11 juli – H. Benedictus, abt
Feest – eigen lezingen
Uit het boek Spreuken 2, 1-9
Keer uw hart naar het inzicht.
Mijn zoon, als je in acht neemt wat ik zeg, mijn richtlijnen altijd onthoudt, een open oor hebt voor wijsheid, een geest die neigt naar inzicht, als je erom vraagt de dingen te begrijpen, roept om scherpzinnigheid, ernaar zoekt als was het zilver, ernaar speurt als naar een verborgen schat – dan zul je ontdekken wat ontzag voor de Heer is, dan raak je met God vertrouwd.
Want het is de Heer die wijsheid schenkt, zijn woorden bieden kennis en inzicht. Aan wie rechtschapen is geeft Hij voorspoed, voor wie op rechte wegen gaat is Hij een schild. Hij waakt over de paden van het recht en beschut de weg van wie Hem trouw zijn.
Als je in acht neemt wat ik zeg, zul je leren wat oprecht, eerlijk en rechtvaardig is, dan volg je altijd het juiste spoor.
Psalm 34, 2 + 3 + 4 + 6 + 9 + 12 + 14 + 15
Refr.: De Heer wil ik prijzen, elk uur van de dag.
De Heer wil ik prijzen, elk uur van de dag,
mijn mond is altijd vol van zijn lof.
Laat mijn leven een loflied zijn voor de Heer,
de nederigen zullen het met vreugde horen.
Roem met mij de grootheid van de Heer,
sluit u aan om zijn Naam te verheffen.
Wie naar Hem opzien, stralen van vreugde,
schaamte zal hun gezicht niet kleuren.
Proef en geniet de goedheid van de Heer,
gelukkig de mens die bij Hem schuilt.
Kom, kinderen, luister naar mij,
ik leer je ontzag voor de Heer.
Behoed dan je tong voor het kwaad,
je lippen voor woorden van bedrog.
Mijd het kwade, doe wat goed is,
streef naar vrede, jaag die na.
Vers voor het evangelie (Mt 5, 3)
Alleluia.
Gelukkig wie nederig van hart zijn,
want voor hen is het koninkrijk van de hemel.
Alleluia.
Uit het evangelie volgens Matteüs 19, 27-29
Ziehier de schat van een diep gelukkig christelijk leven: Alles prijsgeven om Hem te volgen.
Petrus sprak tot Jezus: ‘Wij hebben alles achtergelaten en zijn U gevolgd. Welk vooruitzicht hebben wij dan?’
Jezus zei tegen hen: ‘Ik verzeker jullie: wanneer de tijd aanbreekt dat alles vernieuwd wordt, wanneer de Mensenzoon in majesteit zetelt op zijn troon, zullen ook jullie die Mij gevolgd zijn plaatsnemen op twaalf tronen en rechtspreken over de twaalf stammen van Israël. En ieder die broers of zussen, vader, moeder of kinderen, akkers of huizen heeft achtergelaten omwille van mijn Naam, zal het honderdvoudige ontvangen en deel krijgen aan het eeuwige leven.
Van Woord naar leven
HET OOR NEIGEN VAN HET HART
Uit: Spreuken 2, 1-9
Vandaag vieren we het feest van Benedictus van Nursia (480-547).
Hij wordt wel de vader van het monnikendom van de Latijnse kerk genoemd. Ook vóór hem waren er al monniken, mannen die een gemeenschappelijk leven van gebed zochten, maar vaak met te strenge regels, waardoor dat leven soms niet volgehouden kon worden. Benedictus houdt meer rekening met de haalbaarheid, en ontwerpt een andere Regel, waarin het Ora et labora (Bid en werk) hand in hand gaan. In die tijd was het niet gewoon dat mensen die gestudeerd hadden ook gewone arbeid moesten verrichten. Dat moet wel even overschakelen zijn geweest voor deze monniken die de Regel van Benedictus wilden volgen.
Wij, die deze site gebruiken, zijn voor het grootste deel, geen kloosterlingen, geen ‘zonen’ van Benedictus, maar wonderlijk genoeg is deze Regel van Benedictus mede geschikt gebleken voor leken, voor organisaties, bedrijven én ook voor vrouwen. De Regel kan helpen om balans te vinden tussen de spirituele laag in mensen en de noodzakelijke arbeid.
Wil Derkse (een Nederlandse filosoof) heeft, vanuit de oorspronkelijke Regel een boekje geschreven met de titel: Een levensregel voor beginners, Benedictijnse spiritualiteit voor het dagelijkse leven. (1) Uiteraard geldt dit voor mannen en vrouwen, al of niet kloosterlingen.
Of je nu abt van een klooster bent, of buiten een klooster leeft, je blijft altijd ‘beginners’, klaar ben je nooit. Het leven blijft tot het einde een luisterend leven, en telkens weer opnieuw verder gaan op je levensweg.
