“Verrast door vreugde” – met paus Franciscus naar het hart van ignatiaanse spiritualiteit en gebed

In 2016 riep paus Franciscus de jezuïeten wereldwijd op bij het bidden meer “te smeken om vreugde”. Nikolaas Sintobin (jezuiet en internetpastor) nodigt uit hoe deze bijzondere uitnodiging iets zegt over de kern van het christelijk leven, en waarom smeken om vreugde moeilijker kan zijn dan het lijkt. In het filmpje onderaan vindt u de volledige voordracht die Nikolaas onlangs gaf.

Ik vraag jullie in jullie gebed met aandrang te vragen om vreugde. Dat was de verrassende opdracht die paus Franciscus in het najaar van 2016 gaf aan de jezuïeten wereldwijd.

Met deze bijzondere aandacht voor de vreugde raakt Franciscus, zelf jezuïet, aan de kern van de ignatiaanse spiritualiteit. Ignatius van Loyola beschouwt vreugde als normaal voor de christen. Wie leeft in verbondenheid met God mag erop vertrouwen steeds op de een of de andere manier vreugde te ervaren.

Vreugde is de normale biotoop voor de christen. Mensen zijn geschapen voor de vreugde. Leven met God maakt de mens, in het diepste van zijn wezen, vreugdevol. Geen vreugde die we zelf dienen te maken. Wel een vreugde die we ontvangen als genade. Een vreugde, God zelf, die er reeds is, ook al zijn we ons daar vaak niet van bewust. Aan ons om te leren, doorheen onderscheiding, die vreugde op het spoor te komen. De inzet is groot. De vreugde is immers het ultieme teken van godsverbondenheid. Zonder die vreugde verliest de evangelisatie – in de meest brede zin van het woord – een groot deel van haar geloofwaardigheid en efficiëntie.

De ervaring leert dat die vreugde vaak discreet is. Soms heb je de indruk weinig of niets te voelen van je gebruikelijke vreugde, zonder dat daar aanwijsbare redenen voor zijn. Hier staan we voor een paradoxale dimensie van de vreugde. Omdat ze zo betrouwbaar is, hebben we haar niet altijd nodig. Je hoeft je niet altijd happy te voelen. Je mag vertrouwen hebben in de vreugde die je voordien gevoeld hebt en waarvan je weet dat ze echt was. Die verliest haar waarde niet als het een tijd erg stil of stormachtig wordt. In geloof mag je vertrouwen dat ze vroeg of laat terugkeert.

Uiteenlopende redenen kunnen het moeilijk maken om die vreugde te ervaren.  Een ervan is gebrek aan innerlijke vrijheid. God geeft vreugde. Maar niet steeds waar, wanneer en zoals wij ze verhopen. God laat zich niet dwingen in het keurslijf van onze onvrijheden. Vaak menen wij maar vreugdevol te kunnen zijn als onze kinderen zus of zo leven of als het onze kerk of de wereld zus of zo gaat. We dringen God op wat Hij moet doen, eerder dan dat wij op zoek gaan naar hoe Hij ons vandaag vreugde wil schenken.

Vandaar het belang om te vrágen om vreugde. 

Echt vragen in gebed om vreugde, is niet altijd makkelijk. Het smeekgebed is een eisende gebedsvorm. Het vraagt om uit handen te geven. Om je toe te vertrouwen en dus om de zo dierbare autonomie los te laten. Christelijk smeekgebed is geen sinterklaasgebed. Het is niet min of meer dwingend aan God voorleggen van je wensen, hoe gerechtvaardigd die ook mogen lijken. Het gaat wel over het uitspreken van je diepste verlangen om vervolgens het antwoord over te laten aan God. Wetend dat dit antwoord verschillend kan zijn van wat je spontaan hoopt. Concreet, dat God van ons kan vragen dat we onze eigen houdingen en verwachtingen bijsturen; dat wij ons verlangen laten bekeren.

Het is niet voor niets dat paus Franciscus oproept met aandrang te vragen om Gods vreugde. Vragen om de genade van vreugde is moeilijker dan het kan lijken.

Mensen kunnen verknocht raken aan verdriet, woede, jaloersheid enz. Soms willen we gewoon niet dat die droefheid of boosheid overgaan. We zijn droef of boos en zijn vastbesloten droef of boos te blijven. Wat te doen?

Hier komt Ignatius van Loyola ons te hulp met zijn subtiele mensenkennis. Hij merkt fijntjes op: ok, je verlangt op dit ogenblik eigenlijk geen vreugde; maar misschien is er bij jou wel een verlangen om te verlangen. Misschien wil en kan je op dit ogenblik je boosheid niet loslaten. Maar je zou wel willen dat je het zou willen. Welnu, een verlangen om te verlangen is reeds een verlangen. God kan maar bij jou binnenkomen langs de deur die openstaat. Spreek dan in je gebed dat verlangen om te verlangen uit. Met aandrang. Steeds weer. Open de deur die je kan openen. Meer kan je niet doen. Durf erop te vertrouwen dat God je smeekgebed zal verhoren.

Nikolaas Sintobin – Jezuïet en internetpastor

In het voorjaar verscheen van Nikolaas Sintobin bij KokBoekencentrum: Vertrouw op je gevoel. Keuzes leren maken met Ignatius van Loyola. Voor eventuele bestelling: klik hier.