christus – de handen en de voeten zijn van uw evangelie, zodat uw liefde zichtbaar aanwezig mag zijn in onze dorpen en steden.
Door Christus, onze Broeder en Heer.
Amen.