Marianus Scotus († 1088)

Marianus (ook Muiredach) Scotus; Regensburg, Duitsland; kluizenaar

Van huis uit heette hij Muiredach MacRobartaigh (ook gespeld als MacGroarty). Hij stamde af van een aanzienlijke Oud-Ierse familie. Zo rond het jaar 1067 trok hij er met een aantal gezellen op uit met als eindbestemming de heilige plaatsen van Petrus en Paulus te Rome, geheel volgens spiritualiteit van het vreemdelingenschap die onder Ierse monniken toentertijd gewoonte was. Zijn medepelgrims heetten: Johannes en Candidus; daarnaast had je nog Clemens, Donatus, Magnoaldus, Ishac, en Mauris.

Onderweg vestigde Marianus zich met Johannes en Candidus voor enige tijd te Bamberg, in een kloostertje – d.w.z. een drietal hutjes – aan de voet van de berg. Daar leefden ze volgens de strenge regel van de “Ierse pelgrims naar het hemels koninkrijk”: ze hadden alleen maar een pelgrimsstaf bij zich, een leren waterzak en een reliekkistje. Bisschop Otto van Bamberg († 1139; feest 30 juni) wist hen te bewegen om hun intrek te nemen in het benedictijner klooster op de Michaëlsberg, zodat ze door hun goede voorbeeld de daar aanwezige monniken zouden kunnen inspireren.

Na de dood van Otto trokken ze verder en werden in Regensburg hartelijk onthaald door abdis Emma, die er aan het hoofd stond van het pelgrimsgasthuis. Muiredach betaalde haar dat terug door boeken af te schrijven, waar hij heel bedreven in scheen te zijn. Emma liet voor de monniken drie hutjes bouwen, zodat zij zich geheel konden wijden aan hun monnikenarbeid: Johannes en Candidus fabriceerden perkament uit dierenhuid en Muiredach schreef kopieën af van het Oude en Nieuwe Testament, voegde er zelf commentaren aan toe en schreef daarnaast een aantal kleinere werkjes. Zo verwierf de kloostergemeenschap rond Emma een schat aan boeken.

In haar tijd stond Marianus’ commentaar op de psalmen al in hoog aanzien. Nog fameuzer was zijn werk over de brieven van Paulus. Dat was zo kostbaar dat het nooit werd uitgeleend zonder een waterdichte garantie dat het weer veilig en wel in het klooster zou terugkeren. Tot op de dag van vandaag is het te bewonderen in de Keizerlijke Bibliotheek van Wenen onder ‘Codex 1247’. Het bevat kostbare gegevens over de persoon van de schrijver: zijn naam staat erin ‘Muiredach MacRobartaigh’, evenals de datum van voltooiing: 1078, alsmede de data van de Ierse heiligen die werden gevierd toen hij aan het schrijven was.

In de loop van de tijd had Muiredach zich gevestigd bij zijn landgenoot Muircetach, die in een kluisje woonde bij de kerk Weih-St-Peter, even buiten Regensburg. Met goedvinden van keizer Heinrich IV († 1106) schonk Emma aan Muirdeach de Petruskerk. Een burger uit de stad, Bezelin, bood aan om er ter ere Gods een klooster bij te bouwen. Het Petrusklooster kwam tot grote bloei, omdat vanuit Ulster, Muiredachs geboorteland, talrijke monniken zich in zijn klooster kwamen vestigen.

Hij werd begraven in zijn Petruskerk. Thans zijn alle herinneringen aan hem volkomen verdwenen, sinds ze in de perikelen van de Reformatie ten onder zijn gegaan.

Marianus’ opvolger Dionysius zou in Regensburg de St-Jakobus ‘Schottenkirche’ stichten. Een latere versie van deze kerk is tot op de dag van vandaag in Regensburg te bezoeken en bezichtigen.

God zei: ‘Laten wij mensen maken die ons evenbeeld zijn, die op ons lijken; zij moeten heerschappij voeren over de vissen van de zee en de vogels van de hemel, over het vee, over de hele aarde en over alles wat daarop rondkruipt.’

Wij zijn dus geschapen naar Gods evenbeeld… Hier horen we twee zaken in, namelijk dat God ons naar zijn beeld en gelijkenis geschapen heeft, en dat wij geroepen zijn dit in ons dagelijks leven waar te maken. Het is dus echt wel de bedoeling dat wij in onze omgang met elkaar Gods beeltenis zijn; geen statisch beeld maar een beleving. Onze oer-roeping bestaat erin Gods goedheid te zijn voor elkaar.

