Niet minder dan 12.000 aanpassingen in de Nieuwe Bijbelvertaling

De Nieuwe Bijbelvertaling, de meest gebruikte Bijbel in protestantse kerken, wordt op 12.000 punten herzien, o.m. op basis van reacties van lezers.

De Nieuwe Bijbelvertaling (NBV), die in 2004 verscheen, is een oecumenische Bijbelvertaling waarbij alle christelijke kerken betrokken waren en waar ook de katholieke Vlaamse Bijbelstichting (VBS) heeft aan meegewerkt. Volgend jaar verschijnt een grondig gereviseerde versie verschijnen, de NBV21. Namens de VBS is haar directeur Paul Kevers als lid van de Begeleidingscommissie betrokken bij het revisieproces. De NBV21 is het resultaat van drie jaar werk van een groep van negen vertalers. Duizenden lezers hebben hen daarbij geholpen. Zij kwamen met 3.500 voorstellen voor verandering van de NBV, de vertaling in eigentijds Nederlands uit 2004 waarvan intussen circa 2  miljoen exemplaren zijn verkocht. Met de naam NBV21 wil het Bijbelgenootschap uitspreken dat dit de Bijbel wordt voor 21ste-eeuwse lezers. Er zit veel herkenbaars en vertrouwds in, maar met dat 21 zeggen we ook dat die is vernieuwd en verbeterd, onderstreept Matthijs de Jong, leider van het project, in een interview met de Nederlandse krant Trouw.

We hopen dat deze gaat functioneren als Bijbel voor de 21ste eeuw. Matthijs de Jong

Pijn aan het hart

Lezers die op de ‘oude’ Bijbel reageerden, hadden het vaakst kritiek op het afschaffen van de hoofdletter bij verwijzingen naar God, Jezus en Heilige Geest. Daarom gaat de NBV21, weer terug naar hoe het ook in de voorlaatste vertaling van 1951 was: hij wordt weer Hij. De Jong wil niet zeggen dat de NBV21 daarmee een tikkeltje ouderwets wordt. Nee, het is geen stap terug. We sluiten aan bij een traditie die nooit is verdwenen. Voor sommigen doet Hij met een hoofdletter misschien pijn aan de ogen, maar voor anderen doet hij met een kleine letter pijn aan het hart.

‘Niet alles moet moderner’

Hoewel de grootste vertaalslag naar modern taalgebruik in 2004 is gemaakt, stonden er in de ogen van het vertaalteam van De Jong toch nog een paar woorden in die inmiddels in onbruik zijn geraakt. De kribbe, waarin het kindje Jezus werd gelegd, was al vervangen door voederbak. Daar kwam veel kritiek op, maar die discussie wil het Bijbelgenootschap niet opnieuw doen. De aalmoes sneuvelt wel, dat wordt ‘een gift uit barmhartigheid’. Aalmoes gebruiken we niet meer, en daardoor werkt de tekst minder goed als dat er nog in staat, legt De Jong uit. Hetzelfde geldt voor het poëtische legerstee, dat wordt gewoon een bed.

Dichter bij de brontekst

De vertaalgroep heeft naar eigen zeggen vooral gelet op consistentie, nauwkeurigheid en zorgvuldigheid. Op alle, vaak kleine, punten waar het daaraan ontbrak, is de tekst aangepast. Maar de vertalers van nu vinden ook dat hun voorgangers soms iets te vrijmoedig te werk zijn gegaan. Met hun interpretaties zijn ze volgens De Jong hier en daar te ver verwijderd geraakt van de oorspronkelijke Hebreeuwse en Griekse tekst.

‘Dat is ze!’

Als voorbeeld noemt De Jong de verzen in het eerste Bijbelboek waarin Adam een vrouw krijgt, Eva. Eindelijk een gelijk aan mij, staat er in de NBV. Dat wordt nu: Dit is ze! De vertalers komen daar niet mee omdat ze het oneens zijn met de gedachte dat Eva gelijk is aan haar man, zegt De Jong. Dat Eva gelijk is aan Adam is wel de conclusie van het hele verhaal, maar dat is niet wat er in het Hebreeuws in dat eerste zinnetje staat. Met deze tekst zitten we dichter bij de brontekst. En het is beter dat de lezer zelf de conclusie trekt dan dat er te veel wordt ingevuld.

Website met nieuwsbrief, special en voorpublicatie

Op de donderdag  gelanceerde website nbv21.nl staan achtergrondinformatie en voorbeelden van wijzigingen, met uitleg. Er kan ingetekend worden op een nieuwsbrief. Ook is gratis een NBV21-editie van het vakblad Met Andere Woorden aan te vragen via mail info@bijbelgenootschap.be. Deze special belicht het werk aan de NBV21, interviewt betrokken experts en laat zien hoe uniek het is dat de respons van lezers verwerkt is. Voor professionals die complete hoofdstukken uit de NBV21 willen lezen, is een voorpublicatie op aanvraag beschikbaar.

De complete tekst van de NBV21 is naar verwachting begin volgend jaar vastgesteld. Daarna zal die worden klaargemaakt voor druk en digitale publicatie in het najaar van 2021.

Bron: Kerknet.be