Benedictus begint in zijn Proloog op zijn Regel met het woord Luister, hij spreekt de monniken aan als een goede vader en richt zich op zijn ‘zonen’. Datzelfde hoor ik in de eerste lezing van vandaag uit het boek Spreuken. Salomo of welke volgeling van hem dan ook, spreekt tevens tot zijn zonen. De basis van elk innerlijk leven, voor kloosterling of leek is gelegen in het luisteren naar datgene wat je in je eigen stilte gewaar wordt aan verlangen om met je leven als totaliteit in balans te komen. Luisteren in en naar de sprekende stilte van het Woord.
Benedictus zegt het als volgt:
Luister, mijn zoon, naar de richtlijnen van je meester, en neig het oor van je hart.
In Spreuken lezen we: Mijn zoon, als je in acht neemt wat ik zeg, … een open oor hebt voor wijsheid, een geest die neigt naar inzicht …
Met onze oren luisteren we, maar met ons hart leren we ten diepste verstaan.
‘Het oor neigen van ons hart’, is dat geen prachtig beeld? Letterlijk heeft ons hart geen oren, maar als je een gevoeligheid mag ontwikkelen voor beelden, dan versta je wat hier gezegd wordt.
In Spreuken gaat het over een zoektocht als was het zilver, een speurtocht als naar een verborgen schat …
Je raakt dan, zo staat er, vertrouwd met God, de schenker van Wijsheid.
(1) ISBN 9789401480833
Laten we bidden
Goede God en Vader,
U hebt ons hart oren gegeven
om te luisteren
naar wat U ons te zeggen hebt.
Open dan telkens opnieuw
die oren van ons hart.
Soms zijn ze wat verstopt
en horen we U niet goed.
Wees onze geneesheer
als wij U niet goed verstaan.
Dit vragen we U door Christus,
onze Broeder en Heer,
Amen.
Beste mensen,
neig het oor van je hart, en er kunnen mooie dingen gebeuren! Wijsheid zal je geworden!
Ricky Rieter
Reageren of uitwisselen betreffende de overweging kan via de blog Van Woord naar leven.
De Bijbelteksten zijn ontleend aan de NBV21, © Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap.
De korte inleidingen op de lezingen zijn van de hand van Kris.
Benedictus van Nursia († 547)
Benedictus van Nursia (ook van Norcia) osb, Monte-Cassino, Italië; stichter & abt
Jeugd en leven van Benedictus
Benedictus werd geboren rond het jaar 480 na Christus in Nursia. Hij kwam uit een adellijke familie en genoot een goede opvoeding. Hij had één zuster, Scholastica, die een belangrijke rol speelde in zijn leven. Voor zijn opleiding reisde hij naar Rome, waar hij zag hoe veel jongeren het verkeerde pad kiezen. Hier kwam hij tot de conclusie: hij moest zijn leven aan God wijden. Hij trok zich terug in eenzaamheid, achtereenvolgens in Enfide en Subiaco. Daar, in Subiaco, legde hij de basis voor een aantal kloostergemeenschappen die op zijn Regel gebaseerd waren. Het jaar van overlijden is niet zeker, maar het zal ongeveer rond 547 zijn geweest.
Bronnen over Benedictus
Over deze patroonheilige van Europa zijn vrij weinig bronnen bewaard gebleven. De enige erkende bron is het tweede boek van de Dialogen van Gregorius de Grote, paus van 590-604. Gregorius zei dat hij de informatie over Benedictus van vier van zijn discipelen had gekregen. Hoewel Gregorius het leven van Benedictus beschreef als een heilige en er veel werd gesproken over wonderen, kan het volgens historici toch als een verantwoorde bron gezien worden. Er worden geen jaartallen genoemd in het werk, waardoor er weinig biografische gegevens met zekerheid bekend zijn.
De Regel van Benedictus
Benedictus verruilde op een zeker moment zijn kluizenaarsbestaan voor het kloosterleven. Doordat hij allerlei wonderen verrichtte kreeg hij veel volgingen, waarna hij besloot om twaalf kloosters voor elk van de volgelingen te stichten. Door de groei van deze kloosters, moest Benedictus de organisatie verbeteren; dit deed hij door de Regula Benedicti te ontwerpen. De leefregel biedt een uitgemeten ritme van de dag, verdeeld in drie keer acht uur van bidden, werken en rusten. Benedictus gaf een beknopte en volledige handleiding voor een goed leven in het klooster. De abt werd in deze handleiding benoemd tot de absolute hoogste macht en werd door de monniken voor het leven gekozen. Hij was aan niemand verantwoording verschuldigd.
Inhoud van de Regel
Zijn Regula Benedicti bestaat uit een proloog en 73 hoofdstukken. Belangrijk waren de fundamenten voor het kloosterleven die in de eerste hoofdstukken werden gelegd. Daarna werd er aandacht besteed aan de deugden waaraan de monniken zich moesten houden. Vervolgens komt het Opus Dei, het werk aan God, aan bod in de vorm van de liturgie. Ook werd gelijk duidelijk gemaakt welke straffen er stonden op het overtreden van de voorschriften. Praktische zaken, zoals de taken en de zorg voor monniken, de rangorde in de kloostergemeenschap en de onderlinge omgang van de monniken vormen de laatste hoofdstukken van de Regel.
