Het nú is de tijd van leven

De coronatijd doet iets met onze tijdsbeleving. Alsof we in de wachtstand staan, in een tijd van uitstel. Van mensen in oorlog en armoede leerde René Grotenhuis een andere tijdsbeleving kennen: leven in het nu, zoeken naar zin en betekenis in het leven vandaag. “Ook in deze coronatijd is God aanwezig en dat maakt dat er geen reden is om uit te stellen: ook nu is Hij er om ons leven te bezielen.”

Door René Grotenhuis

Het schijnt dat dit jaar de adventskalenders niet zijn aan te slepen. Dat geldt zowel voor de seculiere als religieuze adventskalenders. Het wachten in coronatijd duurt lang. We leven in een tijd van stilstand, althans zo ervaren velen deze tijd waarin ze niet vooruit kunnen, hun vleugels niet kunnen uitslaan. Voor wie thuis werkt is elke dag in zekere zin hetzelfde en lijkt het alsof de tijd niet voortschrijdt. Dan helpt een dagelijks ritueel van het openen van een luikje in de adventskalender. Mijn kleinzoon had het ook nodig toen hij vorige maand jarig was. Hij kon maar geen vat krijgen op de tijd, dat het nog twee weken duurde. Het maken van een eigen kalender waarbij hij elke dag een vakje kon kleuren gaf hem het gevoel dat zijn verjaardag echt wel elke dag dichterbij kwam.

Datzelfde overkomt ons volwassenen ook in deze coronatijd. Inmiddels weten we welke prioriteit er ligt bij het inenten van de bevolking: kwetsbare mensen (wat betreft leeftijd, andere gezondheidsklachten en risico’s) eerst, dan zorgpersoneel, gezonde mensen boven de 60 en als laatsten degenen die gezond en jonger zijn dan 60. In de wetenschap dat het hele proces tot na de zomer van volgend jaar kan duren, kun je een inschatting maken wanneer jezelf aan de beurt bent.

Moeilijk grijpbare factor

En toch is tijd een moeilijk grijpbare factor. Kalenders en historische overzichten geven ons de indruk dat het overzichtelijk en in hapklare delen overzien kan worden (uren, dagen, maanden, jaren), maar dat correspondeert maar moeilijk met onze beleving. Deze coronacrisis duurt wel erg lang. Na de zomer dachten we dat het ergste achter de rug was, maar nu blijkt het haast nog heviger terug te zijn. We weten niet hoelang het gaat duren en de overtuiging dat het ergens na de zomer volgend jaar op zijn eind zal zijn, helpt ons maar in beperkte mate. Het is alsof we in een tijd van uitstel leven, alsof er sprake is van uitgestelde tijd die weer begint als alles weer normaal is, als we weer gewoon op vakantie kunnen, naar festivals kunnen, het theater kunnen bezoeken en elkaar kunnen knuffelen.

Ik vraag me soms af hoe het was voor mensen in de Tweede Wereldoorlog en zeker in de eerste jaren toen ze nog geen idee hadden wanneer het over zou zijn. Hoe zit dat met mensen in Syrië waar eigenlijk niet goed te bepalen is in welke situatie ze nu zitten. De oorlog is in het grootste deel van Syrië voorbij, zo lijkt het, maar ook weer niet. Grootschalige bombardementen zijn er niet meer maar het regime van Assad is nog niet weg. Mensen hebben ook geen idee wanneer het voorbij zal zijn, hoeveel tijd er overheen zal gaan voordat het zover is. En wat te denken van mensen in diepe armoede: zij hebben meestal helemaal geen tijdsperspectief waarin ze mogen verwachten dat het beter wordt, ze kunnen geen vakjes in hun kalender kleuren tot het moment daar is dat hun armoede is opgeheven.

Voortdurend nu

Gedurende mijn werk voor Cordaid heb ik heel veel mensen en organisaties ontmoet die weten hoe ze in het nu moeten leven. Ze zoeken zin en betekenis in het leven vandaag, ook als dat een leven in oorlog of armoede is. God is voor hen degene die vandaag in hun leven aanwezig is, niet iets van de (verre) toekomst als alles beter of goed zal zijn. Die ervaring van Gods aanwezigheid maakt hun leven nu dragelijk en de moeite waard. Zij spreken niet over het moment waarop alles weer normaal is en zij stellen niet uit tot dat moment. Het nú is de tijd van leven.

Als we het over God hebben, gebruiken we vaak ‘eeuwig’ en ‘eeuwigheid’: een soort uitgerekte tijd zonder einde. Ik ben steeds meer gaan geloven dat we over God zouden kunnen denken in termen van een voortdurend nu. Ook in deze coronatijd is God aanwezig en dat maakt dat er geen reden is om uit te stellen: ook nu is Hij er om ons leven te bezielen.

Er zullen in het kader van het komend kerstfeest weer veel opmerkingen worden gemaakt dat we het volgend jaar weer voluit kerst kunnen vieren, dat we vanwege corona nu maar even deze sobere kerst moeten doorstaan. Die gedachte lijkt me buitengewoon ongelovig alsof het kind van Bethlehem zijn komst in deze wereld ook even uitstelt, nu een beetje en volgend jaar weer echt. Hij komt echt, nu is het de tijd om dat te vieren en hem in ons midden te verwachten.

Bron: De Bezieling