Ignatius van Antiochië († 110)

Ignatius van Antiochië was bisschop van Antiochië in Syrië, waartoe hij in 69/70 werd aangesteld. Hij wordt gerekend tot de Apostolische Vaders. Hij stierf in 110 in Rome de marteldood. Hij heeft zijn naamdag in de Syrisch-orthodoxe Kerk van Antiochië en de rooms-katholieke Kerk op 17 oktober, in de Orthodoxe Kerk op 20 december.

Over het leven van Ignatius is weinig bekend. Hij schreef verschillende brieven aan christengemeenten in Klein-Azië en Italië terwijl hij op bevel van keizer Trajanus naar Rome werd gevoerd om in het Colosseum ter dood te worden gebracht.

Over die reis naar Rome heeft Kerkvader Eusebius van Caesarea geschreven. Op allerlei plaatsen kreeg Ignatius bezoek van afgevaardigden van christelijke gemeenten. In Smyrna ontmoette hij Polycarpus en kreeg hij bezoek van een deputatie uit de christengemeente van Efeze. Dit gezelschap bestond uit Onesimus, de bisschop van Efeze, een diaken genaamd Burrus, en nog drie anderen: Crocus, Euplus en Fronto. Hieruit blijkt dat er tussen de jonge christelijke gemeenten intensief contact was en er een uitvoerig netwerk van onderlinge relaties moet hebben bestaan. De christelijke kerk heeft zich kennelijk al heel vroeg kunnen organiseren.

Van de brieven die Ignatius tijdens zijn reis aan verschillende christengemeenten schreef, zijn er zeven bewaard gebleven. Ze vormen een rijke bron aan informatie over de vroegchristelijke verwerking van de boodschap van het Evangelie. De brieven dragen soms een wat leerstellig karakter. Soms zijn ze meer troostend en ondersteunend van aard.

• De brief aan de Efeziërs
• De brief aan de Magnesiërs
• De brief aan de Tralliërs
• De brief aan de Romeinen
• De brief aan de Philadelphiërs
• De brief aan de Smyrnaeërs
• De brief aan Polycarpus

Ignatius stelt in zijn brieven verschillende zaken aan de orde. Hij gaat onder andere in op de eenheid van de christelijke kerk, de persoon van Christus, de verhouding leraar en leerlingen, de twee rijken. Voor de ontwikkeling van de theologie zijn deze brieven van groot belang. Jezus is voor Ignatius voluit God. In de brieven bestrijdt hij het docetisme en de gnostiek. Hij pleit voor het gezag van de bisschop. Zonder dit gezag is de doop en het liefdesmaal niet geoorloofd. De gemeente van Rome bekleedt in zijn visie de eerste plaats. De verlossing dacht hij niet in morele termen als verlossing van de zonden, maar zag die meer als bevrijding van de dood. Daarom noemde hij het avondmaal of liefdesmaal een geneesmiddel tot onsterfelijkheid.

Wanneer je tegen je eigen hart in goed praat wat slecht is, is dat onvergeeflijk. Het kwade goed praten, dat is de zonde van het paradijs, de zonde van Adam en Eva. Dat is de zonde van het paradijs waarin wij leven.

Kennis willen krijgen van goed en kwaad en er zelf over willen beslissen wat goed en kwaad is, is er een eigen geweten op na houden. Dan ga je niet alleen in tegen God, maar ook tegen het diepst in jezelf waar de heilige Geest zich doet gelden.

Goed praten wat je in het eigen oordeel van het geweten als verkeerd hebt aangevoeld… Dan praat je in tegen je geweten, dan dien je een zelfgecreëerd geweten, tegen de heilige Geest in. En je doodt de wortel van het geloof. Je hebt immers de heilige Geest nodig om ja te zeggen tot Jezus, ja tot God, je openend voor de wijze waarop God zich openbaart. En da’s zonde.

Naar woorden van J. Bots, sj

Reageren, je eigen woordje plaatsen, of uitwisselen over de overweging, kan via de blog Van Woord naar leven.

Heer God,
geef dat wij mogen leven vanuit uw Geest, die ons leert te onderscheiden waar het op aan komt, die ons de kracht verleent ‘ja’ te zeggen tot U. Geef ons een biddend hart, opdat wij, in uw Zoon, steeds mogen kiezen voor wat goed is, afstand nemend van het kwaad, voor goed en altijd.
In Christus’ naam. Amen.