Dat betekent: als God liefde is, is het onze roeping en zending liefde te zijn voor ieder. Als God doorheen Christus zijn vrede schenkt aan de mensheid, is het onze roeping deze vrede aan elkaar aan te reiken doorheen daad en woord. Als God trouw is aan ieder mensenkind, betekent dit dat wij geroepen zijn trouw te zijn aan iedere mens die God ons toevertrouwt. Als Jezus zegt dat Hij niet gekomen is om over de wereld te oordelen maar om haar te redden, betekent dit dat ook wij niet, over wie dan ook, mogen oordelen maar ‘reddend’ bij onze medemens aanwezig moeten zijn. Als Christus een bijzondere genegenheid toont voor al wat broos en arm is in deze wereld, mogen we ons als christenen gezonden weten het broze en arme tegemoet te treden. Als Jezus zegt dat Hij het licht is voor de wereld mogen we daarin horen dat ook wij geroepen zijn Gods licht te zijn in onze samenleving. En zo kunnen we nog zeer lang doorgaan…
Het feit dat we geschapen zijn naar Gods beeld en gelijkenis is een gedachte die we als een gebed zonder ophouden moeten koesteren diep in ons hart. Het zou een drijfveer moeten zijn van ons christelijk leven.

In het aangehaalde citaat horen we ook dat de mens heerschappij mag voeren over al het geschapene. Ook dit houdt roeping in. Hier gaat het over verantwoordelijkheid en respect. Als goede huisvaders/moeders zijn we geroepen onze aarde te beheren en te koesteren, opdat het – bij wijze van spreken – een tuin van Eden mag zijn voor ieder die er woont.
Tijdens de voorbije anderhalve eeuw is de schepping door de mens diep gekwetst. We putten deze mooie aardbol uit, oceanen worden een soep van plasticdeeltjes, nucleaire afval steken we zonder scrupules gewoon de grond in als bitter cadeautje voor onze achterkleinkinderen, en zo voort. Jammer toch.
Goede beheerders zijn van de schepping is niet vanzelfsprekend. Het vraagt respect voor het geschapene, voor God zelf. En verantwoordelijkheid.
We moeten geen onheilsprofeten zijn, maar we moeten ook durven de feiten onder ogen zien. Inzake milieu en eerbied voor de schepping zullen we ons moeten bekeren.
En dan gaat dit natuurlijk verder dan eerbied koesteren voor een paardenbloem en een appelboom. Het gaat dan ook over een eerlijk gewetensvol economisch beleid voeren op wereldvlak, zodat geen mens of volk uitgesloten wordt van de gaven die God aan zijn wereld schenkt. Het gaat dan over afbouwen van machtsposities opdat regeringen, en in wezen ieder mens, weer oog en hart krijgt voor mensen en volkeren waar voedselschaarste heerst, waar kinderen geen school kunnen lopen, waar samen met hen een economisch bestand kan uitgewerkt worden zodat zij weer voort kunnen.
Om nog niet te spreken over de gruwel van de oorlog en het vele geld dat aan bewapening wordt uitgegeven.
Sommige zaken zijn echt godgeklaagd, en het vraagt een diepe bekering van ons allemaal.

Maar, lieve mensen, het christendom is en blijft in wezen een ‘Blijde Boodschap’. Het blijde bestaat erin dat God in Christus redt en bevrijdt. Dat betekent dat, wanneer we ons wenden tot Hem, wanneer we leven in zijn genade, de diepe bekering die gevraagd wordt wel degelijk mogelijk is, zowel op individueel vlak alsook op gemeenschappelijk vlak, en dit op alle terreinen van het leven.

Laten we bidden voor elkaar, voor de gehele mensheid. En laat ons, vanuit Christus, geëngageerde mensen zijn; mensen die bereid zijn te werken aan een samenleving waar het goed is om te leven, en wel voor ieder. Moge het onrecht aangeklaagd worden. Moge de liefde gevierd worden door Gods liefde te zijn, in kleine en grote daden. Moge de Kerk, en ieder individueel, Gods Blijde Boodschap van harte vertolken.

Werk aan Gods winkel.

kris

Reageren, je eigen woordje plaatsen, of uitwisselen over de overweging, kan via de blog Van Woord naar leven.

Heer God,
mogen wij leven naar uw beeld en gelijkenis, opdat de wereld U mag ontmoeten in uw liefde die zichtbaar is geworden doorheen ons allen.
Om deze genade bidden wij U, in Christus, onze Broeder en Heer.
Amen.