2 januari
Vandaag, op de tweede dag van het nieuwe jaar, worden we opgeroepen om waakzaam te zijn en trouw in waarheid te leven. In de eerste lezing leert Johannes ons dat de leugen niet alleen van buitenaf kan komen, maar ook vat kan krijgen op ons eigen hart. Hoe vaak kleuren we de waarheid van God naar onze eigen interpretatie en beschouwen we die al te snel als ‘de’ waarheid, zowel tegenover onszelf als tegenover anderen? Het innerlijk gebed biedt ons de weg om deze valkuilen te doorzien en ons steeds opnieuw te richten op Christus’ waarheid. Door in stilte en overgave te knielen in Gods aanwezigheid en het Woord tot ons te nemen, leren we ons leven van binnenuit te spiegelen aan Christus. Zo groeit in ons een innerlijke openheid om Hem werkelijk te ontvangen zoals Hij is.
Uit de eerste brief van Johannes 2, 22-28
Johannes roept de gelovigen op om trouw te blijven aan de oorspronkelijke leer: de waarheid dat Jezus de Christus is, de Zoon van God, en de weg naar verlossing en eeuwig leven.
Kinderen,
bestaat er een grotere leugenaar dan iemand die ontkent dat Jezus de christus is? Wie de Vader en de Zoon niet erkent, is de antichrist. Ieder die de Zoon niet erkent, heeft ook de Vader niet. Wie de Zoon erkent, heeft ook de Vader.
Wat uzelf betreft: wat u vanaf het begin hebt gehoord, laat dat in u blijven. Als in u blijft wat u vanaf het begin hebt gehoord, zult u in de Zoon en in de Vader blijven. En dit is wat Hij ons heeft beloofd: het eeuwige leven. Dit wilde ik u schrijven over hen die proberen u te misleiden.
Wat uzelf betreft: de zalving die u van Hem ontvangen hebt is blijvend, u hebt geen leraar nodig. Zijn zalving leert u alles naar waarheid, zonder bedrog. Blijf daarom in Hem, zoals zijn zalving u geleerd heeft.
Blijf dus in Hem, kinderen. Dan kunnen we vol vertrouwen zijn wanneer Hij verschijnt en hoeven we ons niet te schamen bij zijn komst.
Tussenzang: Ps 98, 1-4
Refr.: Juich de Heer toe, heel de aarde, juich en jubel, zing het uit.
Zing voor de Heer een nieuw lied:
wonderen heeft Hij verricht.
Zijn rechterhand heeft overwonnen,
zijn heilige arm heeft redding gebracht.
De Heer heeft zijn overwinning bekendgemaakt,
voor de ogen van de volken zijn gerechtigheid onthuld.
Hij heeft gedacht aan zijn liefde en trouw
voor het volk van Israël.
De einden der aarde hebben het gezien:
de overwinning van onze God.
Juich de Heer toe, heel de aarde,
juich en jubel, zing het uit.
Vers voor het evangelie (Joh 1, 14a + 12)
Alleluia.
Het Woord is mens geworden
en heeft in ons midden gewoond.
Wie Hem ontvangen en in zijn Naam geloven,
heeft Hij het voorrecht gegeven
om kinderen van God te worden.
Alleluia.
Uit het evangelie volgens Johannes 1, 19-28
Johannes getuigt nederig over zijn rol als voorloper van de Messias, door zichzelf niet als de Messias, Elia of de profeet te presenteren, maar als “de stem die roept in de woestijn” om de weg van de Heer voor te bereiden. Hij wijst daarbij naar degene die na hem komt, Jezus, die veel groter is en die zij nog niet kennen.
Dit is het getuigenis van Johannes.
De Joden hadden vanuit Jeruzalem priesters en Levieten naar hem toe gestuurd om hem te vragen: ‘Wie bent u?’
Hij gaf zonder aarzelen antwoord en verklaarde ronduit: ‘Ik ben niet de messias.’
