Magister dominicanen: synodaliteit is niet zelfde als democratie

Tertio interviewt Gerard Francisco Timoner, magister van de dominicanen, n.a.v. de Edward Schillebeeckxlezing die hij op 5 november in Leuven geeft.

Gerard Francisco Timoner III (°1968) is een Filipijnse dominicaan die op 13 juli 2019 werd verkozen tot magister van de predikheren en als 87ste opvolger van Sint-Dominicus de eerste Aziaat is die generale overste van de orde werd. In 2014 benoemde paus Franciscus hem tot lid van de Internationale Theologische Commissie.

Hij was een grootvaderlijke figuur, heel vriendelijk. Ik herinner me dat de Amerikaanse theoloog David Tracy op bezoek kwam en dat Schillebeeckx me naar hem toebracht om een handtekening in mijn boek te vragen. Van Schillebeeckx heb ik een belangrijke les geleerd over het leven in gemeenschap. Hij zei: ‘Leven in gemeenschap is een vorm van apostolaat. Niet alleen het werk buiten de kloosters, maar ook broederlijkheid en gebed behoren daartoe’. Mensen vergeten soms dat leven in gemeenschap onderdeel is van de opdracht van het religieuze leven. Paulus schreef al dat het gebed een apostolische taak is. Soms moeten de broeders daarom de mensen verlaten om in gemeenschap te bidden. Maar ze bidden daar voor die mensen.

Synodaliteit versterkt de eenheid. Die eenheid gebeurt en wordt gezocht in de momenten waarin we ons verzamelen en we naar elkaar luisteren, zoals tijdens vergaderingen en kapittels.

Maar synodaliteit is niet hetzelfde als democratie.

Tijdens de synodale momenten kunnen we iets ervaren van de eenheid die ons bijeen heeft gebracht en die we al vormden nog voordat het moment plaatsvond. Buiten de oecumenische concilies is de Kerk al een eenheid, een dynamiek die alles doordringt. Augustinus schreef dat het onze eerste plicht is om één van hart en van geest te zijn op weg naar God.

De Kerk is op weg naar God, dat is synodaliteit.

Democratie heeft veel gezichten. Door de politieke situatie in landen zoals mijn geboorteland de Filipijnen krijgt ze een slechte naam. De dominicanenorde kent veel procedures die men zou kunnen zien als democratisch, hoewel dat woord in de constituties van de orde niet voorkomt. Wel is er sprake van ‘communautair’. De eensgezindheid die we samen zoeken, hangt niet louter af van onze meningen en beslissingen. De leidende vraag is of het gemeenschappelijke goed gediend is met wat we beslissen.

Ja dat is zo. Denk aan de Emmaüsgangers, die samen op weg zijn en dan vergezeld worden door Jezus. Op het moment dat er brood wordt gebroken, verdwijnt Hij, maar ze hebben Hem herkend in het eten en drinken. Ze zeggen dat ze de Heer hebben gezien. Dat is een onderscheidingsmoment. Na Pinksteren is er iets essentieels veranderd in onze weg om tot onderscheiding te komen. Voor de komst van de Heilige Geest werden politieke beslissingen genomen door loten te trekken. Sinds zijn komst kunnen de mensen met de Geest onderscheiden wat goed en waar is. In de domincanerorde is er veel ruimte voor debat en discussie, maar op een gegeven moment wordt er een beslissing genomen door de leiding. Zowel de discussie als de uiteindelijke beslissing staat in het licht van de Geest.

Bron: Kerknet.be / Tertio

Gerard Francisco Timoner