Geloof als weg, profetie en medelijden

In zijn homilie in de slotviering in de basiliek van O.L.V. van Smarten in het Slovaakse Sastin sprak de paus over Maria als model van geloof.

In de tempel van Jeruzalem strekt Maria haar armen uit naar de bejaarde Simeon zodat deze Jezus kan aannemen en Hem erkennen als de Messias, gezonden tot verlossing van Israël. In dit gebaar zien wie Maria werkelijk is: de Moeder die ons de zoon Jezus geeft. Daarom beminnen we haar en vereren we haar. Het Slovaakse volk komt naar dit nationale heiligdom van Sastin, met geloof en toewijding omdat men weet dat zij het is die ons Jezus geeft. In het ‘logo’ van deze apostolische reis is een weg afgebeeld in een hart waarop een kruis prijkt: Maria is de weg die ons in het hart van Jezus voert die zijn leven heeft gegeven uit liefde voor ons. In het licht van het Evangelie dat we hebben gehoord, kunnen we in Maria het model van geloof zien. En we staan stil bij drie kenmerken van het geloof: het is een weg, het is profetie en het is medelijden.

Op weg

Op de eerste plaats is het geloof van Maria een geloof dat ons op weg zet. De jonge vrouw uit Nazaret, nadat ze de boodschap van de engel ontvangen heeft, vertrok met spoed naar het bergland (Lc 1,39), om haar nicht Elisabeth te bezoeken en haar te helpen. Zij beschouwde het niet als een voorrecht uitverkoren te zijn om de moeder van de Verlosser te worden. Ze verloor de blijheid van haar kleinheid niet na het bezoek van de engel. Ze bleef niet binnen de vier muren van haar woning om zichzelf te bewonderen. Integendeel. Zij heeft de ontvangen gave verstaan als een zending. Zij voelde de noodzaak om de deur te openen en uit huis te gaan.

Maria gaf gestalte aan het ongeduld waarmee God de mensen wil nabijkomen om hen te verlossen met zijn liefde. Om deze reden gaat Maria op weg.

Boven de gemakkelijkheid van de gewoonten geeft ze de voorkeur aan het onbekende van de reis. Boven de onveranderlijkheid van de thuis verkiest ze de vermoeidheid van de reis. Boven de zekerheid van een rustige vroomheid verkiest ze de uitdaging van een geloof dat veel op het spel zet door liefdegave voor de ander te worden.

Geloofsmodel voor het Slovaakse volk

Ook het Evangelei van deze dag toont ons Maria op weg naar Jeruzalem waar zij, samen met haar bruidegom Jozef, Jezus in de tempel zal opdragen. Heel haar leven is een weg haar Zoon achterna, als de eerste leerlinge, tot op Calvarië, aan de voet van het kruis. Maria is steeds op weg. Op die wijze is de Maagd het model voor het geloof van het Slovaakse volk. Een geloof dat op weg gaat, altijd bewogen door een eenvoudige en oprechte toewijding, altijd op pelgrimstocht op zoek naar de Heer. Door op weg te gaan overwinnen jullie de bekoring van een statisch geloof dat tevreden is met enkele riten of oude tradities. Jullie daarentegen treden uit jezelf. In de rugzak dragen jullie de vreugde en de pijn en maken zo van het leven een pelgrimstocht naar God en de broeders.

Dank voor dit getuigenis! Blijf alsjeblief op weg, altijd. Niet stoppen!

Ik wil er nog iets aan toevoegen. Ik heb gezegd: Niet stoppen, want als de Kerk stopt, wordt ze ziek. Als de bisschoppen ophouden, maken ze de Kerk ziek. Als de priesters halthouden, dan maken ze het volk van God ziek.

Profetisch

Het geloof van Maria is ook profetisch. Door haar leven zelf is de jonge vrouw uit Nazaret de profetie van Gods werk in de geschiedenis, van zijn barmhartige optreden dat de logica van de wereld omkeert door de nederigen op te richten en de hoogmoedigen te vernederen (cf. Lc 1, 52). Zij, de vertegenwoordigster van alle armen van de Heer die tot de Heer smeken en de komst van de Messias verwachten. Maria is de dochter van Sion die door de profeten van Israël werd aangekondigd (Sef 3,14-18). De maagd die de God-met-ons zal ontvangen, Emmanuel (cf. Jes 7,14). Als Onbevlekte Maagd is Maria het toonbeeld van onze roeping: zoals Zij, zijn wij geroepen om heilig te zijn en onbevlekt in de liefde (cf. Ef 1,4) en zo beeld van Christus te worden.