Toen vroegen ze hem: ‘Wie dan? Bent u Elia?’
Hij zei: ‘Die ben ik ook niet.’
‘Bent u de profeet?’
‘Nee,’ antwoordde hij.
‘Maar wie bent u dan?’ vroegen ze hem. ‘Wij moeten antwoord kunnen geven aan degenen die ons gestuurd hebben – wie zegt u zelf dat u bent?’
Hij zei: ‘Ik ben de stem die roept in de woestijn: “Maak recht de weg van de Heer,” zoals de profeet Jesaja gezegd heeft.’
De afgevaardigden die uit de kring van de farizeeën kwamen, vroegen verder: ‘Waarom doopt u dan, als u niet de messias bent, en ook niet Elia of de profeet?’
‘Ik doop met water,’ antwoordde Johannes. ‘Maar in uw midden is iemand die u niet kent, Hij die na mij komt – ik ben het niet eens waard om de riemen van zijn sandalen los te maken.’
Dit gebeurde in Betanië, aan de overkant van de Jordaan, waar Johannes doopte.
Van Woord naar leven
HET EVANGELIE ALS LEVEND KOMPAS
(Bij 1 Joh 2, 22-28 & Joh 1, 19-28)
In de eerste brief van Johannes wordt vandaag gesproken over de ‘leugen’. Hij gebruikt zelfs het woord ‘antichrist’. Vaak denken we bij dit woord aan iemand die buiten ons leven staat – mensen die het ware geloof ondermijnen. En voor alle duidelijkheid: die zijn er ook. Maar durven we ook, wanneer we de termen ‘leugen’ en ‘antichrist’ benoemen, naar ons eigen leven kijken? Zijn wij altijd zo zuiver als we denken? We mogen de lezing van Johannes gerust beluisteren als ook gericht aan ons adres: de leugen en de antichrist kunnen ook aanwezig zijn in de kleine of grote onwaarheden die we onszelf wijsmaken of aan anderen vertellen. Het gaat er dan over dat we de waarheid van Christus niet zuiver omarmen, haar verdraaien of naar onze eigen hand zetten. Oh, we gebruiken maar al te vaak het geloof om ons eigen, niet altijd zo zuivere gedrag te rechtvaardigen. En vaak hebben we dit laatste zelfs niet door.
Johannes roept in zijn brief op om steeds terug te keren naar de oorspronkelijke leer: de waarheid dat Jezus de Christus is, de Zoon van God, afgedaald naar de wereld om haar te genezen van haar godsvervreemding. Terugkeren naar de oorspronkelijke leer is bereid zijn telkens opnieuw de evangelies ter harte te nemen. Niet te snel bouwen op eigen interpretaties. Lees het evangelie fenomenologisch. Niet mijn interpretatie is de waarheid. Die moet ik zelfs leren en durven achterlaten om vanuit het Woord de waarheid ‘opnieuw’ te ontvangen en te herdefiniëren. Het evangelie is Gods Woord, vol van genade. Het komt erop neer deze genade werkzaam te laten zijn.
In die zin is het evangelie een spiegel waarin we ons leven telkens mogen bekijken. Het daagt ons uit om ons af te vragen: leven we echt in de waarheid? En als we ontdekken dat we zijn afgedwaald, nodigt het ons uit om ons leven bij te schaven en terug te keren naar de oorspronkelijke leer. Dit bijschaven zal de genade doen. Het is Gods barmhartigheid die dat in ons bewerkstelligt. Aan ons om ons toe te vertrouwen aan Gods werking.
Johannes schrijft in zijn brief ook over de zalving die we hebben ontvangen, een genade die blijvend in ons aanwezig is. Hij spreekt hier over de inwoning van de Heilige Geest, het mysterie van ons doopsel: een bron van genade die nooit opdroogt. Onze roeping is om dagelijks neer te knielen bij deze bron om onze diepste dorst bij haar te lessen. Het is immers de Geest, en enkel Hij, die ons zuiver en in waarheid in Christus zal brengen.