Bid & werk
“Ora et labora”, bid en werk, is een belangrijke uitspraak geweest van Benedictus. Hiermee heeft hij de Europese cultuur in de Middeleeuwen direct beïnvloed. Paus Gregorius de Grote zette Benedictus neer als het model van een heilige die zijn leven wijdde aan God. Benedictus overleed op 21 maart aan een koorts. Deze dag was ook heel lang de gedenkdag van de patroonheilige, maar dat werd later, in 1969, veranderd naar 11 juli. In de Orthodoxe kerken word de aartsvader van de westerse monniken op 14 maart vereerd en herdacht.
Geschreven door: Don van der Putten
Benedictus van Nurcia, schilderij, 1700, Spanje, Navarra, klooster San Salvador de Leyre
Van Woord naar leven
HET OOR NEIGEN VAN HET HART
Uit: Spreuken 2, 1-9
Vandaag vieren we het feest van Benedictus van Nursia (480-547).
Hij wordt wel de vader van het monnikendom van de Latijnse kerk genoemd. Ook vóór hem waren er al monniken, mannen die een gemeenschappelijk leven van gebed zochten, maar vaak met te strenge regels, waardoor dat leven soms niet volgehouden kon worden. Benedictus houdt meer rekening met de haalbaarheid, en ontwerpt een andere Regel, waarin het Ora et labora (Bid en werk) hand in hand gaan. In die tijd was het niet gewoon dat mensen die gestudeerd hadden ook gewone arbeid moesten verrichten. Dat moet wel even overschakelen zijn geweest voor deze monniken die de Regel van Benedictus wilden volgen.
Wij, die deze site gebruiken, zijn voor het grootste deel, geen kloosterlingen, geen ‘zonen’ van Benedictus, maar wonderlijk genoeg is deze Regel van Benedictus mede geschikt gebleken voor leken, voor organisaties, bedrijven én ook voor vrouwen. De Regel kan helpen om balans te vinden tussen de spirituele laag in mensen en de noodzakelijke arbeid.
Wil Derkse (een Nederlandse filosoof) heeft, vanuit de oorspronkelijke Regel een boekje geschreven met de titel: Een levensregel voor beginners, Benedictijnse spiritualiteit voor het dagelijkse leven. (1) Uiteraard geldt dit voor mannen en vrouwen, al of niet kloosterlingen.
Of je nu abt van een klooster bent, of buiten een klooster leeft, je blijft altijd ‘beginners’, klaar ben je nooit. Het leven blijft tot het einde een luisterend leven, en telkens weer opnieuw verder gaan op je levensweg.
Benedictus begint in zijn Proloog op zijn Regel met het woord Luister, hij spreekt de monniken aan als een goede vader en richt zich op zijn ‘zonen’. Datzelfde hoor ik in de eerste lezing van vandaag uit het boek Spreuken. Salomo of welke volgeling van hem dan ook, spreekt tevens tot zijn zonen. De basis van elk innerlijk leven, voor kloosterling of leek is gelegen in het luisteren naar datgene wat je in je eigen stilte gewaar wordt aan verlangen om met je leven als totaliteit in balans te komen. Luisteren in en naar de sprekende stilte van het Woord.
Benedictus zegt het als volgt:
Luister, mijn zoon, naar de richtlijnen van je meester, en neig het oor van je hart.
In Spreuken lezen we: Mijn zoon, als je in acht neemt wat ik zeg, … een open oor hebt voor wijsheid, een geest die neigt naar inzicht …
Met onze oren luisteren we, maar met ons hart leren we ten diepste verstaan.
‘Het oor neigen van ons hart’, is dat geen prachtig beeld? Letterlijk heeft ons hart geen oren, maar als je een gevoeligheid mag ontwikkelen voor beelden, dan versta je wat hier gezegd wordt.
In Spreuken gaat het over een zoektocht als was het zilver, een speurtocht als naar een verborgen schat …
Je raakt dan, zo staat er, vertrouwd met God, de schenker van Wijsheid.
(1) ISBN 9789401480833
Laten we bidden
Goede God en Vader,
U hebt ons hart oren gegeven
om te luisteren
naar wat U ons te zeggen hebt.
Open dan telkens opnieuw
die oren van ons hart.
Soms zijn ze wat verstopt
en horen we U niet goed.
Wees onze geneesheer
als wij U niet goed verstaan.
Dit vragen we U door Christus,
onze Broeder en Heer,
Amen.
Beste mensen,
neig het oor van je hart, en er kunnen mooie dingen gebeuren! Wijsheid zal je geworden!
Ricky Rieter
Reageren of uitwisselen betreffende de overweging kan via de blog Van Woord naar leven.