10 aug – H. Laurentius (diaken en martelaar)
Feest – eigen lezingen
Diaken-zijn was in de eerste kerk een veeleisende taak, een full-time bezigheid: armenzorg, begeleiding van geloofsleerlingen, prediking. Laurentius heeft deze taak steeds goed volbracht, zelfs in de penibele omstandigheden van de vervolging. Hij was een vindingrijk en bekwaam beheerder. Om de goederen van de kerk te beschermen tegen de groeiende roofzucht van de vervolgers, deelde hij ze maar meteen uit aan de armen. Samen met Petrus en Paulus is hij de beschermheilige van de stad Rome.
De liturgie besteedt eigen lezingen aan dit feest.
Uit de tweede brief van Paulus aan de Korintiërs 9, 6-10
‘God heeft lief wie blijmoedig geeft’
Broeders en zusters,
bedenk dit: wie karig zaait, zal karig oogsten; wie overvloedig zaait, zal overvloedig oogsten. Laat ieder zoveel geven als hij zelf besloten heeft, zonder tegenzin of dwang, want God heeft lief wie blijmoedig geeft.
God heeft de macht u te overstelpen met al zijn gaven, zodat u altijd en in alle opzichten voldoende voor uzelf hebt en ook nog ruimschoots kunt bijdragen aan allerlei goed werk. Zo staat er geschreven: ‘Gul deelt hij uit aan de armen, zijn rechtvaardigheid houdt stand, voor altijd.’
God, die zaad geeft om te zaaien en brood om te eten, zal ook u zaad geven en het laten ontkiemen, zodat uw vrijgevigheid een rijke oogst opbrengt.
Psalm 112, 1 + 2 + 5 + 6 + 7 + 8 + 9
Refr.: Goed gaat het wie genadig is en vrijgevig.
Gelukkig de mens met ontzag voor de Heer,
en met liefde voor zijn geboden.
Zijn nageslacht geniet aanzien in het hele land,
de oprechten worden gezegend.
Goed gaat het wie genadig is en vrijgevig,
wie zijn zaken eerlijk behartigt.
De rechtvaardige komt nooit ten val,
men zal hem eeuwig gedenken.
Voor een vals gerucht zal hij niet vrezen,
hij is standvastig en vertrouwt op de Heer.
Standvastig is zijn hart en zonder vrees.
Aan het eind ziet hij zijn vijanden verslagen.
Gul deelt hij uit aan de armen,
zijn rechtvaardigheid houdt stand, voor altijd,
hij zal stijgen in aanzien en eer.
Uit het evangelie volgens Johannes 12, 24-26
‘Wie mij dient zal door de Vader geëerd worden’
Jezus sprak:
‘Waarachtig, Ik verzeker u: als een graankorrel niet in de aarde valt en sterft, blijft het één graankorrel, maar wanneer hij sterft draagt hij veel vrucht.
Wie zijn leven liefheeft verliest het, maar wie in deze wereld zijn leven haat, behoudt het voor het eeuwige leven.
Wie mij dient moet mij volgen: waar Ik ben zal ook mijn dienaar zijn, en wie mij dient zal door de Vader geëerd worden.’
Van Woord naar leven
Als een graankorrel niet in de aarde valt en sterft, blijft het één graankorrel, maar wanneer hij sterft draagt hij veel vrucht.
Een kerkgemeenschap heeft drie voorname taken: God lof en eer brengen, het geloof verkondigen, en zorg dragen voor armen, zieken en noodlijdenden. In de vroege kerk werd elk van deze drie taken ook in het bijzonder toevertrouwd aan bisschoppen, priesters en diakens, en dit tot op heden.
De diakens hebben al van in de tijd van de apostelen de bijzondere taak zorg te dragen voor armen en zieken. “Diakonie” is in de kerkelijke vaktaal dé term voor naastenzorg. Laurentius – die we vandaag gedenken en vieren, nam deze verantwoordelijkheid heel ernstig.