Met andere woorden: we moeten ons gebedsleven verzorgen. We moeten ervoor opstaan, er de tijd voor nemen. We moeten leren stil zijn bij het Woord. Ook de dorheid zullen we moeten leren omarmen. Dit laatste maakt ons nederig en doet ons van onze troon komen en ons toevertrouwen aan de genadevolle gloed van de Geest.
Het evangelie van vandaag laat ons Johannes de Doper zien die – Jesaja citerend – oproept om de weg van de Heer recht te maken. Dat is precies wat het gebed doet: het effent de weg in ons hart die ons in staat stelt de Heer ten diepste welkom te heten. Het gebed is een weg van nederigheid en toewijding, waarin we – in de genade van de Geest – ons laten opnemen door Christus zelf.
Mogen we in nederigheid en overgave ons kleine ‘ja’ leggen in het grote ‘ja’ van de Heer. Je leven zal een feest van vrede en liefde worden.
Laten we bidden
Heilige Geest,
bron van leven en waarheid,
leid ons, van binnenuit, in Christus.
Open onze ogen voor wat waar en goed is,
en maak ons gevoelig
voor de fluistering van Gods stem.
Zuiver onze intenties
en maak ons beschikbaar
voor de Heer in ons.
Help ons onszelf los te laten,
en ons toe te vertrouwen
aan uw innerlijke stuwing.
Door Christus, onze Heer.
Amen.
Geliefde mensen, laten we leven vanuit de diepte van ons hart, geleid door de Geest die in ons woont. Mogen we zo, in nederige goedheid, Gods licht uitstralen voor elkaar.
Een vredevolle tweede januari.
kris
Om mee op weg te gaan
Vele dingen die we dagelijks doen bij het opstaan zijn vanzelfsprekend. Ze herhalen zich dag na dag. Moge het gebed hier deel van uitmaken. Kniel – al dan niet letterlijk – neer voor de Heer. Maak het arm in jezelf. Wees bereid. Bid dat de Geest je mag binnenleiden in de Heer. Laat je gebed een feest van communio zijn met Jezus. Ten bate van het leven van de Kerk, je eigen persoonlijke innerlijke groei en allen die je ontmoet.
Blog ‘Van Woord naar leven’
Reageren of uitwisselen betreffende de lezingen of de overweging, kan via de blog ‘Van Woord naar leven’.
Om de kwaliteit van het gesprek te waarborgen worden de reacties geplaatst na moderatie.
De Bijbelteksten zijn ontleend aan de NBV21, © Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap.
De korte inleidingen op de lezingen zijn van de hand van Kris.
Basilius de Grote († 370)
Sint-Basilius († 370) is samen met Gregorius van Nazianze de grondlegger van het oosterse kloosterleven. Basilius, zijn broer Gregorius van Nyssa en Gregorius van Nazianze legden de grondslag van de orthodoxe leer van de Drievuldigheid: God is één wezen in drie personen.
Familie
Basilius werd geboren in het jaar 329 in Caesarea (Cappadocië). Hij was de zoon van een welgestelde retor en jurist. Hij groeide op in een christelijke familie. Zij grootouders van vaderszijde hadden zich tijdens de christenvervolgingen zeven jaar schuil gehouden in een woud bij de Zwarte Zee. Zijn grootvader van moederszijde was een martelaar. Een jongere broer zou de geschiedenis ingaan als bisschop Gregorius van Nyssa.
Gregorius van Nazianze
Basilius studeerde retorica, grammatica en filosofie in achtereenvolgens Caesarea, Constantinopel en Athene. Tijdens zijn studiejaren sloot hij vriendschap met Gregorius van Nazianze, die net als Basilius een belangrijke bisschop en theoloog zou worden.