Teken van tegenspraak

De profetie van Israël vindt haar hoogtepunt in Maria omdat zij in haar schoot het vleesgeworden Woord van God draagt, Jezus. Hij verwerkelijkt volledig en definitief het plan van God. Over Hem zegt Simeon aan de Moeder: Hij zal velen in Israël ten val brengen of laten opstaan. Hij zal een omstreden teken zijn (Lc 2,34). Laten we het volgende niet vergeten: men mag het geloof niet tot een suiker maken die het leven verzoet. Dat mag niet.

Jezus is teken van tegenspraak. Hij brengt licht waar duisternis heerst door het duister op te helderen en zo te verdrijven.

Daarom blijft de duisternis voortdurend tegen Hem strijden. Wie Christus ontvangt en voor Hem openstaat, staat op. Wie Hem verwerpt sluit zich af in het duister en bewerkt zijn eigen ondergang. Aan zijn leerlingen zei Jezus dat Hij niet gekomen was om de vrede te brengen, maar het zwaard (cf. Mt 10,34). Zijn Woord komt in ons leven als een tweesnijdend zwaard en scheidt licht en duisternis. Daagt ons tot kiezen uit. Het zegt: Kies. In aanwezigheid van Jezus kan men niet lauw blijven, met één voet in twee schoenen. Neen, dat kan niet. Hem aannemen betekent aanvaarden dat Hij mijn tegenspraken onthult, mijn afgoden, de bekoringen van het kwaad en dat Hij voor mij opstanding wordt, Hij die mij altijd opricht, die mij bij de hand neemt en mij opnieuw doet beginnen. Altijd richt Hij mij op.

Broederlijkheid

Ook Slovakije heeft vandaag nood aan dergelijke profeten. Jullie, bisschoppen: profeten die deze weg bewandelen. Het betekent niet dat men vijandig tegenover de wereld staat, maar wel teken van tegenspraak in de wereld is. Christenen die met hun leven de schoonheid van het Evangelie zichtbaar maken. Die dialoog weven waar de stellingen zich verharden. Die broederlijk leven laten schitteren waar men in de samenleving vaak verdeeld en vijandig is. Die de goede geur verspreiden van het onthaal en van de solidariteit, daar waar vaak persoonlijk en collectief egoïsme overheersen. Die het leven beschermen en behoeden waar de logica van de dood heerst.

Medelijden

Maria, moeder van de weg, zet zich in beweging; Maria, moeder van de profetie; ten slotte, Maria Moeder van medelijden. Haar geloof is medelijdend. Zij die zichzelf noemde dienares van de Heer (cf. Lc 1,38) en die, met moederlijke zorg, het nodige deed zodat geen wijn ontbrak op de bruiloft te Kana (cf. Joh 2,1-12), zij heeft met de Zoon de zending van de verlossing gedragen tot aan de voet van het kruis. Op dat ogenblik, in de verscheurende pijn op Calvarië, heeft zij de profetie van Simeon verstaan: Ook door uw ziel zal een zwaard gaan (Lc 2,35). Het lijden van de stervende Zoon, die de zonden en het lijden van de mensheid op zich nam, heeft ook haar doorboord. Jezus gekwetst in het vlees, man van smarten verminkt door het kwaad (cf. Jes 53,3).

Maria, tot in de ziel gekwetst, medelijdende Moeder die onze tranen opvangt en tegelijk ons troost door ons de eindoverwinning in Christus te tonen.

Maria van Smarten, onder het kruis, blijft daar. Staat onder het kruis. Vlucht niet, tracht niet zichzelf te redden. Gebruikt geen menselijke kunstgrepen en geestelijke verdoving om aan het lijden te ontsnappen. Dat is het bewijs van medelijden: onder het kruis blijven. Met een gelaat getekend door tranen, maar ook met het geloof van wie weet dat God in haar Zoon het lijden omvormt en de dood overwint.

Ook wij, wanneer we naar de Maagd Moeder van Smarten kijken, openen ons voor een geloof dat medelijden wordt, dat het leven deelt met wie gekwetst is, met wie lijdt en met wie zware kruisen op de schouders moet dragen.

Een geloof dat niet abstract blijft, maar vlees wordt en ons solidair maakt met wie in nood verkeert. Dit geloof, met de stijl van God, nederig en zonder ophef, verlicht het lijden van de wereld en besproeit met heil de rimpels van de geschiedenis. Geliefde broeders en zusters, de Heer beware steeds in jullie de verbazing, Hij beware steeds in jullie de dankbaarheid om de gave van het geloof! En moge de Allerheiligste Maria voor jullie de genade bekomen dat jullie geloof steeds op weg blijft, de adem van de profetie bezit en altijd een geloof vol medelijden is.

Vertaald uit het Italiaans door Marcel De Pauw msc

Bron: Kerknet.be