Hij is voor ons een voorbeeld: ook wij zijn geroepen diaconaal in het leven te staan om alzo onze christelijke verantwoordelijkheid op te nemen. Ook wij zijn vandaag geroepen te getuigen van ons geloof; in daad en woord.
Wellicht zullen we er hier in onze streken ons leven niet voor op het spel moeten zetten, maar toch vraagt het moed om in deze tijd te blijven getuigen van de kern van ons bestaan en de bron van onze hoop op eeuwig geluk.
Jezus verzekerde zijn leerlingen dat geen enkel leven zinloos is wanneer het gegeven wordt omwille van het Rijk Gods: elke gelovige die volhardt, is als een graankorrel die sterft en vruchten voortbrengt die blijvend zijn.
Reageren of uitwisselen betreffende de overweging kan via de blog Van Woord naar leven.
Laten wij bidden
Goede God,
geef dat we onszelf niet mogen zien als het centrum van ons bestaan. Leer ons wat het betekent ons helemaal te schenken aan U, af te sterven aan al die dingen die ons wegtrekken van U. Geef dat Gij op deze wijze door ons heen werkzaam moogt zijn, als blijde getuigen van uw bevrijdende aanwezigheid.
In Christus’ naam. Amen.
De Bijbelteksten zijn ontleend aan de NBV21, © Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap.
De korte inleidingen op de lezingen zijn van de hand van Kris.
Laurentius van Rome († 258)
diaken en martelaar
(feest)
Volgens zeggen moet hij rond het jaar 230 ergens in Spanje geboren zijn. Historisch gesproken is het zeker dat Laurentius een van de zeven diakens was van de stad Rome ten tijde van paus Sixtus II († 258; feest 6 augustus). Ingevolge een decreet van keizer Valerianus (253-260) werd hij – evenals vele andere kerkelijke ambtsdragers (bisschoppen, priesters, diakens, voorlezers enz.) – zonder enige vorm van proces onthoofd. Door de indrukwekkende wijze, waarop hij zijn marteldood onderging, bracht hij zijn gevangenbewaarder Hippolytus († 258; feest 13 augustus), Romanus Ostiarius en achttien andere soldaten en bewakers tot geloof in Christus.
De legende vertelt dat de Romeinse keizer in de veronderstelling verkeerde dat de Kerk vele schatten moest bezitten, gezien het feit dat diakens dagelijks zoveel voedsel en andere hulpgoederen in de achterbuurten van Rome naar de armen konden brengen. En hadden zijn agenten de bisschop van Rome, Sixtus, bij diens arrestatie niet tegen Laurentius horen zeggen: ‘Let goed op de schatten van de kerk?’ De keizer had dus persoonlijk opdracht gegeven de diakens bijzonder scherp in de gaten te houden. Uiteindelijk liet hij Laurentius arresteren en aan zich voorgeleiden met de vraag waar zich al die schatten van de kerk nu precies bevonden. Laurentius probeerde hem duidelijk te maken dat er geen sprake was van schatten, maar de keizer hield vol en gebood hem over een paar dagen alle schatten waarover zij beschikten op het Forum bijeen te brengen.
Op de afgesproken dag stonden op het Forum alle armen die Laurentius had weten te verzamelen en met een brede armzwaai zei hij tegen de kerk: ‘Daar hebt u dus de schatten de van de kerk!’ De keizer was zo gebelgd dat hij Laurentius tot de marteldood veroordeelde. De heilige diaken zou op een ijzeren rooster zijn vastgebonden, waaronder een vuur werd aangestoken, zodat hij langzaam werd gebraden. Naar verluidt schijnt Laurentius zich op een goed moment tot zijn beulen te hebben gericht met de woorden: ‘Keert u me maar om, want deze kant is gaar.’