Monnik
Na zijn studie keerde hij terug naar Caesarea en werd leraar. Onder invloed van zijn vrome zus Makrina gaf hij echter een maatschappelijke carrière op en besloot monnik te worden. Basilius liet zich in 356 dopen en reisde naar Egypte, Palestina, Syrië en Mesopotamië. Daar leerde hij het leven van de woestijnmonniken kennen. Na terugkeer gaf hij al zijn bezittingen aan de armen en stichtte met gelijkgezinden een klooster.
Grondleggers oosterse kloosterleven
Samen met Gregorius van Nazianze schreef hij twee monnikenregels. Daardoor werden ze de grondleggers van het oosterse kloosterleven. In 364 ontving Basilius de priesterwijding. Zes jaar later werd hij gekozen tot bisschop van zijn geboortestad. Basilius, zijn broer Gregorius van Nyssa en zijn vriend Gregorius van Nazianze stonden als theologen bekend als de ‘Drie Grote Cappadociërs’.
Drievuldigheid
In hun strijd tegen de Arianen, die de goddelijkheid van Christus loochenden, legden zij de grondslag van de orthodoxe leer van de Drievuldigheid: God is één wezen in drie personen. De Vader, de Zoon en de Geest hebben hun eigenheid als persoon, maar gedrieën zijn ze de Ene God.
Catechese en liturgie
Als metropoliet van Cappadocië deed Basilius veel voor de armen, de asielzoekers en de zieken. Hij stichtte in zijn stad verscheidene hospitalen en hulpinstellingen. Zijn bijdrage aan de ontwikkeling van de catechese en de liturgie is beroemd. De heilige kerkvader stierf op 1 januari 379 in zijn stad Caesarea. Hij ging de geschiedenis in als Basilius de Grote.
Gedachtenis
In de Romeinse ritus van de Katholieke Kerk wordt Basilius de Grote samen met Gregorius van Nazianze herdacht op 2 januari. De Byzantijns-orthodoxe Kerken vieren zijn feest op 1 januari, zijn sterfdag. Dan wordt de Goddelijke Liturgie van Sint Basilius gecelebreerd. Het ontwerp van deze liturgie wordt aan hem toegeschreven. De Russisch-Orthodoxe Kerk gedenkt hem op 14 januari (= 1 januari Juliaanse kalender).
Bron: KRO-NCRV
Van Woord naar leven
HET EVANGELIE ALS LEVEND KOMPAS
(Bij 1 Joh 2, 22-28 & Joh 1, 19-28)
In de eerste brief van Johannes wordt vandaag gesproken over de ‘leugen’. Hij gebruikt zelfs het woord ‘antichrist’. Vaak denken we bij dit woord aan iemand die buiten ons leven staat – mensen die het ware geloof ondermijnen. En voor alle duidelijkheid: die zijn er ook. Maar durven we ook, wanneer we de termen ‘leugen’ en ‘antichrist’ benoemen, naar ons eigen leven kijken? Zijn wij altijd zo zuiver als we denken? We mogen de lezing van Johannes gerust beluisteren als ook gericht aan ons adres: de leugen en de antichrist kunnen ook aanwezig zijn in de kleine of grote onwaarheden die we onszelf wijsmaken of aan anderen vertellen. Het gaat er dan over dat we de waarheid van Christus niet zuiver omarmen, haar verdraaien of naar onze eigen hand zetten. Oh, we gebruiken maar al te vaak het geloof om ons eigen, niet altijd zo zuivere gedrag te rechtvaardigen. En vaak hebben we dit laatste zelfs niet door.