Uit historisch onderzoek blijkt echter dat Laurentius de doodstraf heeft ondergaan, die in zulke omstandigheden het meest werd toegepast: onthoofding door het zwaard. Het was zijn collega-diaken Vincentius van Zaragoza die eerst geroosterd werd.
Ook zijn ouders, Orentius van Huesca en Patientia, worden als heiligen vereerd.
Naast Petrus en Paulus was hij de populairste heilige van Rome. De basiliek San Lorenzo fuori le Mura boven zijn graf aan de Via Tiburtina, gebouwd door Constantijn de Grote, behoort tot de zeven hoofdkerken van Rome. Zijn naam werd genoemd in de Romeinse liturgische canon, het eucharistisch gebed.
Hij is beschermheilige van Duitsland en Spanje.
In Nederland is hij patroon van Alkmaar, Barsingerhorn, Dongen, Ginneken, Heemskerk, Hoogkarspel, Kekerdom, Maasniel, Nieuw-Ginniken, Oud- en Nieuw-Gastel, Oudorp, Rotterdam (bisdom en stad), Spaubeek, St-Laurens (vuur in gemeentewapen), Stompwijk, Ulvenhout, Voerendaal, Voorschoten, Weesp; hij – of alleen zijn rooster – komt ook voor in het gemeentewapen van Beerta, De Bilt, Eenrum, Uden en Vierlingsbeek.
In België is hij o.m. patroon van de naar hem genoemde plaatsen Sint-Laureins en Sint-Laureins-Berchem (gem. Sint-Pieters-Leeuw). In Brussel heeft de Koninklijke Vereniging der St-Laurentiusgezellen sinds 1213 het voorrecht tot een meiboomplanting op 9 augustus. Deze gezellen kwamen feestvierders in Brussel te hulp toen ze door Leuvenaren overvallen werden. In Klerken, Vlaanderen, wordt op de zondag na 10 augustus een Laurentiusbedevaart gehouden. Omdat de legende wil dat vanaf het begin tijdens de bedevaart peren werden verkocht, heet de bedevaart nu de Perelaarstoet.
Hij is patroon van de armen; van diakens en bedienend personeel (een diaken was immers een kerkelijke bediende van de bisschop!), dus ook van wasvrouwen, strijksters en daardoor ook weer van textielarbeiders, alsmede van traiteurs, herbergiers en hotelhouders; van bibliothecarissen en archivarissen (omdat hij als diaken de de heilige boeken in bewaring diende te houden); van andere beroepen die met boeken te maken hebben, zoals scholieren, studenten en informatici (ook vanwege zijn rooster?), advocaten, rechtsgeleerden, schrijvers, klerken (Latijn: clericus), administrateurs en boekhouders; van bierbrouwers en kroegbazen (vanwege zijn jolige humor?); van beroepen waar vuur een rol bij speelt, zoals brandweerlieden, glazeniers en glasblazers, kolenbranders, koks en koekenbakkkers.
Hij wordt afgebeeld als diaken (met dalmatiek) en met een rooster; met kruis en heilig(e) boek(en), met martelaarspalm, of aalmoezen uitdelend.
6e eeuw. Mozaïek – Italië, Ravenna, Mausoleo di Galla Placidia. Laurentius van Rome met boekenkast (diakens hadden de zorg voor de liturgische boeken:zichtbaar zijn de vier evangeliën Matteus, Marcus, Lucas en Johannes), rooster (martelwerktuig), kruis (omwille van Christus) en boek (aldus het evangelie in praktijk brengend).
Laten wij bidden
Goede God,
geef dat we onszelf niet mogen zien als het centrum van ons bestaan. Leer ons wat het betekent ons helemaal te schenken aan U, af te sterven aan al die dingen die ons wegtrekken van U. Geef dat Gij op deze wijze door ons heen werkzaam moogt zijn, als blijde getuigen van uw bevrijdende aanwezigheid.
In Christus’ naam. Amen.