Johannes roept in zijn brief op om steeds terug te keren naar de oorspronkelijke leer: de waarheid dat Jezus de Christus is, de Zoon van God, afgedaald naar de wereld om haar te genezen van haar godsvervreemding. Terugkeren naar de oorspronkelijke leer is bereid zijn telkens opnieuw de evangelies ter harte te nemen. Niet te snel bouwen op eigen interpretaties. Lees het evangelie fenomenologisch. Niet mijn interpretatie is de waarheid. Die moet ik zelfs leren en durven achterlaten om vanuit het Woord de waarheid ‘opnieuw’ te ontvangen en te herdefiniëren. Het evangelie is Gods Woord, vol van genade. Het komt erop neer deze genade werkzaam te laten zijn.
In die zin is het evangelie een spiegel waarin we ons leven telkens mogen bekijken. Het daagt ons uit om ons af te vragen: leven we echt in de waarheid? En als we ontdekken dat we zijn afgedwaald, nodigt het ons uit om ons leven bij te schaven en terug te keren naar de oorspronkelijke leer. Dit bijschaven zal de genade doen. Het is Gods barmhartigheid die dat in ons bewerkstelligt. Aan ons om ons toe te vertrouwen aan Gods werking.
Johannes schrijft in zijn brief ook over de zalving die we hebben ontvangen, een genade die blijvend in ons aanwezig is. Hij spreekt hier over de inwoning van de Heilige Geest, het mysterie van ons doopsel: een bron van genade die nooit opdroogt. Onze roeping is om dagelijks neer te knielen bij deze bron om onze diepste dorst bij haar te lessen. Het is immers de Geest, en enkel Hij, die ons zuiver en in waarheid in Christus zal brengen.
Met andere woorden: we moeten ons gebedsleven verzorgen. We moeten ervoor opstaan, er de tijd voor nemen. We moeten leren stil zijn bij het Woord. Ook de dorheid zullen we moeten leren omarmen. Dit laatste maakt ons nederig en doet ons van onze troon komen en ons toevertrouwen aan de genadevolle gloed van de Geest.
Het evangelie van vandaag laat ons Johannes de Doper zien die – Jesaja citerend – oproept om de weg van de Heer recht te maken. Dat is precies wat het gebed doet: het effent de weg in ons hart die ons in staat stelt de Heer ten diepste welkom te heten. Het gebed is een weg van nederigheid en toewijding, waarin we – in de genade van de Geest – ons laten opnemen door Christus zelf.
Mogen we in nederigheid en overgave ons kleine ‘ja’ leggen in het grote ‘ja’ van de Heer. Je leven zal een feest van vrede en liefde worden.
Laten we bidden
Heilige Geest,
bron van leven en waarheid,
leid ons, van binnenuit, in Christus.
Open onze ogen voor wat waar en goed is,
en maak ons gevoelig
voor de fluistering van Gods stem.
Zuiver onze intenties
en maak ons beschikbaar
voor de Heer in ons.
Help ons onszelf los te laten,
en ons toe te vertrouwen
aan uw innerlijke stuwing.
Door Christus, onze Heer.
Amen.
Geliefde mensen, laten we leven vanuit de diepte van ons hart, geleid door de Geest die in ons woont. Mogen we zo, in nederige goedheid, Gods licht uitstralen voor elkaar.
Een vredevolle tweede januari.
kris
Om mee op weg te gaan
Vele dingen die we dagelijks doen bij het opstaan zijn vanzelfsprekend. Ze herhalen zich dag na dag. Moge het gebed hier deel van uitmaken. Kniel – al dan niet letterlijk – neer voor de Heer. Maak het arm in jezelf. Wees bereid. Bid dat de Geest je mag binnenleiden in de Heer. Laat je gebed een feest van communio zijn met Jezus. Ten bate van het leven van de Kerk, je eigen persoonlijke innerlijke groei en allen die je ontmoet.
Blog ‘Van Woord naar leven’
Reageren of uitwisselen betreffende de lezingen of de overweging, kan via de blog ‘Van Woord naar leven’.
Om de kwaliteit van het gesprek te waarborgen worden de reacties geplaatst na moderatie.